Uchwała Nr ZO/019/25u z dnia 5 lutego 2025 roku Zespołu Orzekającego w sprawie o sygn.: KER/085/24

Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy w składzie:

 

• Małgorzata Augustyniak – członkini
• Olaf Krynicki – przewodniczący
• Jaromir Sroga – członek

na posiedzeniu w dniu 5 lutego 2025 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt KER/085/24 złożonej na podstawie pkt 12 Regulaminu Rozpatrywania Skarg przez konsumenta (dane w aktach sprawy) przeciwko Carlsberg Polska sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, w sprawie dotyczącej reklamy  loterii marki piwa Žatecký: „Wygraj roczną pensje i wrzuć na luz”

postanawia

 

skargę oddalić.

 

Uzasadnienie

 

W skardze skierowanej do Komisji Etyki Reklamy (dalej także: „KER”) konsument (dalej także: „Skarżący”) wskazał, że Carlsberg Polska sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej także: „Skarżona”) stosowała reklamę piwa łączącą spożywanie alkoholu ze sportem, hazardem, relaksem i wypoczynkiem oraz wprowadzającą w błąd w zakresie pochodzenia produktu.

 

Zgodnie ze skargą:

 

Wygraj roczna pensję. Wrzuć na luz.

 

Zamieszczenie reklamy w sport.pl naturalnie kojarzy alkohol ze sportem. Naruszenie etyczne.
Kup, wygraj pensję i wrzuć na luz naturalnie i intuicyjnie kojarzy kupowanie (kupowanie jest konsumpcją) alkoholu z benefitami takimi jak wygrana (hazard) i luz, czyli stan relaksu, bez zmartwień.
Wprowadza w błąd – udaje czeskie piwo. Nazwa, język użyty, wszystko udaje prod. czeską. Piwo jest polskie.

 

Przekaz został zakwalifikowany jako potencjalnie naruszający zasady etyki reklamy w zakresie wskazanym w art. 2 ust. 1, art. 10 ust. 1 lit a Kodeksu Etyki Reklamy oraz art. 2 ust. 2 Załącznika 1 Kodeksu Etyki Reklamy.

Art. 2 ust. 1

1. Działania objęte postanowieniami Kodeksu będą wykonywane z należytą starannością, zgodnie z dobrymi obyczajami, prowadzone w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji.

 

Art. 10 ust. 1

1. Ponadto reklamy nie mogą wprowadzać w błąd jej odbiorców, w szczególności w odniesieniu do:
2. istotnych cech, w tym właściwości, składu, metody, daty produkcji, przydatności, ilości, pochodzenia (w tym geograficznego) reklamowanego produktu;

 

Art. 2 Załącznika 1

2. Reklama piwa powinna być zgodna z zasadami zawartymi w przepisach Kodeksu Etyki Reklamy oraz przepisach niniejszego Załącznika.

 

Skarżona w odpowiedzi na zawiadomienie Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy przedstawiła stanowisko w sprawie w korespondencji z dnia 19 sierpnia 2024 r. i wyraziła wolę uczestnictwa w postępowaniu przed KER.

 

Skarżona wskazała, że reklama piwa Žatecký promowała loterię organizowaną przez Skarżoną w okresie od 1 kwietnia do 31 sierpnia 2024 r. Hasło reklamowe „Wygraj roczną pensję i wrzuć na luz” towarzyszyło packshotowi produktu oraz informacji o zasadach loterii. Aby wziąć udział w loterii, konsument musiał kupić promocyjnie oznaczone piwo (w tym bezalkoholowe) i zarejestrować kod spod kapsla lub zawleczki. Nagrodami były:

5 x 100 000 zł (nagroda główna, losowana co miesiąc),

1 500 par okularów przeciwsłonecznych o wartości 200 zł każda,

8 500 spersonalizowanych kufli z logo Žatecký.

Skarżona uznała skargę za bezzasadną, podkreślając, że reklama nie łączyła spożycia piwa ze sportem, nie zachęcała do nadmiernej konsumpcji alkoholu, nie sugerowała, że piwo daje relaks czy inne korzyści, nie wprowadzała w błąd co do pochodzenia produktu, informując jedynie o loterii.

 

Dodatkowo Skarżona wskazała, że podobna skarga dotycząca loterii w 2023 r. została oddalona przez Komisję (uchwała Nr ZO/025/24u z dnia 24 stycznia 2024 r. w sprawie o sygn. KER/169/23).

Skarżona wskazała, że zarzut dotyczący rzekomego łączenia alkoholu ze sportem jest bezzasadny. Samo umieszczenie reklamy w serwisie sportowym nie oznacza bowiem naruszenia przepisów prawa ani etyki reklamy. Skarżona wskazała również na przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, podkreślając, że reklama i promocja piwa są w Polsce dozwolone, o ile nie naruszają szczególnych zakazów. Skarżona podkreśliła, że zachęcanie do nabywania piwa nie jest nielegalne, ponieważ istotą reklamy jest promocja produktu. Tym samym w sytuacji gdy reklama piwa jest dopuszczalna, to również nie można uznać za nieetyczne jej umieszczenie na portalu informacyjnym.

 

Skarżona podkreśliła, że ustawodawca przewidział możliwość występowania reklamy piwa w sąsiedztwie treści sportowych. Art. 13(1) ust. 2 u.w.t. dopuszcza jej emisję podczas imprez sportowych, bez ograniczeń czasowych. To oznacza, że sam związek reklamy piwa z treściami sportowymi nie jest zakazany.

Przepisy zabraniają reklam, które wprost łączą spożycie alkoholu ze sprawnością fizyczną (art. 13(1) ust. 1 pkt 3 u.w.t.). Skarżona doprecyzowała że chodzi o sytuacje, w których reklama sugerowałaby, że picie piwa poprawia kondycję fizyczną, zwiększa wydajność sportową czy jest dopuszczalne przed lub w trakcie aktywności fizycznej.

Skarżona podkreśliła, że w analizowanej reklamie nie było żadnego odniesienia do aktywności sportowej ani do sprawności fizycznej. Fakt, że pojawiła się na stronie z artykułem sportowym, nie oznacza, że promuje spożywanie piwa w kontekście sportu. Nie istniał związek przyczynowo-skutkowy między reklamą a aktywnością fizyczną. Reklama nie zachęcała do picia w kontekście sportu, a jedynie informowała o loterii i nagrodzie. Samo umieszczenie reklamy w serwisie sportowym nie narusza Kodeksu Etyki Reklamy ani nie jest działaniem nieetycznym.

Skarżący twierdzi, że reklama namawia do spożycia alkoholu poprzez skojarzenie zakupu piwa z możliwością wygrania nagrody w loterii, co miałoby kojarzyć się z hazardem. Skarżona podkreśliła, że organizowanie loterii promocyjnej jest zgodne z prawem i stanowi dopuszczalną formę reklamy piwa. Dodatkowo treść reklamy sprowadzała się jedynie do poinformowania o loterii i nagrodach.

Reklama nie zachęcała do spożywania alkoholu, a jedynie do zakupu promocyjnie oznaczonych produktów. Skarżona podkreśliła, że przepisy zabraniają reklam, które namawiają do nadmiernego spożycia alkoholu. Jednak w rzeczonej reklamie nie ma mowy o konieczności spożywania piwa – warunkiem udziału w loterii był jedynie zakup produktu. Nie ma również zachęty do nadmiernego picia – reklama nie sugeruje, że większa ilość zakupionego piwa zwiększa szanse na wygraną.

 

Skarżona podkreśliła, że zgodnie z prawem reklama piwa nie może zachęcać do jego nadmiernego spożycia, czyli spożywania przez jedną osobę w krótkim czasie w ilościach uznawanych za „zbyt duże”. Jednocześnie zauważyła, że informowanie o loterii związanej z zakupem piwa nie spełnia tego kryterium, ponieważ nie sugeruje konieczności spożywania alkoholu, lecz jedynie nabycie produktu.

Skarżona powołała się na wcześniejsze przypadki promocji, m.in.: loterię Tyskie (2023), w której pod kapslem można było znaleźć kody na nagrody pieniężne, loterię Żubr (2023), gdzie nagrodą były dwie puszki piwa czy loterię Zatecky (2023), którą Komisja uznała za zgodną z Kodeksem.

Podkreślono również, że powszechnie akceptowane są promocje obniżające cenę piwa przy większym zakupie, np. promocja Biedronki „12 piw gratis przy zakupie 12”, którą prokuratura uznała za legalną, czy promocja Lidla dotycząca Carlsberga, którą Komisja również zaakceptowała.

Skarżący twierdził, że reklama sugeruje związek między spożyciem alkoholu a „wrzuceniem na luz”. Skarżona wskazuje, że zgodnie z art. 131 ust. 1 pkt 8 lit. b) ustawy o wychowaniu w trzeźwości, zabronione jest przedstawianie spożycia alkoholu jako przyczyny relaksu.

Reklama nie odnosi się do spożywania piwa ani nie przedstawia go jako środka do relaksu. Hasło „Wygraj roczną pensję i wrzuć na luz” dotyczy wygranej 100 000 zł, co może ułatwić życie konsumentowi (np. spłata rachunków, remont mieszkania), a nie spożycia piwa. Promocja obejmowała również piwo bezalkoholowe, co dodatkowo dowodzi, że reklama nie sugeruje związku między alkoholem a odprężeniem. Przeciętny konsument jest dobrze poinformowany i rozsądny, dlatego nie odbiera reklamy w sposób sugerowany przez Skarżącego.

 

Skarżący twierdził, że reklama sugeruje, iż piwo Žatecký pochodzi z Czech, mimo że jest warzone w Polsce. Skarżona wskazała, że reklama nie zawiera informacji sugerujących czeskie pochodzenie piwa.

Nazwa „Žatecký” jest zarejestrowanym znakiem towarowym, zgodnie z prawem własności intelektualnej. Opakowanie produktu zawiera wyraźną informację, że piwo warzone jest w Polsce. Zgodnie z orzecznictwem reklama może wprowadzać w błąd tylko wtedy, gdy zawiera fałszywe informacje lub podaje prawdziwe informacje w sposób niepełny i dwuznaczny. Reklama piwa Žatecký nie spełnia tych kryteriów, ponieważ nie odnosi się do miejsca warzenia piwa i nie sugeruje jego czeskiego pochodzenia.

 

Skarżona wskazała, że nie naruszyła żadnych norm prawnych dotyczących reklamy piwa, a treść reklamy została przygotowana z należytą starannością, zgodnie z dobrymi obyczajami i w poczuciu odpowiedzialności społecznej.

 

Mając to na uwadze, Skarżona wniosła o oddalenie skargi z uwagi na jej bezzasadność.

 

Obecna na posiedzeniu w dniu 5 lutego 2024 r. przedstawicielka Skarżonej poparła przedstawione stanowisko.

 

Zespół Orzekający ustalił, co następuje.

 

Materiał dowodowy załączony przez Skarżącego (zrzuty ekranu) przedstawia fragment artykułu na portalu sport.pl na temat związany ze stanem fizycznym tenisisty Rafaela Nadala.

 

W sąsiedztwie tekstu znajduje się reklama loterii marki piwa Žatecký. Przekaz promuje loterię z możliwością wygrania rocznej pensji: WYGRAJ ROCZNĄ PENSJĘ I WRZUĆ NA LUZ. W centralnej części przekazu znajduje się butelka oraz puszka piwa Žatecký. Przekaz zawiera informację, że uczestnicy mogą zarejestrować kod spod kapsla lub zawleczki na stronie internetowej, aby sprawdzić, czy wygrali. Reklama zawiera również symbole graficzne ograniczenia wieku (18+), zakazu spożywania alkoholu w ciąży oraz zakazu prowadzenia pojazdów po spożyciu alkoholu. Zgodnie z informacją na dole baneru zgłoszenia do loterii mogą mieć miejsce od 1 kwietnia do 31 sierpnia 2024 roku. Znajduje się tam także odnośnik do witryny z regulaminem loterii.

 

Pod reklamą znajduje się informacja ,,Zobacz wideo”, a tuż poniżej, w warstwie tekstu: Największe rozczarowanie Euro2024? ’’To nie był ten san piłkarz, który czarował w lidze”.

 

Skarżący wskazał, że reklama miała miejsce na portalu sport.pl w dniu 16 lipca 2024 r.

 

Zespół Orzekający zważył, co następuje.

 

W ocenie Zespołu Orzekającego (dalej także: „ZO”) skarżony przekaz nie narusza zasad etyki wyrażonych w Kodeksie Etyki Reklamy.

 

Należy mieć na uwadze, iż ocena reklamy zasadniczo winna być dokonywana z perspektywy odbiorcy reklamy, jakim jest przeciętny konsument. Przeciętnym konsumentem jest konsument, który jest dostatecznie dobrze poinformowany, uważny i ostrożny; oceny dokonuje się z uwzględnieniem czynników społecznych, kulturowych, językowych i przynależności danego konsumenta do szczególnej grupy konsumentów, przez którą rozumie się dającą się jednoznacznie zidentyfikować grupę konsumentów, szczególnie podatną na oddziaływanie reklamy lub na produkt, którego reklama dotyczy, ze względu na szczególne cechy, takie jak wiek, niepełnosprawność fizyczna lub umysłowa (art. 3 lit. h Kodeksu Etyki Reklamy).

W odniesieniu do pierwszego z przytoczonych przez Skarżącego zarzutów, tj. miejsca występowania reklamy, Zespół Orzekający nie dopatrzył się niezgodności z zasadami Kodeksu Etyki Reklamy. W niniejszej sprawie reklama loterii została zamieszczona obok artykułu o tenisiście oraz treści związanej z Euro 2024. Wskazana praktyka nie jest, zdaniem ZO, sprzeczna z zasadami etyki, ponieważ nie wywołuje skojarzenia pomiędzy spożywaniem piwa a sprawnością fizyczną. Są to w omawianym przypadku niezależne treści, których umiejscowienie w jednej przestrzeni nie wzbudza wątpliwości natury etycznej.

Drugi zarzut Skarżącego odnosił się do skojarzenia loterii prowadzonej przez Skarżoną z korzyścią, jaką jest wygrana w grze hazardowej. Użyte przez Skarżoną hasło WYGRAJ ROCZNĄ PENSJĘ I WRZUĆ NA LUZ nie jest, zdaniem ZO, nacechowane negatywnie. Przeciętny konsument – odbiorca przekazów nie odczyta ww. hasła jako zdrożnego, namawiającego do ryzykownego hazardu. Hasło ma na celu podkreślenie możliwości uzyskania wygranej poprzez wzięcie udziału w loterii. Nadto, warunkiem wzięcia udziału w loterii nie był zakup znacznej ilości piwa. Zakupione piwo mogło być również w wariancie bezalkoholowym. Tym samym nie można utożsamiać skarżonej reklamy z zachętą do nadmiernego spożycia alkoholu.

Zespół Orzekający zauważa, że przedmiotowa reklama wpisuje się w powszechnie funkcjonujące na rynku mechanizmy promocyjne. Nie może ujść uwadze, że loteria promocyjna to w istocie gra losowa należąca do gier hazardowych, gdzie niejednokrotnie wygraną są pieniądze czy inne przedmioty majątkowe. Taka praktyka co do zasady nie budzi wątpliwości ZO na gruncie obowiązujących zasad etyki.

Zarzut Skarżącego odnosił się także do skojarzenia loterii prowadzonej przez Skarżoną z relaksem lub wypoczynkiem. Użyty zwrot WYGRAJ ROCZNĄ PENSJĘ I WRZUĆ NA LUZ był, zdaniem ZO, wyłącznie grą słów i nie budował związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy spożywaniem alkoholu a stanem relaksu czy wypoczynku. Hasło dotyczyło możliwości potencjalnego czasu wolnego i odprężenia w związku z wygraną, jaką była nagroda pieniężna i w taki też sposób było odczytywane przez przeciętnego konsumenta.

 

Kolejny zarzut Skarżącego odnosił się do wprowadzającego w błąd charakteru reklamy w zakresie pochodzenia reklamowanego produktu. Nazwa Žatecký (znak słowy) stanowi zarejestrowany znak towarowy.  Sam fakt, iż Skarżona  posługuje się oznaczeniem tej marki w przestrzeni marketingowej, nie budzi wątpliwości natury etycznej. Przekaz koncentrował się na promocji loterii i w żaden sposób nie sugerował pochodzenia piwa z Czech. Mając to na względzie, zarzut ten nie znalazł uznania ZO.

ZO podkreśla, że ocena reklamy pod względem zgodności z prawem leży poza zakresem kognicji KER. Należy wskazać, że zgodnie z art. 1 ust. 3 Kodeksu Etyki Reklamy, Kodeks nie stanowi zbioru norm zastępujących bezwzględnie obowiązujące przepisy prawa, a jedynie zawiera zbiór zasad nakładających na podmioty nim objęte dodatkowe ograniczenia, niezależnie od obowiązujących przepisów prawa.

 

Ocena reklamy dokonywana jest ad casum, z uwzględnieniem okoliczności konkretnej sprawy. Ocenie KER podlegają reklamy w zakresie określonym w skardze skierowanej do KER, co miało miejsce w niniejszej sprawie.

 

Mając to na uwadze, skarżona reklama została wykonana i była prowadzona z należytą starannością, zgodnie z dobrymi obyczajami, w poczuciu odpowiedzialności społecznej. Nie wprowadzała także odbiorcy w błąd w zakresie pochodzenia geograficznego produktu.

 

Mając na względzie powyższe, Zespół Orzekający na podstawie art. 49 lit. b Regulaminu Rozpatrywania Skarg postanowił skargę oddalić.

 

Zdania odrębne

Brak.

 

Zgodnie z pkt. 58 Regulaminu Rozpatrywania Skarg Strony mogą odwoływać się od Uchwały Zespołu Orzekającego w terminie dziesięciu dni od doręczenia Uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody nieznane Zespołowi Orzekającemu w dacie podjęcia Uchwały, od której Strona wnosi odwołanie.