Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy w składzie:

 

• Małgorzata Augustyniak – członkini
• Beata Dziwulska – członkini
• Igor Kaleński – przewodniczący

na posiedzeniu w dniu 26 marca 2025 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt KER/207/24 złożonej na podstawie pkt 12 Regulaminu Rozpatrywania Skarg przez konsumenta (dane w aktach sprawy) przeciwko Bionorica Polska sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie w sprawie dotyczącej reklamy leku Sinupret extract,

postanawia

 

skargę oddalić.

 

Uzasadnienie

 

W skardze skierowanej do Komisji Etyki Reklamy (dalej także: „KER”) konsument (dalej także: „Skarżący”) wskazał, że Bionorica Polska sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej także: „Skarżona”) stosowała przekaz, którego treść mogła stwarzać zagrożenie dla zdrowia.

 

Zgodnie ze skargą:

 

Bohaterka reklamy zażywa suplement, po czym umawia się na spotkanie.

 

Sinupret marka firmy Bionorica rozpoczęła kampanię reklamową, która na kilka sposobów jest szkodliwa dla konsumentów. Reklamy są prezentowane na wielu kanałach w szczególności się tu odnoszę do reklam na platformie Cartoon Network w dniu 25.12.2024.

Szkodliwość kampanii reklamowej jest możliwa do określenia na kilka sposobów:

1. Sugeruje, że zażycie suplementu poprawia samopoczucie umożliwiając kontakty społeczne, co jest niezgodne z prawdą.
2. Bezpośrednio sugeruje kontakty społeczne, po zażyciu suplementu, który nie powoduje zaprzestania roznoszenia wirusów i bakterii, poprzez napisy „spotkajmy się„.
3. Kontakty społeczne w momencie przechodzenia infekcji mogą prowadzić do utraty zdrowia z powodu znacznie obniżonej odporności.
4. Reklama jest prezentowana na kanałach dla dzieci, przez co może powodować długoterminowe skutki społeczne, poprzez sugerowanie postępowania, które służy rozpowszechniania infekcji i utraty zdrowia.

 

Przekaz został zakwalifikowany jako potencjalnie naruszający zasady etyki reklamy w zakresie wskazanym w art. 2 ust. 1, art. 23 w związku z art. 32 Kodeksu Etyki Reklamy.

 

Art. 2

1. Działania objęte postanowieniami Kodeksu będą wykonywane z należytą starannością, zgodnie z

dobrymi obyczajami, prowadzone w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z

zasadami uczciwej konkurencji.

 

Art. 23

Reklama skierowana do dzieci lub młodzieży nie może zawierać treści stwarzających zagrożenie dla

zdrowia lub bezpieczeństwa.

 

Art. 32

Przepisy zawarte w art. 22-31 stosuje się odpowiednio również do reklam, które nie są bezpośrednio

skierowane do dzieci, jednak dzieci są ich odbiorcami ze względu na formę oraz miejsce i sposób

prezentowania reklam. Dotyczy to w szczególności reklam emitowanych w telewizji w sąsiedztwie

audycji dla dzieci, reklam wyświetlanych w kinach przed seansami filmów dla dzieci oraz reklamy

zewnętrznej.

 

Skarżona w odpowiedzi na zawiadomienie Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy przedstawiła stanowisko w sprawie w korespondencji z dnia 3 marca 2025 r. i wyraziła wolę uczestnictwa w postępowaniu przed KER.

 

Skarżona w odpowiedzi na zarzut Skarżącego, dotyczący sugerowania, że zażycie suplementu poprawia samopoczucie, umożliwiając kontakty społeczne, wyjaśniła, iż bohaterka filmu (osoba dorosła) zażywa lek Sinupret extract, a nie suplement diety, jak wskazano w skardze. W reklamie widzimy bohaterkę z objawami zapalenia zatok przynosowych, która koresponduje z koleżanką, sytuacja ma miejsce o godzinie 15:58 – 15:59, co jest widoczne na planszy pokazującej powiadomienie z telefonu bohaterki. Bohaterka zażywa lek tego samego dnia, po otrzymaniu powiadomienia (ten sam strój: pomarańczowy sweter, szary dres). Natomiast na spotkanie umawia się w innym dniu (godzina 12:06 innego dnia, widoczna nad powiadomieniem z telefonu bohaterki), dopiero po ustąpieniu objawów i poprawie samopoczucia. O upływie czasu, oprócz godziny korespondencji, świadczy również zmieniony strój bohaterki reklamy, zarówno podczas umawiania się na spotkanie (zielone rozpięta koszula, biały t-shirt i jeansowe ogrodniczki), a także inny strój, który widzimy podczas samego spotkania z koleżanką (zielona bluzka, pomarańczowe spodnie), gdzie widzimy dwie tańczące kobiety. Bohaterka jest w stanie spotkać się z koleżanką dopiero po ustąpieniu objawów, gdy czuje się zdrowa.

 

W ocenie Skarżonej lek został zastosowany w konkretnej sytuacji klinicznej, która jest jednoznaczna i spójna z wymienioną we wskazaniu do stosowania zawartym w Charakterystyce Produktu Leczniczego leku Sinupret extract. Wskazanie dla leku Sinupret extract posiada brzmienie:

„Roślinny produkt leczniczy wskazany do stosowania u dorosłych w leczeniu ostrych niepowikłanych stanów zapalnych zatok przynosowych (ostrego niepowikłanego zapalenia błony śluzowej nosa i zatok przynosowych) z objawami takimi jak katar, niedrożność nosa, ból głowy, ból lub uczucie rozpierania twarzy.”

 

Wskazanie dla leku Sinupret extract bardzo jasno definiuje, w jakiej sytuacji chorobowej pacjentka może sięgnąć po lek, aby móc leczyć schorzenie, czyli ostre niepowikłane zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych oraz złagodzić jego objawy, np. katar, ból głowy, uczucie rozpierania twarzy, niedrożność nosa i tym samym poczuć się subiektywnie lepiej. Stawiany zarzut, w ocenie Skarżonej, jest więc bezpodstawny.

 

Klinicznie ostre zapalenie zatok przynosowych w początkowej fazie definiowane jest jako przeziębienie i ma charakter samoograniczający (trwa od 5 do 10 dni), zaś zastosowanie we wczesnej fazie leku Sinupret extract pozwala ograniczyć dalszy jego rozwój oraz złagodzić objawy.

 

Skarżona podkreśliła, iż w reklamie widoczne są jasno nakreślone przedziały czasowe, które zostały umieszczone na planszach z korespondencją między aktorkami i opisane wyżej. Ponadto o tym, że jest to inny dzień, świadczy również odmienne ubranie aktorki w różnych fragmentach reklamy.

 

W odniesieniu do drugiego zarzutu Skarżącego, dotyczącego rozprzestrzeniania i roznoszenia wirusów i bakterii poprzez napisy „spotkajmy się”, Skarżona wskazała, co następuje. W scenariuszu reklamy nie dochodzi do bezpośredniego kontaktu bohaterek reklamy zaraz po połknięciu tabletki, ale dopiero po ustąpieniu objawów w wyniku zastosowania terapii lekiem Sinupret extract. Zastosowanie leku we wskazaniu zawartym w Charakterystyce Produktu Leczniczego nie wymaga zachowania izolacji, kwarantanny i zakazu kontaktów społecznych, gdyż lek zgodnie z przeznaczeniem stosuje się w leczeniu zapalenia zatok przynosowych z objawami takimi jak: katar, ból głowy, niedrożność nosa, ból lub uczucie rozpierania twarzy. Jeśli wymienione wyżej objawy ustąpią lub zostaną zredukowane, to nie ma zakazu kontaktów społecznych. Według dokumentacji rejestracyjnej lek Sinupret extract poza działaniem sekretolitycznym, sekretomotorycznym, przeciwzapalnym wykazuje również działanie przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne, oddziałując zarówno na objawy, jak i przyczyny choroby.

 

Skarżona zaznaczyła także, iż zgodnie z definicją zawartą w Europejskich Wytycznych Leczenia Zapalenia Zatok Przynosowych i Polipów Nosa z 2020r. (EPOS 2020) ostre zapalenie zatok przynosowych, w fazie powirusowej może utrzymywać się nawet do 12 tygodni i nie wymaga izolacji pacjenta przez tak długi czas, gdyż na dalszych etapach choroby nie stanowi on już źródła transmisji wirusów.

 

W odniesieniu do trzeciego zarzutu: bohaterka reklamy, która ma kontakt z drugą osobą, nie posiada już objawów świadczących o dalszym przechodzeniu przez nią infekcji, jak również nie ma żadnych przesłanek do tego, aby sugerować, że druga bohaterka ma znacznie obniżoną odporność. Świadczy o tym wygląd oraz zachowanie obu bohaterek reklamy. W wielu reklamach produktów leczniczych pokazuje się konsumentowi obraz pacjenta przed i po terapii lekiem, wskazując na skutek działania leku, tym samym powrót do zdrowia w wyniku zastosowanego leczenia. Zgodnie z literaturą medyczną okres zakaźności różnymi czynnikami chorobotwórczymi jest ruchomy oraz związany jest z czasem inkubacji, typem infekcji i rodzajem patogenu, który ją wywołuje. Na ogół w przypadku przeziębienia wywoływanego przez wirusy (w tym wypadku ostrego wirusowego zapalenia zatok przynosowych) jest to zwykle 1 dzień przed wystąpieniem objawów i pierwsze 2-3 dni po wystąpieniu objawów. Reklama nie zawiera informacji o kontakcie bohaterki z drugą osobą w sytuacji wzmożonego ryzyka jej zakażenia. Do spotkania dochodzi po ustąpieniu objawów choroby, o czym świadczy wygląd i dobre samopoczucie bohaterki wskazujące na wyzdrowienie, stąd powyższy zarzut, w ocenie Skarżonej, nie ma potwierdzenia w treści reklamy.

 

W odniesieniu do kolejnego zarzutu Skarżącego, dotyczącego prezentowania reklamy na kanałach skierowanych do dzieci, reklama leku Sinupret extract nie jest skierowana do dzieci, nie zawiera również elementów, które mogą być uznane za skierowane do dzieci, przez co pozostaje ona w zgodzie z zapisami Prawa Farmaceutycznego (art. 53 ust. 3). Reklama spójnie z planogramem została skierowana do osób dorosłych, gdzie grupą docelową są kobiety, na co wyraźnie wskazuje treść reklamy. Elementy, takie jak: całokształt reklamy, ogólny wydźwięk reklamy, poszczególne jej elementy graficzne, jak i hasła reklamowe nie świadczą o tym, że reklama jest kierowana do dzieci. Język komunikacji w reklamie, czyli wykorzystanie w reklamie zwrotów lub wyrażeń charakterystycznych dla języka, którym posługują dzieci, a także umieszczanie w reklamie piosenek, wierszyków lub rymowanek dziecięcych, czy opisywanie problemu zdrowotnego lub sposobu działania leku przy pomocy zabawek, nie ma w reklamie leku Sinupret extract miejsca. W zakresie formy reklamy nie użyto kolorowanek, naklejek, puzzli, maskotek, nie zastosowano specyficznych scenek obrazujących życie dziecka, np. w przedszkolu lub szkole. Przekaz w reklamie nie był kierowany do dziecka i nie posłużono się w reklamie zwrotami zachęcającymi dziecko do kierowania przez niego informacji czy proszenia przez dziecko o zakup leku jego rodzica. Elementy graficzne reklamy nie zawierają także żadnego popularnego bohatera filmów lub gier dla dzieci. Cała fabuła reklamy nie zawiera ani jednego elementu, który mógłby w jakikolwiek sposób być kierowany do dzieci, stąd zarzut jest bezpodstawny.

 

Odnosząc się do rozpowszechniania reklamy w stacjach dziecięcych, była ona rozpowszechniana w większości ogólnopolskich stacji telewizyjnych, zgodnie z przyjętym media planem, podobnie jak powszechnie emitowane są reklamy innych leków. Fakt, że kanał dziecięcy emituje reklamę leku, suplementu diety, wyrobu medycznego, jest, zdaniem Skarżonej, codziennie stosowaną praktyką innych reklamodawców oraz decyzją kanału o emisji reklam, co pozostaje sprawą dyskusyjną i niezależną od podmiotu prowadzącego reklamę.

 

W ocenie Skarżonej, reklama będąca przedmiotem skargi nie narusza powszechnie przyjętych zasad etyki oraz dobrych praktyk rynkowych będących podstawą akceptacji treści reklamowych przez środowiska reklamodawców oraz konsumentów poprzez potencjalne naruszenie norm zawartych w art. 2 ust. 1, art. 23 w zw. z art. 32 Kodeksu Etyki Reklamy. Skarżona dołożyła wysokiej staranności, aby treści zawarte w reklamie były spójne z Charakterystyką Produktu Leczniczego, zgodne z przepisami Prawa Farmaceutycznego oraz zasadami etyki reklamy.

Obecna na posiedzeniu w dniu 26 marca 2025 r. przedstawicielka Skarżonej poparła przedstawione stanowisko w sprawie.

 

Zespół Orzekający ustalił, co następuje.

 

Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że przekaz miał miejsce w telewizji, m.in. na kanale Cartoon Network. Data i pora emisji wskazana przez Skarżącego to dzień 25 grudnia 2024 roku, około godziny 10:00.

 

Przekaz miał formę spotu, przedstawiającego pierwsze objawy zapalenia zatok przynosowych takich jak katar, zatkany nos, zatokowy ból głowy. Bohaterka, siedząc na kanapie w stanie wskazującym na powyższe objawy, otrzymuje wiadomość z zapytaniem o samopoczucie i spotkanie w weekend. W tle pojawia się głos lektora – Katar, zatkany nos, weź Sinupret extract i odzyskaj dostęp. Sinupret extract działa już od pierwszych objawów zapalenia zatok. To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania i tylko wtedy, gdy jest to konieczne. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

Bohaterka bierze lek, a następnie w kolejnym kadrze, w odmiennym stroju, odpisuje na wiadomość – jasne! Spotkajmy się o 19.

Przekaz kończy się ujęciem ze spotkania bohaterek oraz przedstawieniem opakowania reklamowanego produktu Sinupret Extract.

 

Zespół Orzekający zważył, co następuje.

 

W ocenie Zespołu Orzekającego (dalej także: „ZO”) skarżony przekaz nie narusza zasad etyki wyrażonych w Kodeksie Etyki Reklamy.

 

Należy mieć na uwadze, iż ocena reklamy zasadniczo winna być dokonywana z perspektywy odbiorcy reklamy, jakim jest przeciętny konsument. Przeciętnym konsumentem jest konsument, który jest dostatecznie dobrze poinformowany, uważny i ostrożny; oceny dokonuje się z uwzględnieniem czynników społecznych, kulturowych, językowych i przynależności danego konsumenta do szczególnej grupy konsumentów, przez którą rozumie się dającą się jednoznacznie zidentyfikować grupę konsumentów, szczególnie podatną na oddziaływanie reklamy lub na produkt, którego reklama dotyczy, ze względu na szczególne cechy, takie jak wiek, niepełnosprawność fizyczna lub umysłowa (art. 3 lit. h Kodeksu Etyki Reklamy).

 

Zdaniem ZO przeciętny konsument – odbiorca reklamy nie zostaje poddany sugestii, jakoby zażycie leku Sinupret extract poprawia samopoczucie, umożliwiając kontakty społeczne z uwagi na natychmiastowe zaprzestanie roznoszenia wirusów czy bakterii.

 

Skarżony przekaz stanowi inscenizację przebiegu choroby i nie jest skumulowany w jednym dniu. Część pierwsza przedstawia początkowy stan rozwoju choroby. Momentem przełomowym jest zażycie leku Sinupret extract. Następnie bohaterka w innym ubiorze, który wskazuje na dzień odmienny od dnia choroby, odpisuje na wiadomość: Jasne! Spotkajmy się o 19. Powyższe przekonuje, że reklamowany produkt nie został ukazany jako natychmiastowe remedium na wirusowe zapalenie zatok. Tym samym nie ziszcza się wskazywane przez Skarżącego ryzyko utraty zdrowia z powodu znacznie obniżonej odporności z uwagi na kontakty społeczne w momencie przechodzenia infekcji.

 

Odnosząc się do zarzutu negatywnego wpływu reklamy na dzieci poprzez sugerowanie postępowania, które przyczynia się do rozpowszechniania infekcji i utraty zdrowia, ZO wskazuje jak niżej. Skarżona reklama nie była skierowana do dzieci. Świadczy o tym fakt, że brak w niej jakichkolwiek elementów atrakcyjnych czy też kojarzonych z dziećmi – zarówno w warstwie wizualnej, jak i werbalnej. Również fakt wyemitowania reklamy na kanale Cartoon Network nie oznacza, że odbiorcami reklamy miały być dzieci. W istocie, dzieci stanowią wrażliwą grupę społeczną, podatną na działania marketingowe. Niemniej, nawet w sytuacji obejrzenia reklamy przez dziecko ZO nie dopatruje się ryzyka negatywnego wpływu na postrzeganie przez nie rzeczywistości – z przyczyn wskazanych w ustępie powyżej.

 

Mając na uwadze powyższe, przekaz nie sugeruje zachowania nieodpowiedzialnego czy negatywnie wpływającego na zdrowie czy życie odbiorców. Należy ocenić, że reklama została wykonana z należytą starannością, zgodnie z dobrymi obyczajami, w poczuciu odpowiedzialności społecznej. Nie zawiera również treści stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa dzieci. Tym samym reklama nie narusza art. 2 ust. 1 oraz art. 25 w zw. z art. 32 Kodeksu Etyki Reklamy.

 

Niemniej, ZO pragnie zwrócić uwagę Skarżonej na szczególną ostrożność przy formułowaniu przyszłych przekazów reklamowych. Kształtowanie odpowiednich postaw w zakresie zapobiegania chorobom, mając na względzie niedawną pandemię i realne zagrożenia związane z przenoszeniem zachorowań powinno być jednym z głównych założeń tworzonych reklam.

 

Mając na względzie powyższe, Zespół Orzekający na podstawie art. 49 lit. b Regulaminu Rozpatrywania Skarg postanowił skargę oddalić.

 

 

Zdania odrębne

 

Brak.

 

Zgodnie z pkt 58 Regulaminu Rozpatrywania Skarg Strony mogą odwoływać się od Uchwały Zespołu Orzekającego w terminie dziesięciu dni od doręczenia Uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody nieznane Zespołowi Orzekającemu w dacie podjęcia Uchwały, od której Strona wnosi odwołanie.