Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy w składzie:

 

• Sylwia Jedyńska – przewodnicząca
• Olaf Krynicki – członek
• Agnieszka Przewoźnik – członkini

na posiedzeniu w dniu 2 kwietnia 2025 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt KER/004/25 złożonej na podstawie pkt 12 Regulaminu Rozpatrywania Skarg przez konsumenta (dane w aktach sprawy) przeciwko Tony Montana S.C. Andrzej Gosek, Michał Bartoś z siedzibą w Łodzi w sprawie reklamy sklepu ,,Kaktus Alkohole”, dokonał oceny stosowanego przekazu reklamowego.

OPINIA – OCENA PRZEKAZU REKLAMOWEGO

Działając w interesie publicznym i w zakresie doświadczeń wyniesionych ze współpracy z organizacjami konsumenckimi, Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a także organizacjami promującymi standardy rynku reklamy w innych krajach, jak i na poziomie międzynarodowym (w tym The European Advertising Standards Alliance EASA) oraz mając na celu ochronę interesów konsumentów, Komisja Etyki Reklamy dokonała analizy przedstawionego przekazu reklamowego pod kątem zgodności z powszechnie przyjętymi zasadami etyki oraz dobrymi praktykami rynkowymi. 

 

W skardze skierowanej do Komisji Etyki Reklamy (dalej także: „KER”) konsument (dalej także: „Skarżący”) wskazał, że Tony Montana S.C. Andrzej Gosek, Michał Bartoś z siedzibą w Łodzi (dalej także: „Skarżeni”) stosowali reklamę nieodpowiednią dla dzieci.

 

Zgodnie ze skargą:

 

Reklama sklepu monopolowego nawiązuje do symboli związanych z miastem Łódź, zawiera m.in. znane charakterystyczne elementy łódzkiej architektury (pałace, fabryki itd.) , wraz z połączeniem rysunków kaktusów nawiązujących do nazwy firmy. Całość w stylistyce kolorowego rysunku. Uzupełniona napisami, co jest oferowane w sklepie (m.in. piwa regionalne, e-papierosy itd.). W załączniku przesyłam zdjęcie, które zostało zamieszczone na Facebooku przez samą firmę (https://www.facebook.com/photo/?fbid=982665460327944&set=a.517894340138394).

 

Poza elementami architektonicznymi, na banerze występuje jeden element, który powoduje, że wysyłam tę skargę – mianowicie jest to narysowana postać Misia Uszatka (bajka jest związana z Łodzią, mamy tu m.in. pomnik tego znanego dzieciom misia). Miś kojarzy się jednak z dziećmi, na pewno przykuwa głównie ich uwagę podczas spacerowania po Placu Wolności (będącym „wizytówką” miasta). To już jest niepokojące – nawiązanie do bajki, które zachęca do… odwiedzenia sklepu monopolowego. Nie tak dawno mieliśmy w Polsce aferę z „małpkami” mogącymi mylić się dzieciom z musami, soczkami itd. Tu zapewne niejedno małe dziecko (zwłaszcza nie umiejące jeszcze czytać) mogłoby pomyśleć, że to sklep z artykułami dla nich. Dzieci mogą czuć się jednak jednocześnie zaniepokojone – Miś nie jest łagodnym Uszatkiem znanym z bajki – ten na banerze ma w ręku… „tulipana” z butelki, strój i tatuaż dopełniający obrazu „żula”. Czy tą butelką zamierza komuś zrobić krzywdę? A może „tylko” naśmiecić? Postać z bajki dla dzieci, która dotąd była odbierana pozytywnie, nagle przedstawia sobą jednoznacznie złe skojarzenia. Bajka z wychowawczymi treściami, tu staje się antyprzykładem.

 

Przekaz został zakwalifikowany jako potencjalnie naruszający zasady etyki reklamy w zakresie wskazanym w art. 25 w związku z art. 32 Kodeksu Etyki Reklamy, art. 4 Karty Ochrony Dzieci w Reklamie Kodeksu Etyki Reklamy.

 

Art. 25

Reklamy skierowane do dzieci lub młodzieży muszą uwzględniać stopień ich rozwoju oraz nie mogą

zagrażać ich fizycznemu i psychicznemu dobrostanowi lub dalszemu moralnemu rozwojowi.

 

Art. 32

Przepisy zawarte w art. 22-31 stosuje się odpowiednio również do reklam, które nie są bezpośrednio

skierowane do dzieci, jednak dzieci są ich odbiorcami ze względu na formę oraz miejsce i sposób

prezentowania reklam. Dotyczy to w szczególności reklam emitowanych w telewizji w sąsiedztwie

audycji dla dzieci, reklam wyświetlanych w kinach przed seansami filmów dla dzieci oraz reklamy

zewnętrznej.

 

Art. 4 Karty Ochrony Dzieci w Reklamie

Sygnatariusze Karty deklarują dołożenie najwyższej staranności, aby w przekazach reklamowych

adresowanych do dzieci oraz w przekazach reklamowych, które nie są bezpośrednio skierowane do

nich, jednak ze względu na formę, miejsce i sposób ich prezentowania dzieci są ich odbiorcami, nie

pojawiały się treści mogące wpływać negatywnie na ich rozwój.

 

Skarżeni nie przedstawili stanowiska w sprawie.

 

W obliczu nieustosunkowania się Skarżonych do treści skargi oraz braku wzięcia udziału w posiedzeniu, Zespół Orzekający podjął uchwałę w formie opinii oceniającej skarżony przekaz na podstawie ogólnie przyjętych norm etycznych na podstawie art. 34 Regulaminu Rozpatrywania Skarg.

 

Z przekazanego przez Skarżącego materiału dowodowego (zdjęcie zewnętrznej części sklepu) wynika, że Skarżona reklamowała sprzedaż różnego rodzaju produktów – alkohole, tytonie, papierosy e-palenie, piwa regionalne i kraftowe, shishe bongo, napoje i słodycze, akcesoria i zestawy prezentowe. Reklama miała miejsce w witrynie sklepowej (forma naklejek na szybach). Estetyka przedstawionej grafiki nawiązywała do architektury miasta Łódź i charakterystycznych elementów kulturowych m.in postaci bohatera bajki dla dzieci – Misia Uszatka. Miś ubrany był w biały podkoszulek, miał na ramieniu tatuaż i trzymał rozbitą butelkę.

 

Czas emisji reklamy Skarżący określił na dzień 10 stycznia 2025 roku.

 

Zespół Orzekający uznał, iż skarżony przekaz narusza ogólnie przyjęte normy etyczne.

 

Skarżona reklama miała formę dużych grafik nawiązujących do lokalnej architektury oraz motywów związanych z tożsamością miasta. Przedstawienie postaci Misia Uszatka – bohatera symbolicznie związanego z miastem i kojarzonego z treściami przeznaczonymi dla dzieci stanowi element, który bezpośrednio nawiązuje do grupy odbiorców, jakimi są dzieci.

 

Wykorzystanie bohatera utrwalonego w świadomości społecznej jako postać z bajki dla dzieci w zestawieniu z reklamą produktów takich jak alkohol czy wyroby tytoniowe, może wprowadzać w błąd co do grupy docelowej przekazu. Nie ulega zaś wątpliwości, że tego typu produkty nie są przeznaczone dla najmłodszych. Nadto, postać Misia przedstawiona została w sposób sugerujący chuligańskie konotacje, chociażby z uwagi na wymachiwanie potłuczoną butelką („tulipanem”).  Użycie tego typu motywów promuje wśród dzieci negatywny wzorzec i normalizuje zachowania patologiczne.

 

Dzieci znajdujące się w pobliżu sklepu były narażone na kontakt ze skarżoną reklamą. Tym bardziej, że w sklepie możliwe są do zakupienia również inne artykuły niż te przeznaczone dla dorosłych, jak np. słodycze czy zestawy prezentowe. Przekonuje to, że oferta sklepu możne znajdować się w kręgu zainteresowania także dzieci.

 

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Zespołu Orzekającego skarżona może wpływać na dobrostan dzieci.

 

Zespół Orzekający podkreśla, że komunikacja zewnętrzna powinna być szczególnie wyważona i podejmowana w poczuciu odpowiedzialności społecznej, w szczególności wobec najmłodszych.

 

W związku z powyższym, mając na uwadze treść skargi, Zespół Orzekający ocenił przedmiotową reklamę jak w osnowie. 

 

W razie jakichkolwiek dodatkowych pytań prosimy o kierowanie ich do Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy w sposób wskazany na naszej stronie internetowej www.radareklamy.pl. Postaramy się udzielić wszelkich możliwych informacji oraz porad mogących zagwarantować najwyższe standardy etyczne oraz przestrzeganie dobrych praktyk rynkowych na rynku reklamowym w Polsce. 

_{Zdania odrębne}

_Brak.

 

Zgodnie z pkt. 58 w zw. z art. 34 Regulaminu Rozpatrywania Skarg Skarżący może odwoływać się od Uchwały Zespołu Orzekającego w terminie dziesięciu dni od doręczenia Uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody nieznane Zespołowi Orzekającemu w dacie podjęcia Uchwały, od której Strona wnosi odwołanie.