Uchwała Nr ZO/045/21u z dnia 16 czerwca 2021 r. Zespołu Orzekającego w sprawie o sygn. akt: KER/046/21

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń

Rada Reklamy, w składzie:

 

• Wojciech Piwocki – przewodniczący;
• Małgorzata Domaszewicz – członkini;
• Maciej Korobacz – członek;

 

na posiedzeniu w dniu 16 czerwca 2021 r., po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt KER/046/21 złożonej, na podstawie pkt. 11 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko reklamie zewnętrznej umieszczonej na billboardzie znajdującym się przy ul. Olszyny 50 w Krakowie w dniu 10 kwietnia 2021 r. umieszczonej przez firmę ADRIAN FABRYKA RAJSTOP MAŁGORZATA ROSOŁOWSKA  z  siedzibą w Zgierzu (dalej: Skarżony)

 

postanawia

– skargę uwzględnić.

 

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

 

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygnaturze akt KER/046/21.

Przedmiotem skargi była reklama zewnętrzna rajstop damskich marki ADRIAN.

 

Skarżący w prawidłowo złożonej skardze poinformował, iż w reklamie dopatrzył się naruszenia standardów reklamowych w postaci emitowanego przekazu reklamowego mogącego zagrażać psychicznemu i moralnemu rozwojowi młodzieży, a także zawierającego elementy wzbudzające strach, dodatkowo Skarżący wskazał, iż przedmiotowy przekaz nie do końca może być wiązany z przekazem reklamowym.

 

Treść reklamy:

 

Bilbord przy przystanku Narzymskiego w Krakowie (okolice ul. Olszyny 50) Reklamowany produkt: Rajstopy firmy Adrian Treść reklamy: Reklama ukazuje kobietę leżąca z podciętym nadgarstkiem w kałuży krwi. Kobieta leży w taki sposób by eksponować reklamowany produkt. Nad kobietą jest logo Providenta z jego sloganem oraz fraza „wszyscy słyszeli nikt nie wysłuchał”

 

[pisownia oryginalna]

 

Treść skargi:

 

Reklama wykorzystuje tragedię jaka jest samobójstwo. Pomijając fakt, że jest to wyraz braku szacunku do osób, które się zmagają z problemami natury psychicznej, do osób które są po próbach samobójczych oraz do rodzin tych, których bliscy popełnili samobójstwo. Jest to także potencjalne źródło „inspiracji” dla młodych i starszych odbiorców, którzy w obecnych czasach czują, że życie zaczyna się wymykać spod kontroli i szukają rozwiązania, które przyniesie im ulgę od poczucia bezradności, pustki, osamotnienia. Nadawca w ten sposób, poprzez wykorzystywanie zjawisk i uczuć których zapewne do końca nierozumiejących może doprowadzić do prawdziwych tragedii prawdziwych ludzi.

 

[pisownia oryginalna]

 

W toku posiedzenia skargę przedstawiała i popierała arbiter – referent.

 

Arbiter-referent wniosła o uznanie reklamy za niezgodną z art.  2(1), 5, 9 oraz 23 w zw. z art. 32 Kodeksu Etyki Reklamy, tj.:

 

Art. 2

Działania objęte postanowieniami Kodeksu będą wykonywane z należytą starannością, zgodnie z dobrymi obyczajami, prowadzone w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji.

 

(…)

 

Art. 5

 

Reklamy nie mogą zawierać elementów, które zachęcają do aktów przemocy.

 

Art. 9

 

Reklamodawca, promujący, pośrednik i środki przekazu, każdy wyłącznie w zakresie swojej działalności dotyczącej reklamy, będzie przestrzegał zasady, aby odbiorca reklamy powstałej lub rozpowszechnianej z jego udziałem mógł zawsze zidentyfikować, że dany przekaz jest reklamą.

 

Art. 23

 

Reklama skierowana do dzieci lub młodzieży nie może zawierać treści stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa.

 

Art. 32

 

Przepisy zawarte w art. 22-31 stosuje się odpowiednio również do reklam, które nie są bezpośrednio skierowane do dzieci, jednak dzieci są ich odbiorcami ze względu na formę oraz miejsce i sposób prezentowania reklam. Dotyczy to w szczególności reklam emitowanych w telewizji w sąsiedztwie audycji dla dzieci, reklam wyświetlanych w kinach przed seansami filmów dla dzieci oraz reklamy zewnętrznej.

 

Skarżony nie był obecny w toku posiedzenia, natomiast przedstawił stanowisko w formie pisemnej.

 

W swoim stanowisku Skarżony wniósł o uznanie skargi za bezzasadną. Istotnym z punktu widzenia Skarżonego aspektem sprawy jest fakt, iż zwraca uwagę na doniosły i ważny problem obecny w społeczeństwie, jednocześnie nie robiąc tego w sposób wulgarny, nawołujący do agresji lub przemocy.

 

Skarżony w swoim stanowisku podkreślił, iż jego celem było przedstawienie elegancko ubranej kobiety, która jednocześnie nie została otoczona opieką i zrozumieniem bliskich – wszakże nie sprawiała wrażenia osoby, która nie radziłaby sobie z jakimikolwiek problemami. W świetle wyjaśnień Skarżonego to na taką sytuację zwraca uwagę hasło reklamowe kampanii.

 

Skarżony w swoim stanowisku podkreślił, iż przekaz reklamy wskazuje na doniosłe względy społeczne oraz konieczność przykładania większej wagi do profilaktyki zdrowia psychicznego.

 

W świetle powyższych informacji Skarżony wniósł o oddalenie skargi.

 

 

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

 

Zespół Orzekający dopatrzył się w przedmiotowej reklamie naruszeń norm wynikających z art. 2(1), 5, 9, 23 w zw. z art. 32 Kodeksu Etyki Reklamy.

Zespół Orzekający uznał, iż skarżona reklama może naruszać standardy wynikające z art. 23 w zw. z art. 32 Kodeksu Etyki Reklamy, tj. faktu, iż reklama mogła stworzyć zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa.

 

Ponadto, Zespół Orzekający uznał, iż przedmiotowa reklama dodatkowo może stanowić zachetę do dokonywania czynów polegających na samookaleczaniu się – w szczególności przez dzieci oraz młodzież.

Zespół Orzekający uznał w związku z powyższym, iż skarżona reklama nie była prowadzona w duchu odpowiedzialności społecznej oraz dobrych obyczajów.

 

W skarżonej reklamie Zespół Orzekający oceniał przekaz reklamowy znajdujący się w formie tzw. reklamy zewnętrznej, stąd też doszło również do uznania, iż dzieci mogą być jej mimowolnymi odbiorcami. W świetle takiego stanu rzeczy na reklamodawcy ciąży wyjątkowy obowiązek dołożenia wszelkich starań, aby prezentowany obraz nie wzbudzał kontrowersji mogących wpłynąć na rozwój psycho-moralny dzieci i młodzieży. W ocenie Zespołu Orzekającego skarżony przekaz reklamowy mógł wywołać wśród nieletnich poczucie otrzymania zachęty do popełniania czynów o charakterze samookaleczenia się.

 

W ocenie Zespołu Orzekającego, dokonując oceny przedmiotowej reklamy, należy dodatkowo wziąć pod uwagę fakt, iż dzieci oraz młodzież często w sposób dosłowny rozumieją reklamy obecne w przestrzeni publicznej, przy czym brakuje im dostatecznego doświadczenia życiowego, by oceniać tego rodzaju przekaz reklamowy np. w kategoriach metaforycznych. Zespół Orzekający uznał przy tym, iż skarżona reklama nie wskazuje jasno na fakt, iż jest jedynie przekazem reklamowym.

 

Zespół Orzekający uznał, iż w skarżonej reklamie niewątpliwie doszło do przekroczenia dopuszczalnych w ramach obowiązujących standardów reklamowych granic wykorzystania zdarzenia niezwykle negatywnego, jakim jest depresja oraz myśli samobójcze. Wydaje się, iż reklamodawca powinien w sposób dużo bardziej ostrożny podchodzić do łączenia tego rodzaju sytuacji, które często dotykają wiele osób w życiu rzeczywistym, z próbą zachęcenia do kupna jakichkolwiek produktów.

 

W związku z powyższym, na podstawie pkt. 43 ust. 1) lit  c) Regulaminu rozpatrywania skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt. 1 uchwały.

 

Zgodnie z pkt. 51. Regulaminu Rozpatrywania Skarg, Strony mogą odwoływać się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie dziesięciu dni od doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały, o której mowa w pkt. 43.