Uchwała Nr ZO/058/21u z dnia 23 czerwca 2021 r. Zespołu Orzekającego w sprawie o sygn. akt KER/074/21

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń

Rada Reklamy, w składzie:

 

• Mikołaj Janicki – przewodniczący;
• Ewelina Czuba – członkini;
• Jacek Pawlak – członek;

 

na posiedzeniu w dniu 23 czerwca 2021 r., po rozpatrzeniu skargi o sygn. akt KER/074/21, złożonej na podstawie pkt. 11 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko reklamie internetowej widocznej na stronie internetowej https://www.credit-agricole.pl/mniejplastiku/karta-z-ekotworzywa w dniu 22 kwietnia 2021 r., karty kredytowej banku Credit Agricole Bank Polska SA, z siedzibą we Wrocławiu (dalej: Skarżony)

 

postanawia

 

– skargi oddalić.

 

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

 

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. akt KER/074/21. Przedmiotem skarg była reklama internetowa na stronie własnej reklamodawcy tj.  https://www.credit-agricole.pl/mniejplastiku/karta-z-ekotworzywa  .

 

Skarżący w prawidłowo złożonej skardze poinformował, iż w reklamie dopatrzył się stosowania niedopuszczalnych zabiegów reklamowych w postaci wykorzystania niewiedzy i zaufania konsumenta oraz informacji wprowadzających w błąd w kontekście przekazywanych przez reklamodawcę informacji o charakterze ekologicznym.

 

Treść reklamy:

 

Reklama dotyczy karty kredytowej, która jest przedstawiona jako produkt wykonany z materiału przyjaznego środowisku.

 

Treść skargi:

 

Bank twierdzi, że jego karta jest eko, wytworzona z ekotworzywa. Twierdzi, że jest to materiał przyjazny środowisku. Ale nie wskazuje, z czego składa się to ekotworzywo. Karta Credit Agricole składa się z materiałów niebiodegradowalnych. A do tego nie wiemy, z czego składa się samo tzw. ekotworzywo.

 

Tworzywo tzw. eko  z bio- i oksydegradowalnego plastiku, który rozkłada się szybciej niż tradycyjny  i nazywany jest powszechnie ekotworzywem, ale wcale nie musi być przyjazny środowisku.

Plastik biodegradowalny (ang. biodegradable plastic) powstaje z biopolimerów pochodzących ze skrobi np. ziemniaczanej lub kukurydzianej. Jego produkcja wymaga większej ilości energii niż produkcja zwykłego plastiku. Wyróżnia go znak zielonej sadzonki, który oznacza, że po użyciu powinien on być segregowany i zbierany razem z innymi odpadami przeznaczonymi do kompostowania np. resztkami jedzenia, a następnie poddany obróbce w wysokiej temperaturze. Gdy ten plastik nie zostanie oddany do specjalnej kompostowni, rozsypie się w drobny pył, a następnie zacznie się w niekontrolowany sposób rozprzestrzeniać.

 

Plastik bio- oksydegradowalny. Często używana nazwa to „oksybiodegradowalny”, jednak użycie przedrostka „bio” może wprowadzać konsumenta w błąd. Tworzywo oksydegradowalne powstaje z polimerów syntetycznych wzbogaconych o dodatki przyspieszające degradację, dzięki którym rozkład produktu jest zaprogramowany i może trwać od dwóch miesięcy do pięciu lat. Symbolem oksydegradowalności jest zielona kropla z napisem d2w (znak metody użytej w produkcji). Torebki oksydegradowalne, w przeciwieństwie do biodegradowalnych, mogą zostać poddane recyklingowi. Należy jednak dodać, że według badań, finalny produkt będzie wtedy gorszej jakości niż w przypadku wykorzystania jedynie tradycyjnego plastiku. Plastik oksydegradowalny może się rozłożyć, jeśli zostanie wyrzucony do środowiska lub złożony na składowisku, ale występuje wtedy ryzyko niepełnej degradacji. Jej efektem będzie powstanie polimerowego pyłu.

 

Tworzywa biodegradowalne i oksydegradowalne charakteryzuje inny skład i sposób rozkładu, ale stwarzane przez nie zagrożenie dla otoczenia objawia się w taki sam sposób – powstaje pył przedostający się do środowiska. Pył ten jest niewidoczny gołym okiem i dlatego łatwo go zbagatelizować. Ponadto szybko się rozprzestrzenia, zarówno przez wiatr, jak i drogą wodną. I wreszcie odzysk mikrocząsteczek plastiku ze środowiska jest trudniejszy niż zebranie plastikowych odpadów, które nie uległy wstępnemu rozkładowi. Sam negatywny wpływ mikroplastiku na przyrodę można opisać podobnie do tego powodowanego przez duże plastikowe śmieci. Zanieczyszcza glebę i wodę, może być zjadany przez organizmy żywe, długo zalega w środowisku. [pisownia oryginalna]

 

W toku posiedzenia skargi przedstawiała i popierała arbiter – referent.

 

Arbiter-referent wniosła o uznanie reklamy za niezgodną z art. 2 ust. 1, art. 8, art. 33, art. 34, art. 35, art. 36, art. 37, 38  Kodeksu Etyki Reklamy, tj.:

 

Art. 2 ust. 1.      

Działania objęte postanowieniami Kodeksu będą wykonywane z należytą starannością, zgodnie z dobrymi obyczajami, prowadzone w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji.

 

Art. 8

 

Reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy.

 

 

Art. 33

 

Reklamy nie mogą naruszać społecznego zaufania do prawidłowo realizowanych działań podejmowanych w zakresie ochrony środowiska naturalnego.

 

Art. 34

 

Reklamy nie mogą wykorzystywać braku wiedzy jej odbiorców w zakresie ochrony środowiska naturalnego.

 

Art. 35

 

Reklamy nie mogą zawierać przekazu, który mógłby wprowadzić konsumentów w błąd w zakresie ochrony środowiska, w tym w szczególności poprzez błędne informowanie o cechach produktów lub co do działań podejmowanych przez reklamodawcę na rzecz ochrony środowiska. Reklamy przedsiębiorców odnoszące się do konkretnych produktów lub działań nie mogą bezpodstawnie rozszerzać skutku reklamowego w zakresie ochrony środowiska naturalnego na całą działalność reklamodawcy.

 

 Art. 36

 

Informacja ekologiczna zawarta w reklamie musi być związana z właściwościami reklamowanego produktu i odnosić się do takich jego właściwości, które są aktualne bądź przez cały czas jego użytkowania, bądź okresowo, ale w tym wypadku reklama musi o tym informować odbiorcę.

 

Art. 37

 

Reklamy zawierające ogólne sformułowanie, w szczególności takie jak „przyjazny środowisku” czy „bezpieczny ekologicznie” nie mogą wprowadzać w błąd. Informacja ze wskazaniem na czym polega w tym zakresie efekt produktu, musi być dostępna w punkcie sprzedaży lub dołączona do produktu lub będzie udostępniona beneficjentowi w powszechnie dostępny sposób.

 

Art. 38

 

1. W przypadku, gdy w reklamie wskazuje się na zmniejszenie ilości (liczbę) szkodliwych składników lub innych elementów mających wpływ na stan środowiska naturalnego, przekaz ten nie może wprowadzać w błąd. Informacja ze wskazaniem, na czym polega w tym zakresie pozytywny efekt produktu, musi być prawdziwa. Musi ona być dostępna w punkcie sprzedaży lub dołączona do produktu oraz przedstawiona beneficjentowi.
2. Informacje w reklamie nie mogą odwoływać się do braku składników, cech oraz braku wpływu na środowisko, które nie dotyczą danej kategorii produktów.
3. Informacja w reklamie typu „nie zawiera…” może być używana tylko wówczas, gdy zawartość określonej substancji nie przekracza ilości śladowych.
4. Oznaczenia i symbole dotyczące środowiska naturalnego mogą być używane tylko wtedy, gdy w reklamie wskazane jest źródło ich pochodzenia (przyznania albo nadania) i nie występuje ryzyko pomyłki co do ich znaczenia. Takie oznaczenia i symbole nie mogą fałszywie sugerować, że ich obecność jest związana z decyzją organu administracji rządowej, organu jednostki samorządu terytorialnego lub innych instytucji, których działalność jest związana z ochroną środowiska naturalnego .

 

 

Skarżony uczestniczył w posiedzeniu, a także przedstawił odpowiedź na wniesioną skargę.

 

Skarżony wniósł o oddalenie skargi, wskazując na liczne działania firmy, mające na celu wsparcie ekologicznego podejścia do produkcji niezbędnych dla funkcjonowania banku produktów – jak karty płatnicze.

 

Skarżony wskazał, iż przedmiotowa karta wykonana jest z tworzywa opracowanego przez renomowanego i uznanego producenta – firmę Austria Card. Jest certyfikowana przez organizacje płatnicze jako eco card. Tworzywo pomyślnie przeszło testy degradacji zgodnie z ASTMD5511 – metodą badawczą przyjętą do badania biodegradowalności tworzyw sztucznych. Zgodnie z deklaracją producenta, w optymalnych warunkach ekotworzywo rozkłada się nawet do 99% już

w kilkanaście tygodni. Nadto, nawet jeżeli optymalne warunki nie zachodzą, tworzywo to rozkłada się dłużej, jednak zdecydowanie i bez porównania szybciej niż plastik, rozkładający się nawet kilkaset lat. W tym kontekście przyjąć należy, że tworzywo, z którego wykonana została reklamowana karta, w porównaniu z tworzywem stosowanym do produkcji innych, regularnych kart jest dla środowiska bardziej przyjazne – ulega zdecydowanie szybszemu rozkładowi niż tworzywo standardowo używane przy produkcji kart, co w praktyce wiąże się z tym, że nie zaśmieca środowiska.

 

Skarżony podkreślił, iż w komunikacji precyzyjnie mówi o „karcie z ekotworzywa, które się szybciej rozkłada” (to ekotworzywo się rozkłada), a nie samej karcie, która ulega rozkładowi , by nie wskazywać, że cała karta rozkłada się w taki sam sposób. Instrument płatniczy – z założenia, ze względu na swoją specyfikę i funkcję – musi oczywiście zawierać inne elementy oprócz ekotworzywa czy plastiku. Skarżony wskazał, że wskazuje przy tym, iż karta zawiera inne elementy niż tylko szybko rozkładające się tworzywo.

 

Skarżony wskazał, że karta nie składa się z samego ekotworzywa, dlatego właśnie nie można jej wyrzucić do odpadów biodegradowalnych. Właśnie z tego powodu w komunikacji nie używa nigdzie sformułowania, że karta (jako całość) się rozkłada, czy jest biodegradowalna. Mówi przy tym jedynie o ekotworzywie, które znacznie szybciej się rozkłada, nie zaśmiecając środowiska.

 

Skarżony dodatkowo wskazał, iz w treści zakwestionowanej, widocznej na  stronie internetowej wyjaśnia jak najlepiej zadbać o utylizację karty, dając odbiorcom wybór: „Po utracie ważności kartę należy wyrzucić do pojemnika na odpady zmieszane lub przekazać do dowolnej placówki Credit Agricole. Przekażemy ją naszemu partnerowi, który zajmuje się ekologiczną utylizacją.”

Skarżony wskazał, iż dokłada najwyższej staranności, aby przekaz skierowany do odbiorców był precyzyjny, pełny i rzetelny.

 

Skarżony ponadto podkreślił,  iż komunikację marketingową kieruje z założenia do przeciętnego konsumenta, który jest dostatecznie dobrze poinformowany, uważny i ostrożny; oceny dokonuje się z uwzględnieniem czynników społecznych, kulturowych, językowych i przynależności danego konsumenta do szczególnej grupy konsumentów. W przypadku strony internetowej w ocenie Skarżonego, przeważająca grupa docelowa to osoby dorosłe będące przeciętnymi konsumentami. Temat tworzyw alternatywnych dla plastiku nie jest jeszcze wiedzą powszechną. Dlatego zadbaliśmy o precyzyjny dobór słów zarówno w komunikacie reklamowym, jak i na stronie internetowej www.mniejplastiku.pl. Skarżony wskazał, iż zadbał zarówno o wyjaśnienie budowy karty, jak i opis ekotworzywa, którego użyto do jej produkcji. Informuje również o możliwych sposobach utylizacji karty.

 

Skarżony wskazał również na akcję, którą prowadzi – pt. #mniejplastiku –  w celu realizacji celów edukacyjnych i popularyzowania wiedzy o ochronie środowiska.

 

Dodatkowo, Skarżony uruchomił we współpracy z Onetem serwis www.mniejplastiku.onet.pl Komunikacja oraz cała akcja #mniejplastiku ma między innym zwrócić uwagę na problem plastiku i pomóc zbudować wśród odbiorców świadomość, że mają wybór i mogą korzystać z przedmiotów wykonanych z innych tworzyw niż plastik, oraz że mają wpływ decydując się na niewybieranie plastikowych przedmiotów jednorazowego użytku.

 

W związku z powyższym Skarżony wniósł o oddalenie przedmiotowej skargi jako bezzasadnej.

 

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

 

Zespół Orzekający uznał, że w przedmiotowej reklamie nie doszło do naruszenia norm zawartych w art. 2 ust. 1, art. 8, art. 33, art. 34, art. 35, art. 36, art. 37, 38Kodeksu Etyki Reklamy.

 

Zespół Orzekający, dokonując oceny przekazu reklamowego uznał, że przedmiotowa reklama nie naruszyła norm zawartych w Kodeksie Etyki reklamy, nie doszło również do wprowadzenia w błąd konsumentów w zakresie podawanych w treści reklamy informacji ekologicznych.

 

Zespół Orzekający pragnie podkreślić, iż bardzo docenia wszystkie działania edukacyjne podejmowane przez Skarżonego.

 

Zespół Orzekający przegłosował uznanie argumentów przedstawionych przez Skarżonego. Informacje ekologiczne przedstawione na stronie internetowej reklamodawcy w sposób jasny i klarowny informują o tym, w jakim zakresie reklamowany produkt pozostaje „ekologiczny”. Zespół Orzekający w świetle analizy przedstawionych materiałów uznał, iż przekaz reklamowy nie wprowadza potencjalnego konsumenta w błąd oraz uwzględnia stopień ogólnej wiedzy na temat ochrony środowiska.

 

Zespół Orzekający dostrzega, iż reklamodawca informuje konsumenta o możliwościach utylizacyjnych kart oraz umożliwia mu przesłanie kart wykorzystanych celem ich odpowiedniej utylizacji. Ponadto, Zespół Orzekający uznał za zasadne docenienie starań reklamodawcy, które poprzedziły wprowadzenie na rynek omawianego produktu, podczas których dokonał licznych, udokumentowanych analiz, w szczególności pod kątem rzeczywistego poziomu, w jakim proponowany produkt pozostaje, bardziej niż inne dostępne na rynku karty, przyjazny dla środowiska.

 

Zdanie odrębne arbitra Mikołaja Janickiego do skargi o sygnaturze KER/074/21 [zgłoszone na podst. art. 53 Regulaminu rozpatrywania skarg KER]

 

Stanowisko

 

Zgadzam się z przedłożonymi w skardze argumentami. Samo sformułowanie Eko nie świadczy o

przyjazności danego materiału dla środowiska jednocześnie wprowadzając odbiorcę w mylne

przeświadczenie o neutralności środowiskowej karty.

 

Uzasadnienie

 

Karta jest produktem złożonym z wielu elementów. Zamiana jednego z nich na materiał

technologicznie bardziej zaawansowany, nie wpływa na fakt, że w prosty sposób konsument może

zutylizować kartę. Proces zapewniający pełne przetworzenie karty jest możliwy ale bardzo

skomplikowany, wymagający „optymalnych warunków”, dodatkowych nakładów oraz zaangażowania

konsumenta. W pewnym sensie obecne karty również mogą być utylizowane a użyty materiał z

tworzywa sztucznego ponownie wykorzystany, tak więc nie mamy zasadniczej różnicy.

Szanując starania Banku na rzecz ochrony środowiska, konkretne, bardzo wyraźne działania typu

niefinansowanie inwestycji związanych z węglem etc, dołączenie do komunikacji reklamowej „mniej

plastiku” rozwiązania typu promowanie eko-karty, która w dalszym ciągu jest w większości plaskiem

uważam za wprowadzające w błąd i nadużywające zaufania konsumenta.

 

 

W związku z powyższym, na podstawie pkt. 43 ust. 1) lit b) Regulaminu rozpatrywania skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt. 1 uchwały.

 

Zgodnie z pkt. 51. Regulaminu Rozpatrywania Skarg, Strony mogą odwoływać się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie dziesięciu dni od doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały, o której mowa w pkt. 43.