Uchwała Nr ZO/078/20u w sprawie Aflofarm Farmacja Polska Sp. z o.o. z dnia 25 listopada 2020 r. Zespołu Orzekającego w sprawie o sygn. akt: KER/135/20

Uchwała Nr ZO/078/20u

z dnia 25 listopada 2020 r.

Zespołu Orzekającego

w sprawie o sygn. akt:

KER/135/20

 

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń

Rada Reklamy, w składzie:

 

• Zofia Sanejko – przewodnicząca,
• Anna Barabasz-Sawińska – członek,
• Bohdan Pawłowicz – członek,

 

na posiedzeniu w dniu 25 listopada 2020 r., po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt KER/135/20 złożonej, na podstawie pkt. 11 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko reklamie telewizyjnej Aflofarm Farmacja Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Pabianicach (dalej: Skarżony)

 

postanawia

– skargę oddalić.

 

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

 

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygnaturze akt KER/135/20.

Przedmiotem skargi była reklama telewizyjna produktu leczniczego marki Inventum.

 

Skarżący w prawidłowo złożonej skardze poinformował:

„Lokalizacja reklamy: Telewizyjna Data emisji: 2020-08-16 Czas emisji: 21:45 Miejsce reklamy: Eurosport Reklamowany produkt: Inventum Treść reklamy: Pan w garniturze opowiada, że prezentowany materiał to nie reklama “zwykłych” tabletek poprawiających potencję, tylko Inventum, leku “wywołującego erekcję”, dostępnego bez recepty. Po chwili zaznacza jednak, że lek zawiera tę samą substancję czynną, czyli sildenafil, ale dzięki rozpuszczaniu się w ustach efekty powinny być szybsze, niż w przypadku twardych tabletek. Ponadto lek ma działać do pięciu godzin. Następnie na ekranie pojawia się cena i kobiecy głos oznajmia, że Inventum można kupić w aptece za około 11 zł. Pojawia się hasło “teraz chcieć, (sic) znaczy móc”, a na koniec pokazane jest pudełko, wcześniej wspominane informacje o długości działania itp. oraz obowiązkowe “Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki (…)”.

Skarga: Reklama wprowadza w błąd słowami “lek wywołujący erekcję”. Inventum zawiera sildenafil, który, najprościej mówiąc, pomaga osiągnąć i utrzymać erekcję. Absolutnie nie jest środkiem, który wywołuje ją niezależnie od stymulacji. Sildenafil blokuje działanie fosfodiesterazy (PDE) dzięki swojemu podobieństwu do cyklicznego monofosforanu guanozyny. Stałe stężenie cGMP jest niezbędne do rozluźnienia mięśni gładkich, które wpuszczają krew do ciał jamistych, wywołując erekcję. PDE cały czas przekształca cGMP w zwykłą, niecykliczną postać, więc cGMP musi być ciągle produkowany. To natomiast następuje poprzez reakcję cyklazy guanozynowej z trójfosforanem guanozyny, substancji, które są zawsze obecne w prąciu. Cyklaza jest normalnie nieaktywna, a aktywuje ją tlenek azotu (II), wydzielany przez komórki nerwowe, które są pobudzone do tego przez sygnał płynący z mózgu pod wpływem stymulacji seksualnej. Zaburzenia hormonalne, układu nerwowego, zbyt słaba produkcja NO czy stres mogą zakłócić ten łańcuch reakcji. Sildenafil “wskakuje” na jego końcowy etap. Dzięki jego działaniu stężenie cGMP nie spada nawet, jeśli ustanie jego produkcja. Sildenafil nie będzie jednak skuteczny, jeśli trudności z osiągnięciem erekcji wynikają na przykład z zaniku ciał jamistych, lub w przypadku braku odczuwania podniecenia (a więc na pewno nie jest w stanie wywołać erekcji!). W związku z tym w reklamie pojawia się fałszywe stwierdzenie, będące obietnicą gruszek na wierzbie dla potencjalnych naiwnych klientów.”- pisownia oryginalna

 

W toku posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter – referent.

Arbiter-referent wniósł o uznanie reklamy za niezgodną z art. 2 ust. 1 i art. 8 Kodeksu Etyki Reklamy:

Art. 2 ust. 1.      

Działania objęte postanowieniami Kodeksu będą wykonywane z należytą starannością, zgodnie z dobrymi obyczajami, prowadzone w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji.

Art. 8

Reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy.

 

Skarżony uczestniczył w posiedzeniu; Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargę o następującej treści: „Działając w imieniu Aflofarm Farmacja Polska Sp. z o.o., na mocy pełnomocnictwa z dn. 10.07.2020 r., w odpowiedzi na zawiadomienie w sprawie o sygnaturze powyższej, niniejszym informuję, że Spółka uznaje kompetencje Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy w przedmiotowym postępowaniu. W związku z tym wnoszę o dopuszczenie Spółki do bezpośredniego udziału w czynnościach we wskazanym postępowaniu , w szczególności o zawiadomienie o terminie posiedzenia w przedmiocie rozpoznania w. w. skargi, ze stosownym wyprzedzeniem.

W zakresie merytorycznego stanowiska co do zarzutów podniesionych przez skarżącego wobec reklamy telewizyjnej produktu leczniczego Inventum, oświadczam co następuje.

W pierwszej kolejności wypada odnieść się do Charakterystyki Produktu Leczniczego, zatwierdzonej przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (dalej: URPL). Mianowicie zgodnie z CHPL (pkt 4.1.): „Produkt leczniczy Inventum jest wskazany do stosowania u dorosłych mężczyzn z zaburzeniami erekcji, czyli niezdolnością uzyskania lub utrzymania erekcji prącia wystarczającej do odbycia stosunku płciowego. W celu skutecznego działania produktu leczniczego Inventum niezbędna jest stymulacja seksualna.” W punkcie 5.1 CHPL tj. we właściwościach farmakodynamicznych/mechanizmie działania produktu znajduje się informacja, że zawarta w produkcje substancja czynna – „Syldenafil wywołuje erekcję poprzez swoje działanie obwodowe.”

Działanie Inventum nawet w przypadku mężczyzn dotkniętych niezdolnością uzyskania erekcji, znajduje swoje potwierdzenie w CHPL. Natomiast w samym CHPL w treściach wyjaśniających mechanizm działania leku również użyto sformułowania „wywołuje erekcję.”

Uproszczenie reklamowe poprzez sformułowania „wywoływania erekcji” czy „leku na erekcję” są powszechnie stosowane nie tylko na rynku reklamy. Są one aprobowane przez sam URPL. W przeciwnym razie nie byłyby akceptowane już na etapie rejestracji leku i formułowania wyczerpujących informacji o produkcie zamieszczanych w CHPL oraz ulotce dla pacjenta.

Tymczasem hasła „lek na erekcję” znalazły się w reklamach, CHPL oraz samych oznakowaniach wielu produktów zawierających syldenafil. Przykładowo dotyczy to takich produktów jak:

– MaxOn             forte     (https://www.youtube.com/watch?v=GYRhMv3GYKw           ,

https://maxonforte.Dl/7gclid-EAIalQobChMlirCSpseL7AIVRemyCh2hswdrEAAYASAAEglfGPD

wmwwowvs  

– Maxigra            Go         (https://www.youtube.com/watch?v=3lzhVINtixO

https://www.maxigrago,pl/?gclid=EAIalQobChMlt-LZ- caL7AIVgaSvChll<uwFbEAAYASAAEgJkXvD BwE).

– Mensil (https://mensil.pl/).

Zarzut skarżącego jakoby reklama wprowadzała w błąd hasłem „lek wywołujący erekcję”, ponieważ w przypadku braku odczuwania podniecenia mężczyzna nie osiągnie erekcji, jest wręcz absurdalny. Pacjenci bowiem doskonale zdają sobie sprawę, że produkty będące następcami niebieskiej tabletki, mają służyć użytkownikom w ten sposób, że kiedy dochodzi do stymulacji seksualnej, to pomimo zaburzeń zdrowotnych mężczyzna jest w stanie osiągnąć erekcję. Trudno sobie w ogóle wyobrazić, że takie produkty z zasady miałyby samoczynnie powodować wzwód tj. bez czynnika zewnętrznego w postaci pobudzenia seksualnego. Zresztą mimo tej oczywistości w warstwie wizualnej reklamy Inventum przywołano m. in. następujący fragment CHPL: „(…) w badaniu przeprowadzonym metodą RigiScan wykazano, że syldenafil po 4-5 godzinach po podaniu nadal mógł wywoływać erekcję w odpowiedzi na pobudzenie seksualne.”

Podobnie w ocenie Spółki bezzasadny jest zarzut, że reklama wprowadza w błąd, ponieważ syldenafil nie będzie skuteczny w przypadku zaniku ciał jamistych. Po pierwsze, w CHPL zamieszczono wyraźną informację, że „Produkty lecznicze przeznaczone do leczenia zaburzeń erekcji, w tym syldenafil, należy stosować ostrożnie u pacjentów z anatomicznymi deformacjami prącia.” (pkt 4.4. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania). Jeżeli uznać by, że reklama wprowadza w błąd, ponieważ niektóre grupy odbiorców nie powinny z niego korzystać lub mogą korzystać wyłącznie przy zachowaniu szczególnej ostrożności i najlepiej pod nadzorem lekarza, to wszelkie reklamy leków powinny być uznane za wprowadzające w błąd – co najmniej w odniesieniu do grup pacjentów, którzy cierpią na dolegliwości wykluczające przyjmowanie danej substancji lub do grup pacjentów, którzy mimo dostępności leku bez recepty, z uwagi na swoje cechy osobnicze, nie mogą stosować ich bez nadzoru. Nie bez powodu jednak wszelkie reklamy produktów leczniczych obowiązkowo zawierają uprzedzenie aby przed użyciem zapoznać się z treścią ulotki dołączoną do opakowania bądź skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Stosowanie uproszczenia „lek wywołujący erekcję” czy „lek na erekcję” jest zabiegiem powszechnym, akceptowanym i adekwatnym do świadomości przeciętnego konsumenta. Używany jest nawet w dokumentacji leku aprobowanej przez URPL. Mimo to reklama Inventum zawierała w warstwie wizualnej informacje komunikujące oczywistość tj. że działanie leku ujawnia się w odpowiedzi na pobudzenie seksualne.

Mając na uwadze przedstawione niniejszym okoliczności, skarga dotycząca reklamy telewizyjnej produktu leczniczego Inventum jest pozbawiona zasadnych podstaw. Z tej przyczyny wnoszę jak powyżej.” – pisownia oryginalna.

 

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

 

Zespół Orzekający nie dopatrzył się w przedmiotowej reklamie telewizyjnej naruszenia norm art. 2 ust. 1 i art. 8 Kodeksu Etyki Reklamy.

 Zespół Orzekający biorąc pod uwagę treść przekazu reklamowego oraz wskazania produktu leczniczego zawarte w Charakterystyce Produktu Leczniczego uznał, że reklama była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej i nie narusza dobrych obyczajów. Zdaniem Zespołu Orzekającego przedmiotowa reklama nie nadużywa zaufania odbiorców, ani nie wykorzystuje ich braku doświadczenia lub wiedzy. Jednocześnie, Zespół zwrócił uwagę, aby mając na względzie czytelność przekazu reklamowego, unikać prezentowania informacji białą czcionką na jasnym tle. W związku z powyższym, na podstawie pkt. 43 ust. 1) lit b) Regulaminu rozpatrywania skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt. 1 uchwały. Zgodnie z pkt. 51. Regulaminu Rozpatrywania Skarg, Strony mogą odwoływać się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie dziesięciu dni od doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały, o której mowa w pkt. 43.