Uchwała Nr ZO/095/24u z dnia 4 września  2024 roku Zespołu Orzekającego w sprawie o sygn.: KER/071/24

Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

 

• Beata Dziwulska – członkini
• Jacek Pawlak – członek
• Teresa Wierzbowska – przewodnicząca

na posiedzeniu w dniu 4 września 2024 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt KER/071/24, złożonej na podstawie pkt. 12 Regulaminu Rozpatrywania Skarg przez konsumenta (dane w aktach sprawy) przeciwko Procter and Gamble DS Polska sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, w sprawie dotyczącej reklamy produktu Fairy Platinum Plus,

 

postanawia

 

skargę oddalić.

 

Uzasadnienie

 

W skardze skierowanej do Komisji Etyki Reklamy (dalej także: „KER”) konsument (dalej także: „Skarżący”) wskazał, że Procter and Gamble DS Polska sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej także: „Skarżona”) stosowała reklamę wprowadzającą odbiorcę w błąd w zakresie cech (właściwości) promowanego produktu. 

 

Zgodnie ze skargą:

 

Używanie tabletek do mocno zabrudzonych naczyń. Szybkie mycie, niska temperatura i zaskakująca efektywność.

 

W reklamie pada stwierdzenie, że zastosowanie tych tabletek umożliwia zaoszczędzenie 20 zł na prądzie.
Nie wiadomo, w jakiej perspektywie czasowej, ja jakich warunkach, w porównaniu z czym. Probowałam znaleźć odpowiedzi na stronach tego produktu. Niestety nie ma. Deklaracja o oszczędnościach przy zastosowaniu tego produktu jest bez pokrycia i może wprowadzać w błąd.

 

Przekaz został zakwalifikowany jako potencjalnie naruszający zasady etyki reklamy w zakresie wskazanym w art. 8 i art. 10 ust. 1a i 2 Kodeksu Etyki Reklamy.

 

Art. 8

Reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy.

 

Art. 10

1. Ponadto reklamy nie mogą wprowadzać w błąd jej odbiorców, w szczególności w odniesieniu do:
   a) istotnych cech, w tym właściwości, składu, metody, daty produkcji, przydatności, ilości, pochodzenia (w tym geograficznego) reklamowanego produktu;

(…)

2. Użyte w reklamie dane oraz nieobjęte tym pojęciem w rozumieniu Kodeksu terminy naukowe, cytaty z publikacji technicznych lub naukowych muszą wskazywać źródło oraz nie mogą być używane w sposób wprowadzający w błąd. Dane muszą być prezentowane w sposób poprawny metodologicznie. Prezentacja danych statystycznych musi w szczególności uwzględniać reguły wnioskowania statystycznego, w tym zjawiska błędu statystycznego.

 

Skarżona, w odpowiedzi na zawiadomienie Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, przedstawiła stanowisko w sprawie i wyraziła wolę uczestnictwa w postępowaniu przed KER.

 

Skarżona wskazała, że zawsze stara się reklamować swoje marki w sposób prawdziwy i przejrzysty dla konsumentów, który jest również zgodny z obowiązującymi przepisami i standardami branżowymi.

 

Skarżona w odniesieniu do skargi podkreśliła, że posiada całą niezbędną dokumentację na poparcie swojego stwierdzenia. Ponadto, oświadczenie jest skonstruowane w jasny i przejrzysty sposób, zrozumiały dla konsumentów.

 

Główne hasło reklamowe, dotyczące zaoszczędzenia 20 zł, zostało wsparte odpowiednią informacją, wskazującą na warunki, w jakich jest to możliwe:

Przejście z cyklu automatycznego lub normalnego na cykl krótki z Xct Pack.

Przy założeniu, że cykl krótki to ≤ 55 minut. Oszczędność kosztów energii elektrycznej w oparciu o średnie ceny energii elektrycznej w II kwartale 2021 r. (z uwzględnieniem podatków) dla średnich gospodarstw domowych w Polsce. Źródło: Eurostat

 

Na marginesie Skarżona wskazała, że na skutek złożonej skargi zauważyła błąd w postaci braku sprecyzowanego opakowania, dla którego informacja ta została podana, tj. „Xct Pack” oraz aktualności danych pochodzących z 2021 r. Skarżona podjęła niezbędne działania celem usunięcia wskazanych nieprawidłowości, niemniej pomimo powyższego – prawdziwość używanego w reklamie stwierdzenia wciąż pozostaje aktualna.

 

Skarżona wyraźnie wskazała warunki oszczędności pieniężnych, tj. (i) przy przejściu z cyklu automatycznego/normalnego na cykl krótki, (ii) poprzez zdefiniowanie cyklu krótkiego, (iii) zgodnie z lokalnymi kosztami energii podanymi przez Eurostat oraz (iv) dla określonej liczby kapsułek zawartych w opakowaniu.

 

Określenie cyklu ,,normalny” i ,,krótki” użyte w reklamach, są, zdaniem Skarżonej, jak najbardziej adekwatne i odpowiednie.

 

Każda marka zmywarek używa własnych sformułowań do opisania różnych programów. Dzieje się tak ponieważ terminologia różnych programów nie jest uregulowana poza rozporządzeniem Komisji (UE) 2019/2022. W rezultacie wszystkie inne programy są pozostawione uznaniu producentów zmywarek, zarówno pod względem ich ustawień, jak i nominału. Skarżona wskazała na cechy wspólne, takie jak: cykl ekologiczny, cykl normalny, cykl bardziej intensywny i cykl krótszy. Od 2019 roku cykl „normalny” jest stopniowo zastępowany w nowszych maszynach cyklem „automatycznym” ze względu na regulacje branżowe z marca 2021 r., w którym określono, że oznaczenia „normalny”, „codzienny”, „zwykły” i „standardowy” oraz ich tłumaczenia we wszystkich językach urzędowych UE nie mogą być stosowane w nazwach programów dla zmywarek do naczyń dla gospodarstw domowych, ani samodzielnie, ani w połączeniu z innymi informacjami.

 

Eksperci Skarżonej przeprowadzili dokładny przegląd różnych cykli dostępnych na rynku. W rezultacie przeprowadzonego badania okazało się, że najbardziej przyjaznym dla konsumenta sposobem odniesienia się do tych krótszych cykli, tak aby konsumenci mogli łatwo zrozumieć zakres i znaczenie oświadczenia, było odniesienie się do czasu ich trwania, tj. poniżej 55 minut. Rzeczywiście, używanie licznych nazw podawanych przez producentów maszyn byłoby mylące, a inne mianowniki, takie jak na przykład temperatura, nie byłyby istotne dla konsumenta, ponieważ konsumenci niekoniecznie są ich świadomi. Dalej Skarżona odniosła się do „cyklu normalnego”, w przeciwieństwie do cyklu ekologicznego lub intensywnego, w wyraźnej próbie uczynienia tego oświadczenia jak najbardziej zrozumiałym dla przeciętnego konsumenta.

 

Skarżona w 2022 roku przeprowadziła w Polsce badania z udziałem 527 konsumentów za pośrednictwem platformy CINT (https://www.cint.com/) w celu zebrania danych na temat nawyków i praktyk polskich konsumentów. Najczęściej stosowanym cyklem w Polsce są cykle normalne. Zatem twierdzenie Skarżonej o oszczędności pieniędzy jest skierowane do większości konsumentów.

 

Sprawdzona została również dostępność krótkich cykli w zmywarkach. Zdecydowana większość (80%) ma dostęp do krótkiego cyklu. Zatem twierdzenie Skarżonej o oszczędności pieniędzy jest skierowane do większości konsumentów.

 

Aby zapewnić reprezentatywną ocenę polskiego rynku, Skarżona zebrała dane od każdej z marek, które składają się na 10 najlepiej sprzedających się maszyn. Łączna sprzedaż tych marek maszyn w Polsce stanowi >95% całkowitej liczby nowych maszyn sprzedanych w drugiej połowie 2021 roku.

 

Parametry cykli zmywania naczyń zostały pozyskane z danych publikowanych przez producentów zmywarek. Dane są generowane przez nich zgodnie ze ścisłym protokołem regulowanym przez branżę przy użyciu metody testowej „EN50242 – EN60436 – Zmywarki elektryczne do użytku domowego – Metody pomiaru wydajności”, przy czym każdy cykl jest przeprowadzany przy pełnym obciążeniu w celu odtworzenia rzeczywistych cykli konsumenckich.

 

Obliczenia Skarżonej dotyczące oszczędności energii, mają zastosowanie do wszystkich ,,krótkich cykli”. We wszystkich zmywarkach Skarżona obliczyła, że krótkie cykle zużywają średnio o 0,51 kWh mniej niż normalny cykl.

 

Aby obliczyć oszczędność energii, zastosowano 2 ostrożne/zachowawcze podejścia poprzez użycie 0,49 kWh do ostatecznych obliczeń, zamiast 0,51 kWh.

 

Przyjmując średnią wartość energii dla normalnych cykli: średnia z wyższych ustawień T/t i niższych ustawień T/t (nawet jeśli realistycznie mniej prawdopodobne jest ich wystąpienie). W ten sposób otrzymujemy 0,49 kWh różnicy w zużyciu energii między cyklem normalnym a krótkim.

 

Przyjmując bardziej realistyczne podejście (tj. biorąc pod uwagę tylko wyższe ustawienia T/t dla normalnego cyklu), otrzymujemy różnicę zużycia energii wynoszącą 0,62 kWh. Niemniej jednak Skarżona uwzględniła „bufor” dla ostatecznego przedstawienia danych liczbowych dotyczących oszczędności. „Bufor” wynosi 20% końcowej średniej oszczędności, stąd 0,62 – 0,124 = 0,49 kWh.

 

Skarżona potwierdziła ww. podejście załączonym oświadczeniem Marka Stellinga – Lidera ds. Sojuszu i Innowacji R&D Procter & Gamble oraz profesora Pr. Bockmühla, profesora higieny i mikrobiologii na Uniwersytecie Nauk Stosowanych Rhine-Waal w Kleve w Niemczech.

 

Przez cały czas emisji reklamy telewizyjnej, eksperci kontynuowali przegląd różnych cykli dostępnych na rynku. Aktualnie dodanych zostało kolejnych 107 instrukcji obsługi zmywarek do 120 już istniejących w bazie (z 2021 roku), tworząc pokaźną bazę danych składającą się łącznie z 227 modeli, która nadal potwierdza obliczenia przedstawione powyżej.

 

Skarżona wskazuje, że w reklamie zostało podkreślone, że przejście z cyklu normalnego na krótki pozwoliłoby zaoszczędzić nawet 20 zł. Skarżona wyjaśnia, że jest to mowa o oszczędnościach ,,do 20 zł”. Jest to wynik prostej kalkulacji opartej na obliczonych oszczędnościach energii. Podane informacje o oszczędnościach opierają się na średnich cenach energii elektrycznej (wraz z podatkami) dla gospodarstw domowych opublikowanych przez Eurostat za rok 2021 (zob. Źródło: Eurostats. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Electricity_price_statistics). Według Eurostatu średni koszt energii elektrycznej w Polsce w 2021 roku wynosi 0,15 euro/kWh. Następnie Skarżona pomnożyła koszt energii elektrycznej przez oszczędność na cykl przez liczbę tabletek w opakowaniu zawierającym 60 kapsułek.

Koszt energii * Oszczędność energii na cykl * liczba kapsułek = 0,1574 * 0,49 * 60 = 4,63 euro.

Uwzględniając fakt wahania kosztów energii i starając się nie wprowadzać klientów w błąd co do potencjalnych korzyści płynących ze zmiany nawyków, kwota została zaokrąglona do dolnej pełnej cyfry, tj. 4 euro, co w rzeczywistości oznaczałoby oszczędność 0,44 kWh.

 

Podejście to zostało również zatwierdzone przez renomowany instytut zewnętrzny SGS Fresenius.

 

Nawet przy zastosowaniu aktualnych (wyższych) cen energii oszczędność przekracza znacząco 20 złotych, w związku z czym efekt może być nawet dużo korzystniejszy od pierwotnie emitowanej reklamy. Obliczenie to zostało zastosowane przy uwzględnieniu produktu aktualnie występującego na rynku, zawierającego 88 kapsułek, co zostanie uwzględnione niezwłocznie przy zaktualizowaniu treści emitowanej reklamy.

 

Reklama nie wprowadza, zdaniem Skarżonej, w błąd. Jest prawdziwa i spełnia  wszelkie warunki, jakie należy spełnić, by uzyskać cel w postaci oszczędności określonej kwoty wskazanej w reklamie.

Obecny na posiedzeniu w dniu 4 września 2024 r. przedstawiciel Skarżonej poparł przedstawione dotychczas stanowisko.

 

Zespół Orzekający ustalił, co następuje.

 

Reklama miała miejsce w telewizji (TVP Info). Data emisji została wskazana przez Skarżącego na dzień 8 lipca 2024 roku w godzinach porannych.

 

Pierwszy kadr miał miejsce w kuchni i rozpoczynał się od słów dziennikarki – Katarzyny Dowbor – Jesteśmy u Borysa na kolacji i oglądamy mecz. Na to odpowiedział gospodarz –  Będę musiał użyć długiego cyklu żeby to domyć. Wówczas ponownie pojawiła się dziennikarka z produktem Fairy –  Nie musisz. Z Fairy wystarczy, że włożysz naczynia i kapsułkę i wybierzesz krótki cykl by zaoszczędzić energię. W tym momencie kamera przenosi się do wnętrza zmywarki i pojawia się głos lektora – Aktywator do krótkich cykli sprawia, że nowe kapsułki Fairy Platinum Plus działają od razu po zetknięciu wodą. Następuje przejście do już umytych naczyń i sceny zaskoczenia gospodarza efektami. Ponownie głos zabiera Katarzyna Dowbor – Wybierz krótki cykl z Fairy i zwyciężaj. Co kontynuuje lektor – Bo krótki cykl pozwoli ci zaoszczędzić do 20 zł za prąd. Fairy Platinum Plus – nasz najlepszy efekt czystości nawet w krótkich cyklach.

 

W warstwie wizualnej reklamy pojawia się m.in. hasło:

1 opakowanie to oszczędność nawet do 20 zł za prąd

opatrzone disclaimerem:

* Przejście z cyklu automatycznego lub normalnego na cykl krótki z Xct Pack.

Przy założeniu, że cykl krótki to ≤ 55 minut. Oszczędność kosztów energii elektrycznej w oparciu o średnie ceny energii elektrycznej w II kwartale 2021 r. (z uwzględnieniem podatków) dla średnich gospodarstw domowych w Polsce. Źródło: Eurostat

 

Zespół Orzekający zważył, co następuje.

 

W ocenie Zespołu Orzekającego (dalej także: „ZO”) skarżony przekaz nie narusza zasad etyki wyrażonych w Kodeksie Etyki Reklamy.

 

Należy mieć na uwadze, że ocena reklamy winna być dokonywana z perspektywy odbiorcy reklamy, jakim jest przeciętny konsument. Przeciętnym konsumentem jest konsument, który jest dostatecznie dobrze poinformowany, uważny i ostrożny; oceny dokonuje się z uwzględnieniem czynników społecznych, kulturowych, językowych i przynależności danego konsumenta do szczególnej grupy konsumentów, przez którą rozumie się dającą się jednoznacznie zidentyfikować grupę konsumentów, szczególnie podatną na oddziaływanie reklamy lub na produkt, którego reklama dotyczy, ze względu na szczególne cechy, takie jak wiek, niepełnosprawność fizyczna lub umysłowa (art. 3 lit. h Kodeksu Etyki Reklamy).

 

Należy uznać, że potencjalnym odbiorcą skarżonej reklamy jest każda osoba, która mogła obejrzeć reklamę Skarżonej w telewizji. Jest to niejednorodna grupa, składająca się z osób w różnym wieku, doświadczeniu, wykształceniu czy zamieszkaniu. Należy zatem przyjąć, że przeciętnym konsumentem w niniejszej sprawie jest konsument, który jest świadomy znaczenia przekazywanych mu treści. Jednocześnie jednak nie jest specjalistą w dziedzinie marketingu i oszczędzania, a na sugestię przekazów reklamowych jest podatny w sposób umiarkowany. Mając na względzie powyższe, w niniejszym postępowaniu konstrukcję modelu przeciętnego konsumenta należy ustalić bez odwoływania się do szczególnej grupy konsumentów.

 

Przekaz nie wprowadza odbiorcy w błąd w zakresie potencjalnych korzyści z zastosowania produktu, jak również nie nadużywa zaufania odbiorcy, ani też nie wykorzystuje jego braku doświadczenia lub wiedzy. Przeprowadzone przez Skarżoną obliczenia wskazują na realne korzyści, które może odnieść klient, korzystając z produktu Fairy Platinum Plus. Rzeczona kwota 20 zł jest zaokrąglona i w zależności od różnych czynników może być również wyższa. Powyższe Skarżona potwierdziła licznymi badaniami, które ZO uznaje za rzetelne i wiarygodne. Relewantne dane zostały szczegółowo przedstawione w stanowisku Skarżonej, przytoczonym w pierwszej części niniejszej uchwały i nie wymagają powielenia w tym miejscu.

 

Należy zauważyć, że Skarżona wskazuje na oszczędność „nawet do 20 zł” za prąd, co oznacza, że twierdzenie to byłoby prawdziwe także, gdyby rzeczywista kwota oszczędności była niższa niż 20 złotych.

 

Z0 zwraca także uwagę, że w skarżonej reklamie pojawia się wyraźny disclaimer, wskazujący na założenia, jakie stoją za hasłem o możliwej oszczędności:

* Przejście z cyklu automatycznego lub normalnego na cykl krótki z Xct Pack.

Przy założeniu, że cykl krótki to ≤ 55 minut. Oszczędność kosztów energii elektrycznej w oparciu o średnie ceny energii elektrycznej w II kwartale 2021 r. (z uwzględnieniem podatków) dla średnich gospodarstw domowych w Polsce. Źródło: Eurostat

 

W ocenie ZO ww. disclaimer zawiera wystarczające informacje, które pozwalają konsumentowi zweryfikować wiarygodność deklaracji Skarżonej o oszczędności zużycia energii.

 

ZO docenia staranną metodykę Skarżonej w przeprowadzonych badaniach. Niemniej poddaje rozwadze, aby dane, na których Skarżona opiera swoje wyliczenia, znalazły się również na stronie internetowej Skarżonej. Pozwoli to konsumentom na pełne zrozumienie mechanizmów związanych z zamysłem przekazu Skarżonej i jako dobra praktyka rynkowa przyczyni się do transparentnej komunikacji z odbiorcami na przyszłość. 

 

Mając na względzie powyższe, skarga została oddalona na podstawie art. 48 lit. b Regulaminu Rozpatrywania Skarg z uwagi na niestwierdzenie naruszenia Kodeksu Etyki Reklamy.

 

Zdania odrębne

Brak.

 

Zgodnie z pkt. 58 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, Strony mogą odwoływać się od Uchwały Zespołu Orzekającego w terminie dziesięciu dni od doręczenia Uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane Zespołowi Orzekającemu w dacie podjęcia Uchwały, od której Strona wnosi odwołanie.