Uchwała Nr ZO 107/17 w sprawie reklamy internetowej firmy Polkomtel Sp. z o.o.

Uchwała Nr ZO 107/17
z dnia 22 listopada 2017 roku
Zespołu Orzekającego w sprawie sygn. Akt:
K/154/17

 

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

1) Paweł Wiśniewski – przewodniczący,
2) Andrzej Garapich – członek,
3) Igor Kaleński – członek,

na posiedzeniu w dniu 22 listopada 2017 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt K/154/17 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko reklamie internetowej firmy Polkomtel Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej: Skarżony)

postanawia oddalić skargę.

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. K/154/17.

Przedmiotem skargi była reklama internetowa usług telekomunikacyjnych sieci Plus.

Skarżący w prawidłowo złożonej skardze podniósł, iż:
„Reklama przestawia chłopaka jadącego z misiem po dziewczyny. Miś korzysta z telefonu i jego dziewczyna schodzi szybko, zniecierpliwionych chłopak natomiast rzuca swoim telefonem w okno po czym wychyla się przez nie niezadowolona dziewczyna. Druga dziewczyna pyta się „A ten to kto ?” miś odpowiada że teraz to były chłopak Sylwii.
Reklama moim zdaniem zachęca do wandalizmów (wybijanie okien) oraz sugeruje że dziewczynę mogą mieć tylko osoby w reklamowanej sieci. Postać misia w reklamie zachęca do oglądania dzieci a przez to jest szczególnie niebezpieczna.” – pisownia oryginalna

W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.

Arbiter-referent wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z dobrymi obyczajami (art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy) oraz zarzucił, że reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej, z należytą starannością oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji.

Wniósł również o uznanie reklamy za niezgodną z art. 23 Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego, reklama skierowana do dzieci lub młodzieży nie może zawierać treści stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa.

Wniósł także o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 25 Kodeksu Etyki Reklamy, zgodnie z którym reklamy skierowane do dzieci lub młodzieży muszą uwzględniać stopień ich rozwoju oraz nie mogą zagrażać ich fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu dalszemu rozwojowi.

Poinformował również o treści art. 32 Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego „przepisy zawarte w art. 22-31 stosuje się odpowiednio również do reklam, które nie są bezpośrednio skierowane do dzieci, jednak dzieci są ich odbiorcami ze względu na formę oraz miejsce i sposób prezentowania reklam. Dotyczy to w szczególności reklam emitowanych w telewizji w sąsiedztwie audycji dla dzieci, reklam wyświetlanych w kinach przed seansami filmów dla dzieci oraz reklamy zewnętrznej.

Skarżony nie uczestniczył w posiedzeniu, ale przedłożył pisemną odpowiedź na skargę o następującej treści:

„STANOWISKO SKARŻONEGO w sprawie skargi konsumenckiej o sygn.: K/154/17

W imieniu Polkomtel Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej: „Polkomtel”), w oparciu o załączone pełnomocnictwo, przedstawiam odpowiedź na skargę konsumencką o sygnaturze wskazanej powyżej, przesłanej za zawiadomieniem Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy z dnia 12 października 2017 r., i wnoszę o umorzenie postępowania, względnie oddalenie skargi w całości.

Uzasadnienie
1. Niedopuszczalność skargi i jej rozpoznania przez Komisję Etyki Reklamy
W pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę na fakt, że Kodeks Etyki Reklamy jest przejawem samoregulacji i nie zawiera przepisów prawa powszechnie obowiązującego. W art. 1 ust.2 Kodeksu wprost wskazano, iż „Kodeks nie stanowi zbioru norm zastępujących bezwzględnie obowiązujące przepisy prawa, a jedynie zawiera zbiór zasad nakładających na podmioty nim objęte dodatkowe ograniczenia, niezależnie od obowiązujących przepisów prawa.”.

Polkomtel nie jest sygnatariuszem Kodeksu, nigdy nie zobowiązywała się również do jego stosowania. Bezpodstawne jest więc czynienie Polkomtel zarzutu, że naruszyła Kodeks, którego nie miała obowiązku stosować.

Oczywistym jest przy tym, że akty samoregulacji (np. kodeksy dobrych praktyk), takie jak m.in. Kodeks Etyki Reklamy, wiążą tylko podmioty, które zobowiązały się je stosować.

Co więcej, przepisy prawa powszechnie obowiązującego nie zawierają sankcji nawet za niestosowanie się do takich kodeksów dobrych praktyk przez podmioty, które zobowiązały się je przestrzegać. Sankcjonowane jest wyłącznie nieprzestrzeganie kodeksu dobrych praktyk, do którego przedsiębiorca dobrowolnie przystąpił, jeżeli przedsiębiorca ten informuje w ramach praktyki rynkowej, że jest związany kodeksem dobrych praktyk-jako zakazana praktyka rynkowa stanowiąca działanie wprowadzające w błąd (art. 5 ust. 2 pkt 4) ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym).

Biorąc powyższe pod uwagę niedopuszczalne jest ocenianie działań Polkomtel jako naruszających postanowienia Kodeksu Etyki Reklamy. Polkomtel nie będąc związana Kodeksem nie mogła go naruszyć.

2. Stanowisko merytoryczne odnośnie skargi
Przedmiotowa skarga dotyczy reklamy oferty PLUSH ABO opisanej przez Skarżącego w następujący sposób: „Reklama przestawia chłopaka jadącego z misiem po dziewczyny. Miś korzysta z telefonu i jego dziewczyna schodzi szybko, zniecierpliwionych chłopak natomiast rzuca swoim telefonem w okno czym wychyla się przez nie niezadowolona dziewczyna. Druga dziewczyna pyta się „Aten to kto ?” miś odpowiada że teraz to były chłopak Sylwii.”. Opis skargi nie jest zgodny z rzeczywistą treścią reklamy znajdującej się pod adresem wskazanym w skardze.

Treść skargi: „Reklama moim zdaniem zachęca do wandalizmów (wybijanie okien) oraz sugeruje że dziewczynę mogą mieć tylko osoby w reklamowanej sieci. Postać misia w reklamie zachęca do oglądania dzieci a przez to jest szczególnie niebezpieczna.”.

W zawiadomieniu Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy poinformowano natomiast, że reklama będzie oceniana w kontekście następujących postanowień Kodeksu Etyki Reklamy:
Art. 2
1. Działania objęte postanowieniami Kodeksu będą wykonywane z należytą starannością, zgodnie z dobrymi obyczajami, prowadzone w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji.
Art. 23
Reklama skierowana do dzieci lub młodzieży nie może zawierać treści stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa.
Art. 25
Reklamy skierowane do dzieci lub młodzieży muszą uwzględniać stopień ich rozwoju oraz nie mogą zagrażać ich fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu dalszemu rozwojowi, w związku z: Art. 32
Przepisy zawarte w art. 22-31 stosuje się odpowiednio również do reklam, które nie są bezpośrednio skierowane do dzieci, jednak dzieci są ich odbiorcami ze względu na formę oraz miejsce i sposób prezentowania reklam. Dotyczy to w szczególności reklam emitowanych w telewizji w sąsiedztwie audycji dla dzieci, reklam wyświetlanych w kinach przed seansami filmów dla dzieci oraz reklamy zewnętrznej.

Polkomtel uważa, że skarga byłaby bezpodstawna nawet w przypadku gdyby Skarżony był zobowiązany do stosowania się do Kodeksu Etyki Reklamy i to z wielu powodów.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że Plush to marka dla ludzi młodych, także młodych duchem, którzy – jak wynika z badań – traktują świat z przymrużeniem oka, na bok odkładając poprawność polityczną, dobre maniery i „co ludzie powiedzą”. Podobnie jak misiek Plush – bohater spotu – nie traktują otaczającego świata ze śmiertelną powagą. Reklamowy misiek jest postacią, która ma dystans do siebie i nie bierze wszystkiego wokół aż tak bardzo na serio i dosłownie, jak tropiciele afer i podtekstów. Konwencja reklamowa marki od początku oparta była na stosowaniu żartu. Reklama skierowana jest od osób z określonym poczuciem humoru, dystansem do siebie, potrafiącymi odróżnić żart z misiem w roli głównej od realnej sytuacji. Wszystkie sytuacje przedstawione w reklamach Plush są w charakterze żartobliwym, „wzięte w nawias”. Do autora skargi należałoby zaapelować o większy dystans.

Reklama nie jest skierowana do dzieci, tylko do ludzi młodych, którzy mogą skorzystać z usług telekomunikacyjnych (zawrzeć umowę o świadczenie takich usług).
Reklama nie zachęca do wandalizmów – wręcz przeciwnie zniechęca od wybijania szyb w oknach, o czy świadczy przeciwstawienie pozytywnego skutku kontaktu sms-owego Miśka z Anią z negatywnym skutkiem kontaktu poprzez rzucenie telefonem w okno i wybicie szyby, o czym świadczy mina Sylwii wyglądającej przez okno. Miś jeszcze przed rzuceniem przez mężczyznę telefonem, sugeruje mu żeby wybrał inną formę kontaktu niż rzucanie kamykami w okno.

Nadużyciem jest również twierdzenie, że „Reklama (…) sugeruje że dziewczynę mogą mieć tylko osoby w reklamowanej sieci”. Reklama co najwyżej sugeruje, że skuteczne jest kontaktowanie się za pośrednictwem sms-ów, czy innej komunikacji przez telefon komórkowy, niż takie brutalne formy kontaktu jak rzucanie kamieniami czy innymi rzeczami w okno. W tym zakresie zresztą reklama niczego nie wnosi tylko wykorzystuje odwołanie do powszechnej obecnie wśród osób młodych komunikacji za pośrednictwem sms-ów lub komunikatorów w telefonach komórkowych. Tak po prostu teraz komunikują się osoby młode.

Zarzuty stawiane reklamie są więc chybione. Reklama utrzymana jest oczywiście w pewnej opisanej wyżej konwencji marki ale nie przekracza granicy dobrych obyczajów i nie jest sprzeczna z prawem.

3. Podsumowanie
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, zarówno z przyczyn formalnych wskazanych w pkt. 1 uzasadnienia, jak i merytorycznych wskazanych w pkt. 2 uzasadnienia.
W związku z powyższym wnoszę jak w petitum niniejszego pisma.” – pisownia oryginalna

Załączniki:
– pełnomocnictwo,
– odpis z KRS.

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

Zespół Orzekający nie podzielił zarzutów Skarżącego i nie dopatrzył się w przedmiotowej reklamie naruszenia norm art. 2 ust. 1, art. 23 i 25 w zw. z art. 32 Kodeksu Etyki Reklamy.

Zdaniem Zespołu Orzekającego przedmiotowa reklama była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej i nie narusza dobrych obyczajów.

Zespół Orzekający nie dopatrzył się również naruszenia art. 23 i 25 Kodeksu Etyki Reklamy, uznając, że przedmiotowa reklama nie zawiera treści stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa czy też treści zagrażających fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu dalszemu rozwojowi dzieci lub młodzieży.

Zespół Orzekający podkreślił, że reklama mieści się w ramach przyjętych norm etycznych, a jej humorystyczna konwencja usprawiedliwia prezentowane w reklamie treści.

W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit b) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.

Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 4 listopada 2014r., Stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.

 

Zdanie odrębne do Uchwały Nr ZO 107/17

z dnia 22 listopada 2017 roku
Zespołu Orzekającego w sprawie

sygn. Akt: K/154/17

Członek Zespołu Orzekającego Pan Andrzej Garapich, który zgłosił votum separatum, stwierdził, iż jego zdaniem reklama w ewidentny sposób narusza dobre zwyczaje zawarte m.in. w Kodeksie Etyki Reklamy, prezentując zachowania, których należy unikać i w żaden sposób nie zachęcać do naśladowania. Tymczasem bohater przedmiotowej reklamy zachowuje się w sposób, którego nie powinno się naśladować, tj. wybijać okien telefonem.