Uchwała Nr ZO 123/17 w sprawie reklamy internetowej Izby Gospodarczej Sprzedawców Polskiego Węgla

Uchwała Nr ZO 123/17
z dnia 6 grudnia 2017 roku
Zespołu Orzekającego
w sprawie sygn. Akt:
K/166/17

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

1) Małgorzata Augustyniak – przewodnicząca,
2) Joanna Łodygowska – członek,
3) Maciej Korobacz – członek,

na posiedzeniu w dniu 6 grudnia 2017 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt K/166/17 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko reklamie internetowej Izby Gospodarczej Sprzedawców Polskiego Węgla z siedzibą w Katowicach (dalej: Skarżony)

postanawia uznać, iż w przedmiotowa reklama narusza normy art. 2 ust. 1, art. 6, art. 33, art. 34 i art. 35 Kodeksu Etyki Reklamy.

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęły skargi o sygn. K/166/17.

Przedmiotem skargi była reklama internetowa www.polski-wegiel.pl

Skarżący w prawidłowo złożonej skardze podniósł, iż:

„Reklama pokazuje żałobników idących z kwiatami z podpisem: «Babcia Halinka miała wybór: leki lub raty za kocioł 5 klasy. Wybrała raty. Za to smog juz nie zabija».”

Pragnę zgłosić reklamę ukazująca sie w ramach kampanii «nie dla smogu, tak dla węgla» jako przekaz fałszywy, nieetyczny i społecznie szkodliwy. Sama miałam z nią kontakt w internecie (www.polski-wegiel.pl) i artykułach prasowych (wprost, nr 40, str 36), ale możliwe że jest tez w formie outdooru.

1) reklama straszy i wprowadza w błąd: brak jasnego i jednoznacznego powiązania miedzy śmiercią starszej osoby a koniecznością wymiany pieca na tej nowej generacji; szczególnie podatne na jej fałszywy przekaz są osoby starsze, bohaterowie reklamy, którzy mogą ją traktować z bardzo dużą dosłownością

2) reklama jest szkodliwa społecznie, ponieważ promuje szkodliwe dla zdrowia zachowania (nie-kupowanie ekologicznych kotłów) co przyczynia sie do zwiększonej emisji zanieczyszczeń i wpływ na zdrowie całego społeczeństwa” – pisownia oryginalna

W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.

Arbiter-referent wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z dobrymi obyczajami (art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy) oraz zarzucił, że reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej.

Wniósł także o uznanie reklamy za niezgodną z art. 6 Kodeksu Etyki Reklamy w myśl którego „Bez uzasadnionej konieczności powodowanej np. względami społecznymi i profilaktyką, reklamy nie mogą motywować do zakupu produktu poprzez wykorzystywanie zdarzeń losowych, wywoływanie lęku lub poczucia strachu.”.

Wniósł również o uznanie reklamy za niezgodną z art. 33, 34 i 35 Kodeksu Etyki Reklamy, według których:

„Art. 33
Reklamy nie mogą naruszać społecznego zaufania do prawidłowo realizowanych działań podejmowanych w zakresie ochrony środowiska naturalnego.

Art. 34
Reklamy nie mogą wykorzystywać braku wiedzy jej odbiorców w zakresie ochrony środowiska naturalnego.

Art. 35
Reklamy nie mogą zawierać przekazu, który mógłby wprowadzić konsumentów w błąd w zakresie ochrony środowiska, w tym w szczególności poprzez błędne informowanie o cechach produktów lub co do działań podejmowanych przez reklamodawcę na rzecz ochrony środowiska. Reklamy przedsiębiorców odnoszące się do konkretnych produktów lub działań nie mogą bezpodstawnie rozszerzać skutku reklamowego w zakresie ochrony środowiska naturalnego na całą działalność reklamodawcy.”.

Skarżony nie uczestniczył w posiedzeniu.

Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargę o następującej treści:

„Działając w imieniu Izby Gospodarczej Sprzedawców Polskiego Węgla, ustosunkowując się do zarzutów podniesionych w przesłanej mi skardze wyjaśniam, jak niżej.

Opisana w skardze grafika wykorzystana została w prowadzonej przez Izbę Gospodarczą Sprzedawców Polskiego Węgla kampanii informacyjnej pn. «NIE dla smogu, TAK dla węgla». Nie miała ona charakteru samodzielnego, ale stanowiła wprowadzenie do informacji na temat wpływu uchwalonych zmian na sytuację finansową mieszkańców Dolnego Śląska. Tekst widoczny poniżej grafiki informował o tym, że Dolnośląskie Uchwały Antysmogowe w obecnej, bardzo restrykcyjnej postaci, spowodują dramatyczny wzrost ubóstwa energetycznego mieszkańców Dolnego Śląska. Najubożsi, często emeryci i renciści już obecnie przeżywają dylematy – leki czy ciepło, jedzenie czy leki. W latach 2005-2010 średnio około 22% ludności Polski, czyli około 8,6 mln osób, nie było w stanie podołać kosztom ogrzewania mieszkań zimą w stopniu, który zapewniałby komfort cieplny, przy czym informacje liczbowe przygotowane zostały na podstawie danych pozyskanych z Głównego Urzędu Statystycznego.

Grafika, będąca przedmiotem skargi, nie może być zatem rozpatrywana w oderwaniu od kontekstu, w którym została użyta, jak to czyni skarżący. Należy przy tym podkreślić, że skarżona grafika na stronie www.polski-wegiel.pl nie wyświetlała się bez wskazanych wyżej treści informacyjnych, jednocześnie na tejże stronie dostępne były również dalsze treści informacyjne kampanii (dostępne z tego samego poziomu), które wraz ze skarżoną grafiką składały się na cały przekaz. Z przykrością przy tym stwierdzamy, że jedynie pobieżne zapoznanie się z częścią kampanii, które najwidoczniej w tym przypadku miało miejsce, mogło prowadzić do błędnych odczuć i wniosków, nieuzasadnionych jednak po chociażby częściowym zapoznaniu się z prezentowanymi jednocześnie tekstami informacyjnymi.

Kampania nie miała charakteru reklamowego, jej celem nie było w żadnej mierze straszenie czy wprowadzanie w błąd odbiorców. Intensywny przekaz graficzny miał na celu zwrócenie uwagi na treści informacyjne, których celem było wskazanie niekorzystnych zmian w prawie, skutkujących pogorszeniem sytuacji finansowo-ekonomicznej mieszkańców terenów objętych tymi zmianami, jak również poniesienie świadomości społecznej w zakresie zachowań pro środowiskowych oraz dostępnych rozwiązań technologicznych stanowiących alternatywę dla konieczności zakupu najdroższych kotłów piątej generacji, jaką stanowią na przykład montowane na kominach elektrofiltry. Wbrew twierdzeniom skarżącego, kampania nie promowała zachowań społecznie szkodliwych, przeciwnie, zachęcała do składania podpisów pod petycją mającą trafić do sejmików wojewódzkich, której jednym z postulatów, obok obniżenia obowiązkowej klasy kotłów ze względów uzasadnionych kwestiami społeczno-ekonomicznymi, było m.in. podjęcie we wszystkich województwach działań edukacyjnych, szkoleniowych i informacyjnych, w tym szkoleń, konferencji, prelekcji, pokazów, zamieszczania informacji w prasie oraz na stronach urzędowych na temat prawidłowej obsługi i utrzymania domowych instalacji grzewczych, stosowania ekologicznych i nowoczesnych technik palenia węglem i drewnem.

Pełna treść wpisu znajduje się pod poniższym linkiem: http://polski-wegiel.pl/dolnoslaskie- uchwaly-antysmogowe-ubostwo-energetyczne/. Zaś pod tym linkiem (http://polski- wegiel.pl/sejmiki-tresc-petycji/), znajdą Państwo szersze informacje o petycji NIE dal SMOGU – TAK dla WĘGLA, z której wynika przedmiotowa publikacja. Po otrzymaniu skargi przedmiotowa grafika została usunięta celem zapobieżenia ewentualnych dalszych skarg. Dodatkowo przedmiotową grafikę przesyłam w załączonym pliku.” – pisownia oryginalna

Zespół Orzekający podzielił zarzuty Skarżącej i dopatrzył się w przedmiotwej reklamie naruszenia norm art. 2 ust. 1, art. 6, art. 33, art. 34 i art. 35 Kodeksu Etyki Reklamy.

Zespół Orzekający uznał, że przedmiotowa reklama poddając w wątpliwość sens wymiany kotłów na ekologiczne nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej i przekroczono w niej granicę dobrych obyczajów.

Z uwagi na fakt, że reklama nie powinna naruszać społecznego zaufania do prawidłowo realizowanych działań podejmowanych w zakresie ochrony środowiska naturalnego ani wykorzystywać braku wiedzy jej odbiorców w zakresie ochrony środowiska naturalnego czy też rozszerzać skutku reklamowego w zakresie ochrony środowiska naturalnego na całą działalność reklamodawcy, Zespół Orzekający dopatrzył się naruszenia norm art. 33, art. 34 i art. 35 Kodeksu Etyki Reklamy.

Zdaniem Zespołu Orzekającego reklama przedstawiając żałobników i opatrując obrazek hasłem „Babcia Halinka miała wybór: leki lub raty za kocioł. Wybrała raty. Za to smog już nie zabija.” może motywować do zakupu produktu poprzez wykorzystywanie zdarzeń losowych, wywoływanie lęku lub poczucia strachu, co jest naruszeniem normy art. 6 Kodeksu Etyki Reklamy.

W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit c) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.

Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 4 listopada 2014r., Stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.