Uchwała Nr ZO 142/15 w sprawie reklamy firmy Polkomtel Sp. z o.o.

Uchwała Nr ZO 142/15
z dnia 24 listopada 2015 roku
Zespołu Orzekającego
w sprawie sygn. Akt:
K/116/15/01-13

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

1) Wojciech Piwocki – przewodniczący,
2) Magdalena Czaja – członek,
3) Małgorzata Rokita – członek,

na posiedzeniu w dniu 24 listopada 2015 roku, po rozpatrzeniu skarg o sygnaturze akt K/116/15/01-13 złożonych, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumentów (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko reklamie telewizyjnej firmy Polkomtel Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej: Skarżony)

postanawia oddalić skargi.

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. K/116/15/01-13
Przedmiotem skarg była reklama telewizyjna.

Skarżący w prawidłowo złożonych skargach podnieśli, iż:
„miejsce emisji: różne stacje TV
produkt: VANS / telefonia komórkowa operatora PLUS
opis reklamy: Miś – Plushak przygarnia bezdomnego psa. Nazajutrz wraca z przyjaciółmi do namiotu. Zwierzę zniszczyło rzeczy, drapie się bo ma pchły, diabolicznie chichocze. Wszyscy zaczynają się drapać. Hasło – tylko w Pluszu na kartę można przygarnąć bez konsekwencji.
Treść skargi: Szanowni Państwo,
Jestem głęboko wzburzona reklamą marki Vans oraz operatora komórkowego Plus (Reklama „PLUSHAK Z PSEM POD NAMIOTEM” reklamująca rabat na Vansy w Plush). Promuje ona konsumpcjonizm i wpływa na kształtowanie aspołecznych postaw wśród dzieci i młodzieży.
Reklama marki Vans oraz Plus w negatywnym kontekście prezentuje bezdomne zwierzęta i wyszydza empatię młodzieży, wskazując na jej bezzasadność i szkodliwość. Może w efekcie prowadzić do wykształcenia wadliwych postaw społecznych t.j. bezduszności i zobojętnienia na potrzeby innych.
Żądam zaprzestania emisji ww reklamy w trybie natychmiastowym.” – pisownia oryginalna

„Szanowni Państwo, Jesteśmy głęboko wzburzeni reklamą marki Vans oraz operatora komórkowego Plus, która promuje konsumpcjonizm i wpływa na kształtowanie aspołecznych postaw wśród dzieci i młodzieży, czego konsekwencją mogą być niewłaściwe społecznie zachowania w ich dorosłym życiu (Reklama „PLUSHAK Z PSEM POD NAMIOTEM” reklamująca rabat na Vansy w Plush).
Jednym ze szczególnie ważnych i uznanych społecznie w Polsce i na świecie elementów edukacyjnych jest otwarcie na środowisko i aktywna partycypacja we wszelkich programach dotyczących walki
z bezdomnością zwierząt, z pełnym zachowaniem ich praw. Tego typu działania wpływają na podniesienie świadomości o potrzebach, zaangażowania i wrażliwości społecznej, czego wyrazem jest między innymi odpowiedzialność za siebie i innych.
Reklama marki Vans oraz Plus, która w negatywnym kontekście prezentuje bezdomne zwierzęta i wyszydza empatię młodzieży, wskazując na jej bezzasadność i szkodliwość, a tym samym promuje konsumpcjonizm i przywiązanie do marek ponad ludzką wrażliwością, może w efekcie prowadzić do wykształcenia wadliwych postaw społecznych t.j. bezduszności i zobojętnienia na potrzeby innych.
Żądamy zaprzestania emisji ww. reklamy w trybie natychmiastowym.” – pisownia oryginalna

„Jestem głęboko wzburzona reklamą marki Vans oraz operatora komórkowego Plus (Reklama „PLUSHAK Z PSEM POD NAMIOTEM” reklamująca rabat na Vansy w Plush). Promuje ona konsumpcjonizm i wpływa na kształtowanie aspołecznych postaw wśród dzieci i młodzieży.
Reklama marki Vans oraz Plus w negatywnym kontekście prezentuje bezdomne zwierzęta i wyszydza empatię młodzieży, wskazując na jej bezzasadność i szkodliwość. Może w efekcie prowadzić do wykształcenia wadliwych postaw społecznych t.j. bezduszności i zobojętnienia na potrzeby innych.
Żądam zaprzestania emisji ww reklamy w trybie natychmiastowym.” – pisownia oryginalna

„opis reklamy: W namiocie Misiek Plushakiem zwany właśnie zabiera się za jedzonko, gdy nagle poprzez plusk deszczu słyszy rozpaczliwe skomlenie. Wygląda więc i widzi biednego, zmarzniętego psiaka kulącego się w strugach ulewy. Żal się Miśkowi robi, przygarnia go więc bez namysłu. Wzruszające. A dalej już gorzej. Kundel natychmiast odwdzięcza się pożerając zawartość smakowitej puszki, a już dnia następnego, gdy Misiek wraca do obozowiska zastaje swoje mienie w strzępkach. Podły kundel śmieje się złośliwie.
Treść skargi: W okresie urlopowym pies staje się niewygodny. No, bo jak tu wyjechać na wakacje, trzeba się więc pozbyć problemu. Więc przywiązuje się zwierzaka w lesie skazując na straszną śmierć, albo w worku porzuca, czasem wywozi do innego miasta, przerzuca przez płot schroniska. Azyle pękają w szwach. Jedynym ratunkiem dla takich porzuconych zwierząt są ludzie. Ale tacy z sercem, którzy przygarną (i to niezależnie od konsekwencji).

Wysyłane w tej reklamie proste przesłanie: przygarniesz = pożałujesz jest po szkodliwe społecznie. Zniechęca do działań filantropijnych poprzez przekaz negatywny. Nie pierwsza to reklama z Plushakiem, która oburza. Bo one z założenia reklamodawcy mają szokować, budzić niesmak, denerwować., ponieważ takie scenki zapadają w pamięć. Tak jest także w reklamie, którą opisałam. A postępowanie takie również uważam za oburzające, nieetyczne i szkodliwe.” – pisownia oryginalna

„Treść skargi: Szanowni Państwo,
Jestem głęboko wzburzona reklamą marki Vans oraz operatora komórkowego Plus (Reklama „PLUSHAK Z PSEM POD NAMIOTEM” reklamująca rabat na Vansy w Plush). Promuje ona konsumpcjonizm i wpływa na kształtowanie aspołecznych postaw wśród dzieci i młodzieży.
Reklama marki Vans oraz Plus w negatywnym kontekście prezentuje bezdomne zwierzęta i wyszydza empatię młodzieży, wskazując na jej bezzasadność i szkodliwość. Może w efekcie prowadzić do wykształcenia wadliwych postaw społecznych t.j. bezduszności i zobojętnienia na potrzeby innych.
Żądam zaprzestania emisji ww reklamy w trybie natychmiastowym.” – pisownia oryginalna

„potem pozostawiony sam wrednie się śmiejąc niszczy całe obozowisko
Treść skargi: reklama jest skandaliczna w wymowie i antyspołeczna. Przesłanie tej reklamy odbiera się jednoznacznie w następujący sposób: nie pomagaj bezdomnym zwierzakom bo są z zasady wredne, podstępne i poniesiesz szkody. Biorąc pod uwagę ile pracy włożono w propagowanie pozytywnego myślenia o przygarnianiu bezdomnych psów – ta reklama jest zwyczajnie niesmaczna i niemoralna. I chyba sprzeczna z przepisami prawa bo uderza w ideę ochrony zwierząt.” – pisownia oryginalna

„opis reklamy: Przed namiotem piszczy pies, słyszy to pluszowy miś, maskotka Plusa, który jest w wewnątrz. Wpuszcza psa. W następnym ujęciu miś wraca do namiotu z przyjaciółmi i widzi psa który wszystko zniszczył i cieszy się z tego, obrazuje to złośliwy, nienaturalny śmieszek psa. Chwilę potem wszystkich gryzą pchły, co manifestują drapiąc się i pojawia się hasło „Przygarnąć bez konsekwencji możesz tylko Plus.”…
Treść skargi: Jak można, zwłaszcza w okresie letnim, kiedy ludzie masowo porzucają psy, a i tak schroniska są przepełnione a bezdomnych psów jest mnóstwo – zniechęcać do adopcji? Jednoznacznie chodzi o adopcje, choćby dlatego że w tej jednej reklamie w odróżnieniu od innych gdzie też są psy- pokazano psa rasy mieszanej. Tak nie wolno robić i tak już jest ciężko z adopcjami.” – pisownia oryginalna

W czasie posiedzenia skargi przedstawiał i popierał arbiter-referent.

Wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy, z uwagi na to, że reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z dobrymi obyczajami.
Wniósł również o uznanie reklamy za niezgodną z art. 21 Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego „Reklamy nie mogą propagować postaw kwestionujących prawa zwierząt. Reklamy wykorzystujące wizerunek zwierząt powinna cechować powściągliwość, tak aby zwierzęta nie były przedstawiane w sposób sugerujący możliwość ich niehumanitarnego traktowania.”.
Wniósł także o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 25 Kodeksu Etyki Reklamy, zgodnie z którym „reklamy skierowane do dzieci lub młodzieży muszą uwzględniać stopień ich rozwoju oraz nie mogą zagrażać ich fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu dalszemu rozwojowi.”.
Arbiter-referent poinformował również, że zgodnie z art. 32 Kodeksu Etyki Reklamy, „przepisy zawarte w art. 22-31 stosuje się odpowiednio również do reklam, które nie są bezpośrednio skierowane do dzieci, jednak dzieci są ich odbiorcami ze względu na formę oraz miejsce i sposób prezentowania reklam. Dotyczy to w szczególności reklam emitowanych w telewizji w sąsiedztwie audycji dla dzieci, reklam wyświetlanych w kinach przed seansami filmów dla dzieci oraz reklamy zewnętrznej.”.

Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargi i nie uczestniczył w posiedzeniu.
„W imieniu Polkomtel Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, w oparciu o załączone pełnomocnictwo, przedstawiam odpowiedź na skargi konsumenckie o sygnaturze wskazanej powyżej i wnoszę o:
1) umorzenie postępowania, względnie oddalenie skarg w całości;
2) umożliwienie Skarżonemu udziału w posiedzeniu Komisji Etyki Reklamy i przedstawienia podczas tego posiedzenia dodatkowego stanowiska w sprawie.

Uzasadnienie
1. Niedopuszczalność skarg i ich rozpoznania przez Komisję Etyki Reklamy
W pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę na fakt, że Kodeks Etyki Reklamy jest przejawem samoregulacji i nie zawiera przepisów prawa powszechnie obowiązującego. W art. 1 ust. 2 Kodeksu wprost wskazano, iż „Kodeks nie stanowi zbioru norm zastępujących bezwzględnie obowiązujące przepisy prawa, a jedynie zawiera zbiór zasad nakładających na podmioty nim objęte dodatkowe ograniczenia, niezależnie od obowiązujących przepisów prawa.”.
Polkomtel Sp. z o.o. nie jest sygnatariuszem Kodeksu, nigdy nie zobowiązywała się również do jego stosowania. Bezpodstawne jest więc czynienie Polkomtel Sp. z o.o. zarzutu, że naruszyła Kodeks, którego nie miał obowiązku stosować.
Oczywistym jest przy tym, że akty samoregulacji (np. kodeksy dobrych praktyk), takie jak m.in. Kodeks Etyki Reklamy, wiążą tylko podmioty, które zobowiązały się je stosować.

Co więcej, przepisy prawa powszechnie obowiązującego nie zawierają sankcji nawet za niestosowanie się do takich kodeksów dobrych praktyk przez podmioty, które zobowiązały się je przestrzegać. Sankcjonowane jest wyłącznie nieprzestrzeganie kodeksu dobrych praktyk, do którego przedsiębiorca dobrowolnie przystąpił, jeżeli przedsiębiorca ten informuje w ramach praktyki rynkowej, że jest związany kodeksem dobrych praktyk – jako zakazana praktyka rynkowa stanowiąca działanie wprowadzające w błąd (art. 5 ust. 2 pkt 4) ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym; Dz.U Nr 171, poz. 1206).
Biorąc powyższe pod uwagę niedopuszczalne jest ocenianie działań Polkomtel Sp. z o.o. jako naruszających postanowienia Kodeksu Etyki Reklamy. Polkomtel Sp. z o.o. nie będąc związana Kodeksem nie mogła go naruszyć.
2. Stanowisko merytoryczne odnośnie skargi
Z daleko posuniętej ostrożności procesowej, Skarżony uważa, że skargi są bezpodstawne i to z wielu powodów. Kwestionowana reklama nie naruszałaby postanowień Kodeksu Etyki Reklamy, nawet w sytuacji gdyby Skarżony musiał stosować się do postanowień Kodeksu. Dodatkowe stanowisko zostanie przedstawione podczas posiedzenia Komisji.
3. Podsumowanie
Skargi nie zasługują na uwzględnienie, zarówno z przyczyn formalnych wskazanych w pkt. 1 uzasadnienia, jak i merytorycznych wskazanych w pkt. 2 uzasadnienia.

W związku z powyższym wnoszę jak w petitum niniejszego pisma.” – pisownia oryginalna

DODATKOWE STANOWISKO SKARŻONEGO
na skargi konsumenckie o sygn.: K/116/15, K/117/15, K/118/15

„W imieniu Polkomtel Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, w oparciu o załączone pełnomocnictwo, podtrzymując dotychczasowe stanowisko, dodatkowo podnoszę jak poniżej.

Przy ocenie każdej reklamy trzeba zachować pewien dystans. Historia przedstawiona w naszym spocie reklamowym jest o tym, że Plush adoptuje psa, przygarnia go, opiekuje się nim i jest z nim na wakacjach, a nie oddaje do hotelu dla zwierząt. Nieprawdą jest, że zniechęcamy do adopcji zwierząt – nie ma o tym w ogóle mowy, a główny bohater spotów sam jest przecież zwierzakiem.

Według zdecydowanej większości osób, z którymi przedstawiciele Spółki rozmawiali na ten temat, reklama ta uczy odpowiedzialności – edukuje i pokazuje z czym może wiązać się ewentualne przygarnięcie pupila. To nie jest zabawa, a bez konsekwencji możesz mieć trampki, a do adopcji zwierzęcia potrzeba wyobraźni i dojrzałości – i właśnie to pokazujemy. Sposób przedstawienia tematu jest dostosowany do konwencji marki, a marka Plush to marka z dystansem, traktująca świat z przymrużeniem oka.

Spółka docenia i wsłuchuje się w głosy różnych osób związane z kampanią, mamy również duży szacunek dla działań związanych z opieką nad zwierzętami, czy ich adopcją. Plus jest firmą wrażliwą społecznie – od lat wspomagał i wspomaga wiele fundacji i przeznacza duże środki na pomoc, wspiera też od wielu lat bezpieczeństwo współpracując m.in. z WOPR, GOPR, TOPR i jak już wspomniano powyżej, celem tej kampanii nie było zniechęcenie do adopcji zwierząt.”. – pisownia oryginalna

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

Zespół Orzekający nie dopatrzył się w przedmiotowej reklamie naruszenia norm Kodeksu zarzucanych przez Skarżących i uznał, że reklama była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z dobrymi obyczajami.
Zespół Orzekający uznał, że reklama nie zagraża fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu dalszemu rozwojowi dzieci lub młodzieży.
Zdaniem Zespołu Orzekającego reklama nie propaguje postaw kwestionujących prawa zwierząt i nie przedstawia zwierząt w sposób sugerujący możliwość ich niehumanitarnego traktowania.

Jednocześnie, Zespół Orzekający uczulił reklamodawców o zachowanie szczególnej ostrożności w szczególności w tak wrażliwej sferze jaką jest adopcja bezdomnych zwierząt, ponieważ reklamy kształtują postawy społeczne u dzieci i młodzieży.

W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit b) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.

Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 4 listopada 2014r., stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.