Uchwała Nr ZO 25/14 w sprawie reklamy Carrefour Polska Sp. z o.o..

Uchwała Nr ZO 25/14
z dnia 11 marca 2014 roku
Zespołu Orzekającego
w sprawie sygn. Akt:
K/160/13

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

1) Paweł Wiśniewski – przewodniczący,
2) Magdalena Czaja – członek,
3) Krystyna Jarosz – członek,

na posiedzeniu w dniu 11 marca 2014 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt K/160/13 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko Carrefour Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej: Skarżony), dotyczącej reklamy telewizyjnej

postanawia oddalić skargę.

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. K/160/13.
Przedmiotem skargi była reklama telewizyjna sieci Carrefour.

Skarżący w prawidłowo złożonej skardze podniósł:

„produkt: Sieć carrefour, czekolada, schab bez kości

opis reklamy: Reklama promuje niskie ceny czekolady oraz schabu bez kości dostępnych w specjalnej ofercie przedświątecznej. Jako podkład muzyczny wykorzystano dźwięk liturgicznej pieśni kościelnej pt. „Przybieżeli do Betlejem”. Link do reklamy http://www.youtube.com/watch?v=M3krlCsgrNk

treść skargi: Niniejszym składam skargę dotyczącą skandalicznej formy wykorzystania muzyki religijnej pieśni kościelnej „Przybieżeli do Betlejem”. Zestawienie kolędy rzekomo wydobywanej z czytników kodów kreskowych sieci Carrefour połączonej z promocją czekolady i schabu bez kości stanowi rażące naruszenie i obrażanie moich uczuć religijnych.”- pisownia oryginalna

W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.

Arbiter-referent wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z dobrymi obyczajami (art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy) oraz zarzucił, że reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji.

Arbiter-referent wniósł również o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 4 Kodeksu Etyki Reklamy, z uwagi na to, że reklamy nie mogą zawierać treści dyskryminujących, w szczególności ze względu na (…) przekonania religijne (…).
Arbiter referent poinformował także o treści art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 2004 nr 253, poz. 2531 z późn. zm.) ustanawiającym zakaz naruszania w audycjach uczuć religijnych odbiorców.

Arbiter-referent podkreślił, że w art. 18 ust. 2 ustawy położony został akcent na powinność szanowania we wszystkich audycjach radiowych i telewizyjnych uczuć religijnych odbiorców tych audycji, a zwłaszcza chrześcijańskiego systemu wartości. Artykuł 18 ustawy zawiera pewnego rodzaju treść ochronną, broniącą podstawowych wartości i określającą zasadę szanowania uczuć religijnych odbiorców. Jest to zasada w pełni respektowana, ma swoje odbicie w Kodeksie karnym i wykładnia jaką Trybunał Konstytucyjny przedstawił w tym zakresie przesądza sprawę, że artykuł ten jest zgodny z Konstytucją. Jako sprzeczne z postanowieniami art. 18 ust. 2 ustawy o radiofonii i telewizji, należy uznać reklamy wyszydzające bądź wyśmiewające dogmaty religijne, kwestionujące prawdziwość objawień, poddające w wątpliwość prawdy wiary i sens nakazów religijnych. Ustawa nakazuje szanować uczucia religijne, a więc pod jej ochroną pozostają także ateiści, gdyż obojętność wobec religii jest także uczuciem religijnym (ściślej biorąc areligijnym, czasem antyreligijnym).

Pod pojęciem „respektowania”, użytym w art. 18 ust. 2 u.o r.t., rozumie się „przestrzeganie”, „stosowanie się”, „szanowanie”, „nienaruszanie”. Bliskie znaczeniowo wydają się szczególnie te dwa ostatnie terminy. W pojęciu „respektowanie” wyraźnie bowiem odczuć można skierowany do adresata lub adresatów nakaz pewnego biernego zachowania się. Adresat ma pozostawić chrześcijański system wartości takim, jaki on jest, ma go uszanować, nie nakłada się przy tym na niego, przynajmniej w sposób wyraźny, obowiązku czynienia czegokolwiek, działania. Zestawienie słowa „respektowanie” odnoszącego się do „chrześcijańskiego systemu wartości” w zestawieniu z terminem „szanować” odnoszącym się do uczuć religijnych odbiorców, pozwala na stwierdzenie, iż ustawodawca większą uwagę przywiązuje do „respektowania” chrześcijańskiego systemu wartości. Słowo „respektować” zdaje się zawierać silniejszy ładunek emocjonalny, wyraźniejszy nakaz niż termin „szanować”.

Zawarty w art. 18 ust. 2 u.o r.t. termin „zwłaszcza” wskazuje na to, iż ustawodawca wymienia wprawdzie w tym przepisie chrześcijański system wartości na drugim miejscu, ale do jego nienaruszania przywiązuje większą wagę, czego dowodem jest użycie słowa „zwłaszcza” a nie np. funktora „i”. Należy z tego wyciągnąć wniosek, iż „chrześcijański system wartości” znajduje się w pozycji uprzywilejowanej, chociażby tylko w stosunku do „uczuć religijnych odbiorców” i podlega ściślejszej ochronie prawnej.

Skarżony uczestniczył w posiedzeniu.

Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargę o następującej treści:

„W imieniu Carrefour Polska Sp. z o.o. (dalej: „ Carrefour”), w odpowiedzi na pismo z dnia 29 stycznia 2014 roku oraz ustosunkowując się do zarzutów sformułowanych na podstawie skargi konsumenckiej, wskazuję, iż według oceny Carrefour reklama specjalnej oferty przedświątecznej, w której użyto melodii „Przybieżeli do Betlejem” nie narusza dobrych obyczajów w myśl art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy. Nie można zgodzić się z oceną, jakoby reklama zawierała treści dyskryminujące ze względu na przekonania religijnie według art. 4 Kodeksu Etyki Reklamy.

Obiektywna ocena reklamy prowadzi do wniosku, iż została ona przygotowana w sposób staranny, a użyta w niej melodia „Przybieżeli do Betlejem” została przedstawiona w’ sposób, który mieści się w ramach przyjętych norm etycznych, a także nie godzi w powszechne odczucie dobrego smaku i obyczajów, a przede wszystkim uczucia religijne. Podkreślenia wymaga, iż użycie kolęd i pastorałek w komunikacji marketingowej, jako powszechna obecnie praktyka, wpisało się w świadomość społeczną i nie można uznać, iż stanowi treść dyskryminującą ze względu na przekonania religijne, zwłaszcza, że w reklamie użyto jedynie melodii kolędy. Posłużenie się melodią, kojarzoną ze Świętami Bożego Narodzenia, służyło li tylko podkreśleniu, iż oferta ma charakter przedświąteczny, a reklamowane produkty zostały pokazane w oddzieleniu od tej melodii.

Mając powyższe na uwadze, podnoszę, iż przedmiotowa reklama była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z dobrymi obyczajami.” – pisownia oryginalna

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

Zespół Orzekający nie dopatrzył się w przedmiotowej reklamie naruszenia art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy.

Zespół Orzekający wziął pod uwagę fakt, że przedmiotowa reklama nie używając tekstu kolędy Przybieżeli do Betlejem, nie wprowadzała treści religijnych do jej przekazu, a jedynie nawiązywała do linii melodycznej, nie deprecjonując w żaden sposób ani tej kolędy, ani tym bardziej treści religijnych zawartych w warstwie słownej tego utworu.

Zespół Orzekający zauważył, że współcześnie kolędy są często wykorzystywane w reklamach oraz że nie zawsze są one wykonywane klasycznie.

W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit b) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.

Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 30 października 2013r., stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.