Uchwała Nr ZO 34/14 w sprawie reklamy firmy Satinar system s.r.o.

Uchwała Nr ZO 34/14
z dnia 26 marca 2014 roku
Zespołu Orzekającego
w sprawie sygn. Akt:
K/142/13

 

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

1) Zofia Sanejko – przewodnicząca,
2) Krystyna Jarosz – członek,
3) Małgorzata Ołdak – członek,

na posiedzeniu w dniu 26 marca 2014 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt K/142/13 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko Satinar system s.r.o. z siedzibą w Ostravie (dalej: Skarżony), dotyczącej reklamy zewnętrznej typu billboard

postanawia uznać, że z uwagi na naruszenie norm Kodeksu Etyki Reklamy rozpowszechnianie przedmiotowej reklamy powinno zostać wstrzymane w najbliższym możliwym terminie.

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. K/142/13.
Przedmiotem skargi była reklama zewnętrzna typu billboard portalu erotycznego zawierająca hasło „… BO WSZYSTKIE DIABLICE showup.tv SĄ TWOJE PO PRACY”.

Skarżący w prawidłowo złożonej skardze podniósł, iż:
„reklama narusza Kodeks Etyki Reklamy prezentując konsumentom, w tym dzieciom reklamę portalu pornograficznego i zachęcając do jego odwiedzenia. Obszernie sprawa została opisana w piśmie skierowanym do Rady Reklamy w dniu 28 listopada 2013.
SKARGA
Stowarzyszenie Twoja Sprawa składa skargę na dwie reklamy outdoorowe serwisu showup.tv, które były eksponowane m.in. w Krakowie, Wrocławiu, Katowicach oraz w Warszawie.
Treść reklamy
Pierwsza reklama przedstawia dwie postacie kobiece. Jedna z nich jest wystylizowana na anioła, a druga na diabła. Druga reklama pokazuje postać wystylizowaną na diabła oraz męską postać w garniturze. Na obu reklamach znajduje się hasło „Bo wszystkie diablice są twoje po pracy”. Reklama jest widoczna zarówno na billboardach, jak również na reklamie wielkopowierzchniowej na budynkach. Reklama promuje serwis, w którym użytkownicy rozpowszechniają ostrą pornografię ze swoim udziałem.
Rada Reklamy powinna naszym zdaniem zająć jasne stanowisko, czy dopuszczalne jest zgodnie z zasadami Kodeksu Etyki Reklamy ewidentne kierowanie reklam pornografii do dzieci, w szczególności w sytuacji gdy reklamowane treści reklamy umożliwiają natychmiastowy dostęp do reklamowanych treści pornograficznych.

Sposoby naruszenia Kodeksu Etyki Reklamy
Działaniom reklamodawcy zarzucamy w szczególności trzy naruszenia Kodeksu.
(a) Po pierwsze, samo hasło „bo wszystkie diablice są twoje po pracy” i towarzyszące hasłu postaci kobiet uprzedmiotawiają wizerunek kobiety sugerując, że może ona być czyjąś własnością. Hasło domniemywa podporządkowanie kobiet mężczyznom oraz ich służebny charakter.
(b) Po drugie, reklama zawiera treści niebezpieczne dla dzieci, tj. informacje o stronie internetowej, na której dostępne są ostre treści pornograficzne bez skutecznego blokowania dostępu do nich przez małoletnich. Warto podkreślić, że wiele reklam znajduje się na nośnikach znajdujących się w pobliżu szkół (m.in. przy skrzyżowaniu ulic Wałbrzyskiej i Dominikańskiej w Warszawie).
(c) Po trzecie wreszcie, co najważniejsze, reklama jest skrajnie niebezpieczna i szkodliwa dla dzieci ze względu na sposób ekspozycji reklamy. Zgodnie z art. 2 KER, wszystkie działania reklamodawców powinny być prowadzone w zgodzie z dobrymi obyczajami oraz w poczuciu odpowiedzialności społecznej. Na działania reklamodawców składa się nie tylko ustalenie treści reklamy, ale również sposób, w jakim będzie ona rozpowszechniana (patrz art. 32 KER lub art. 7 KER). Jak wynika z art. 32 KER, reklama może być odpowiednia dla jednego odbiorcy, a nieodpowiednia dla innego, szczególnie dla dzieci i młodzieży. Reklama showup.tv jest reklamą serwisu pornograficznego, który zawiera niezwykle obsceniczne treści. Naruszeniem KER jest sam sposób prowadzenia działalności reklamowej reklamodawcy polegającej na wyborze sposobu ekspozycji reklamy serwisu pornograficznego, tj. jego ekspozycji w przestrzeni publicznej. Obecnie, na gruncie art. 32 KER, reklama ta jest skierowana również do nieletniego odbiorcy. Fakt, że po wejściu na stronę showup.tv system prosi o potwierdzenie pełnoletniości nie ogranicza szkodliwości wyżej wskazanej praktyki reklamowej, gdyż nie stanowi to realnej przeszkody dla małoletnich w zapoznaniu się z treściami pornograficznymi, tym bardziej, że oświadczenie o pełnoletniości złożone przez dziecko nie ma żadnego skutku prawnego. Naruszeniem art. 2 KER jest sam fakt kierowania reklam treści pornograficznych do osób nieletnich (w szczególności tych, które mają mniej niż 15 lat, gdyż zabronione jest rozpowszechnianie treści pornograficznych w sposób umożliwiający takim małoletnim zapoznanie się z nimi).
Wnioskujemy, aby Komisja Etyki Reklamy uznała samą praktykę reklamową reklamodawcy polegającą na kierowaniu reklam serwisu pornograficznego do małoletnich za niezgodną z dobrymi obyczajami i niezgodną z poczuciem odpowiedzialności społecznej, tym bardziej, gdy strona internetowa z materiałami pornograficznymi nie weryfikuje efektywnie wieku odbiorcy. Niniejsza skarga nie dotyczy samej usługi, a jej treści oraz sposobu jej reklamowania.
Postanowienia Kodeksu Etyki Reklamy, które zostały naruszone
Kampanii reklamowej showup.tv zarzucamy naruszenie art. 2 KER (prowadzenie działań niezgodnie z dobrymi obyczajami oraz bez poczucia odpowiedzialności społecznej), art. 8 KER (reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy), art. 24 KER (reklama skierowana do dzieci lub młodzieży nie może wprowadzać w błąd poprzez wykorzystywanie ich naturalnej ufności i braku doświadczenia), art. 25 KER (reklamy skierowane do dzieci lub młodzieży muszą uwzględniać stopień ich rozwoju oraz nie mogą zagrażać ich fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu dalszemu rozwojowi).
Treść wniosków skarżącego
Z uwagi na bezprecedensową szkodliwość działań reklamowych reklamodawcy, wnioskujemy, aby zgodnie z punktem 37 ust. 1 pkt. e), ust. 2 i ust. 3 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, Komisja Etyki Reklamy:
– stwierdziła, że rozpowszechnianie reklamy powinno zostać wstrzymane;
– wyznaczyła reklamodawcy nie dłuższy niż 3-dniowy termin usunięcia reklam z przestrzeni publicznej, gdyż możliwości techniczne i organizacyjne umożliwiają takie działania, a równocześnie biorą pod uwagę słuszne interesy dzieci; każdy kolejny dzień obecności reklam w przestrzeni publicznej powoduje ich odbiór przez kolejne dzieci;
– zarządziła, aby Rada Reklamy wraz z doręczeniem skarżonemu odpisu uchwały, o jej treści powiadomiła agencję reklamową opracowującą reklamę oraz środki przekazu, które ją rozpowszechniają(-ły), jak również zobowiązała te podmioty do skierowania apelu o
wykonanie uchwały przez reklamodawców i inne podmioty, które zleciły wykonanie lub rozpowszechnianie reklamy.
Uwagi końcowe
Chcemy podkreślić, że w czteroletniej działalności naszego Stowarzyszenia, ale również biorąc pod uwagę całą historię branży reklamowej po 1989 roku nie spotkaliśmy jeszcze reklam, które byłyby tak szkodliwe społecznie jak reklama showup.tv, tym bardziej, że rodzice nie są w stanie ochronić się przed kierowaniem do ich dzieci przekazu reklamowego. Gdyby uznano, że promocja pornografii w reklamach skierowanych do dzieci (a z taką reklamą mamy do czynienia zgodnie z art. 32 KER) jest zgodna z Kodeksem Etyki Reklamy (jak zapewne uważa reklamodawca), doszłoby do udzielenia zgody na dowolną penetrację środowiska dziecięcego przez pornobiznes. Byłoby to zaprzeczenie idei społecznej odpowiedzialności biznesu, jak również naruszałoby obowiązek prowadzenia działalności reklamowej w zgodzie z dobrymi obyczajami oraz w poczuciu odpowiedzialności społecznej. Fakt, że same reklamy nie zawierają treści pornograficznych, a jedynie je promują, nie zmienia tej oceny. Kodeks Etyki Reklamy nie dotyczy wyłącznie „treści”, ale ogólnie „działalności w zakresie reklamy”.” – pisownia oryginalna.

W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.

Arbiter-referent wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z dobrymi obyczajami (art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy) oraz zarzucił, że reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji.

Wniósł również o uznanie reklamy za niezgodną z art. 4 Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego „reklamy nie mogą zawierać elementów, które zawierają treści dyskryminujące, w szczególności ze względu na rasę, przekonania religijne, płeć lub narodowość.”.

Wniósł również o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 24 Kodeksu Etyki Reklamy, zgodnie z którym „stosownie do treści art. 8 i art. 10 reklama skierowana do dzieci lub młodzieży nie może wprowadzać w błąd poprzez wykorzystywanie ich naturalnej ufności i braku doświadczenia.”.

Wniósł także o uznanie reklam za niezgodne z art. 25 Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego „reklamy skierowane do dzieci lub młodzieży muszą uwzględniać stopień ich rozwoju oraz nie mogą zagrażać ich fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu dalszemu rozwojowi.”.

Poinformował również, że zgodnie z art. 32 Kodeksu Etyki Reklamy, „przepisy zawarte w art. 22-31 stosuje się odpowiednio również do reklam, które nie są bezpośrednio skierowane do dzieci, jednak dzieci są ich odbiorcami ze względu na formę oraz miejsce i sposób prezentowania reklam. Dotyczy to w szczególności reklam emitowanych w telewizji w sąsiedztwie audycji dla dzieci, reklam wyświetlanych w kinach przed seansami filmów dla dzieci oraz reklamy zewnętrznej.”.

Skarżony nie uczestniczył w posiedzeniu.

Skarżony nie złożył pisemnej odpowiedzi na skargę.

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

Biorąc pod uwagę, miejsce i sposób prezentowania reklamy zewnętrznej, oraz fakt, że dzieci są jej odbiorcami, Zespół Orzekający uznał, iż reklama narusza zarzucane przez Skarżącego normy Kodeksu Etyki Reklamy.

Zdaniem Zespołu Orzekającego w przedmiotowej reklamie przekroczono dopuszczalne granice obyczajowości.

Zespół Orzekający uznał, że przedmiotowa reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej.

W opinii Zespołu Orzekającego, przedmiotowa reklama zawiera również treści dyskryminujące kobiety.

Zespół Orzekający postanowił także powiadomić media o podjętej uchwale.

W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit e) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.

Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 30 października 2013r., stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.