Uchwała Nr ZO 39/11 w sprawie reklamy firmy VITADIRECT

Uchwała Nr ZO 39/11 z dnia 15 marca 2011 roku Zespołu Orzekającego w sprawie sygn. Akt: K/13/11

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

1) Andrzej Garapich — przewodniczący,
2) Małgorzata Augustyniak — członek,
3) Agnieszka Tomasik-Walczak — członek,

na posiedzeniu w dniu 15 marca 2011 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt K/13/11 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko VITADIRECT Tomasz Kozłowski z siedzibą w Warszawie (dalej: Skarżony), dotyczącej reklamy radiowej

postanawia

uznać, że reklama narusza normy Kodeksu Etyki Reklamy.

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. akt K/13/11.
Przedmiotem skargi była reklama radiowa Goodbye appetite.

Skarżący w prawidłowo złożonej skardze podniósł iż: „reklama promująca środek powstrzymujący apetyt nie dość, że ocenia negatywnie osoby „grube”, na dodatek nakłania do stałego ograniczania ilości spożywanych pokarmów, co jak wszyscy wiemy prowadzi do zaburzeń odżywiania. Moim zdaniem reklama głupia, obraźliwa dla osób innych niż super chude laski i po prostu szkodliwa. Właściwie brak mi słów krytyki dla osoby, która tą reklamę wymyśliła i dla tych, którzy dopuścili ją do prezentowania w mediach.”.

W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.

Arbiter-referent wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z dobrymi obyczajami (art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy) oraz zarzucił, że reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej.

Wniósł także o uznanie reklamy za niezgodną z art. 4 Kodeksu Etyki Reklamy, ponieważ reklamy nie mogą zawierać treści dyskryminujących, w szczególności ze względu na rasę, przekonania religijne, płeć lub narodowość.

Arbiter-referent wniósł również o uznanie reklamy za niezgodną z art. 8 Kodeksu Etyki Reklamy, zgodnie z którym „reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy.”.

Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargę i uczestniczył w posiedzeniu.
W odpowiedzi na skargę konsumencką nr K/13/11, Skarżony podniósł zarzut braku naruszenia norm Kodeksu Etyki Reklamy.
Podnosząc powyższy zarzut, na podstawie pkt 37 1 a ppkt Regulaminu Rozpatrywania Skarg, Skarżony wniósł o:
1. oddalenie skargi konsumenckiej nr K/13/11 z uwagi na brak faktu naruszenia norm Kodeksu Etyki Reklamy
2. przeprowadzenie dowodów z następujących dokumentów:
• projektu etykiety w języku polskim,
• powiadomienia o pierwszym wprowadzeniu do obrotu produktu jako środka spożywczego z dnia 19 października 2010 r.
W odpowiedzi na skargę konsumencką nr K/13/11 w pierwszej kolejności Skarżony wskazał, iż zarówno z załączonego projektu etykiety, jak i z samej reklamy (21-22 sekunda reklamy) wyraźnie wynika, iż produkt „Goodbye Appetite” jest suplementem diety. Zgodnie z art. 3 ust 3 pkt. 39 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia suplement diety to „Œrodek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety będący skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny, pojedynczych lub złożonych, wprowadzany do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie, w postaci: kapsułek, tabletek, drażetek i w innych podobnych postaciach, saszetek z proszkiem, ampułek z płynem, butelek z kroplomierzem i w innych podobnych postaciach płynów i proszków przeznaczonych do spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych, z włączeniem produktów posiadających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu przepisów prawa farmaceutycznego”
Skarżony zauważył, iż znaczenie pojęcia „suplement” funkcjonujące na gruncie języka polskiego oznacza dodatek, uzupełnienie. Taka definicja wyżej powołanego pojęcia znajduje się min. w słowniku języka polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN S.A. online, dostępnego na stronie internetowej http://sippwn.l/szukai/sup1ement. Skarżony zauważył, iż produkt „Goodbye Appetite” z samego założenia nie ma zastępować posiłków, a jedynie ma je uzupełniać. Za taką interpretacją przeznaczenia wyżej powołanego produktu przemawia również załączony projekt etykiety, bowiem w sposobie jego użycia wskazano, iż produkt należy spożywać „przed głównymi posiłkami”, a więc nie w ich zastępstwie a jedynie wspomagające. O ile ustawowe znaczenie pojęcia „suplementu diety” może być nieznane dla ogółu społeczeństwa, to pojęcia „suplement” w znaczeniu przyjętym na gruncie języka polskiego powinno być znane temu ogółowi. Trudno przyjąć, iż świadomy odbiorca reklamy, znający znaczenie słowa „suplement może potraktować produkt „Goodbye Appetite” jako produkt zastępujący posiłek. Dowód: projekt etykiety w języku polskim. Zgodnie z powyższym należy stwierdzić, iż zaskarżona reklama – wbrew twierdzeniom skarżącego — i nie ma na celu nakłaniania jej odbiorców do zaprzestania spożywania posiłków i zastępowania ich produktem „Goodbye Appetite”, ani do „drastycznego ograniczenia jedzenia”. Głównym celem reklamy jest pokazanie odbiorcy, iż istnieją produkty, które wspomagają dietę poprzez pohamowanie poczucia głodu.
Skarżony stwierdził, iż osoby odchudzające się, będące na diecie, przeważnie — z uwagi na zmniejszenie wartości kalorycznej codziennych posiłków — nie są w stanie pohamować ciągłego poczucia głodu. W konsekwencji takiego stanu rzeczy w częstych przypadkach od razu dochodzi do przerwania diety; bądź do spożywania dodatkowych porcji żywności pomiędzy ustalonymi posiłkami, co powoduje z kolei, iż dieta nie odnosi swojego skutku i również zostaje przerwana. Natomiast produkt „Goodbye Appetite” ma na celu ułatwienie opanowania przez osoby pozostające na diecie poczucia głodu i utrwalenie osoby odchudzającej się w dążeniu do realizację powziętego przez nich celu w postaci utrzymania diety.
Skarżony dodał również, iż sami dietetycy, układając harmonogram diety, nakłaniają do spożywania zamiast jednego „dużego” posiłku kilku „mniejszych” posiłków.
Skarżony stwierdził, iż zaskarżona reklama nie ma na celu propagowania jakiegokolwiek wzorca, a jedynie jest ukierunkowana na promocję produktu. Zaskarżona reklama nie określa również, iż osoby, jedzące większe ilości jedzenia. będą „grube”. Taka interpretacja wynika więc wyłącznie z indywidualnego i prawdopodobnie odosobnionego odczucia skarżącego konsumenta i w opinii Skarżonego nie jest i nie powinna być powszechnie przyjmowana. Zaskarżona reklama nie dokonuje również żadnych negatywnych ocen, tak w stosunku do osób „grubych”, jaki szczupłych.
Ponadto Skarżony zauważył, iż zgodnie z załączonym projektem etykiety produkt „Goodbye Appetite” jest kompozycją składników, głównie pochodzenia roślinnego, w tym: sproszkowanych łupin babki płesznik Plantago psyllium, ekstraktu z fasoli Phaseolus vulgaris będącego źródłem fasolaminy oraz glukomannan pozyskiwanego z Amorphophallus konjac.
Wyżej powołane składniki działają w następujący sposób, śluzy pochodzące z babki płesznik oraz glukomannan wiążą znaczne ilość wody i poprzez zwiększenie swojej objętości wypełniają żołądek, przez co tłumią uczucie głodu. Dodatkowo fasolamina sprzyja ograniczeniu trawienia skrobi, zmniejszając ilość przyswajanych węglowodanów. Wyżej powołane składniki wykazują korzystny wpływ na utrzymanie prawidłowej flory bakteryjnej jelit oraz perystaltykę.
Zdaniem Skarżonego zaskarżona reklama nie narusza żadnej z norm wyrażonych w Kodeksie Etyki Reklamy. Reklama nie promuje bowiem negatywnych postaw, ani wzorców. Zaskarżona reklama zachęca jej odbiorców, zainteresowanych odchudzaniem jedynie do sięgnięcia po suplement diety będący produktem dodatkowym, uzupełniającym, który z uwagi na swoje właściwości ma na celu wspomaganie odchudzania poprzez dostarczanie organizmowi składników odżywczych niezbędnych podczas diety.
Zdaniem Skarżonego reklama potwierdza, iż, spożywając produkt „Goodbye Appetite”, pohamowane zostanie poczucie głodu, a tym samym skuteczne przeprowadzenie diety stanie się możliwe, co w konsekwencji doprowadzi do uzyskania przez osobę odchudzającą się zamierzonego przez nią efektu. Z załączonego projektu opakowania oraz dokumentacji o produkcie jasno wynika, jaki jest skład produktu i jego zamierzone działanie, zgodnie bowiem z definicją ustawową suplement diety stanowi wyłącznie „[…] źródło witamin lub składników mineralnych lub innych substancji wykazujących odżywczy lub inny fizjologiczny[…]”.
Mając na uwadze powyższą argumentacją, zdaniem Skarżonego w rozpoznawanej sprawie nie doszło do naruszenia żadnej z norm Kodeksu Etyki Reklamy, w związku z czym skarga konsumencka nr K/13/11 powinna zostać oddalona.

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

Zespół Orzekający uznał, że przedmiotowa reklama radiowa nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej, z uwagi na to, że reklama namawia do niezdrowych nawyków żywieniowych.

Zdaniem Zespołu Orzekającego reklama zawiera treści wykorzystujące naturalną ufność i brak doświadczenia konsumentów, w ocenie tego, co jest przekazem dosłownym, a co przenośnią w komunikacie reklamowym..

Biorąc powyższe pod uwagę, Zespół Orzekający stwierdził że reklama narusza normy Kodeksu.

W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit c) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.

Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 25 listopada 2010r., stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.