Uchwała Nr ZO 39/14 w sprawie reklamy firmy Aflofarm Farmacja Polska Sp. z o.o.

Uchwała Nr ZO 39/14
z dnia 15 kwietnia 2014 roku
Zespołu Orzekającego
w sprawie sygn. Akt:
K/03/14

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

1) Paweł Wiśniewski – przewodniczący,
2) Bohdan Pawłowicz – członek,
3) Wojciech Tomczak – członek,

na posiedzeniu w dniu 15 kwietnia 2014 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt K/06/14 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko Aflofarm Farmacja Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Pabianicach (dalej: Skarżony), dotyczącej reklamy radiowej

postanawia oddalić skargę.

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. K/03/14.
Przedmiotem skargi była reklama radiowa wyrobu medycznego o nazwie Detusan.

Skarżąca w prawidłowo złożonej skardze podniosła, iż:

„Jest cała lista powodów, dla których reklama ta powinna zostać wycofana, a reklamodawcy winni ponieść konsekwencje. Po pierwsze celowo wprowadza konsumenta w błąd, podpierając się autorytetem lekarza. Jestem ciekawa, czy Pan, który podaje się w reklamie za specjalistę, jest nim naprawdę. Zapewne nie. W przeciwnym razie działałby niezgodnie z etyką lekarską. Nie znam żadnego doktora/pani doktor, który/a zamiast rzucenia palenia doradziłby/łaby swojemu pacjentowi środek hamujący kaszel. Jak to wpływa na kształtowanie świadomości? Wiem, że pieniądz rządzi światem, ale jestem oburzona, że ktoś dopuścił do emisji tak społecznie szkodliwych treści.” – pisownia oryginalna.

W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.

Arbiter-referent wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z dobrymi obyczajami (art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy) oraz zarzucił, że reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji.

Wniósł także o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 8 Kodeksu Etyki Reklamy w myśl którego „reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy.”.

Ponadto zarzucił niezgodność reklamy z art. 10 ust. 1 a) Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego „reklamy nie mogą wprowadzać w błąd jej odbiorców, w szczególności w odniesieniu do:
a) istotnych cech, w tym właściwości, składu, metody, daty produkcji, przydatności, ilości, pochodzenia (w tym geograficznego) reklamowanego produktu;”.

Arbiter-referent poinformował również, że zgodnie z art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz.U.08.45.271 j.t.) „reklama produktu leczniczego kierowana do publicznej wiadomości nie może polegać na:
1) prezentowaniu produktu leczniczego przez osoby znane publicznie, naukowców, osoby posiadające wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne lub sugerujące posiadanie takiego wykształcenia;
2) odwoływaniu się do zaleceń osób znanych publicznie, naukowców, osób posiadających wykształcenie medyczne lub farmaceutyczne lub sugerujących posiadanie takiego wykształcenia.”.

Skarżony nie uczestniczył w posiedzeniu.

Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargę o następującej treści:
„W odpowiedzi na skargę konsumencką dotyczącą wyrobu medycznego „Detusan” – pastylki do ssania, poniżej przedstawiamy swoje stanowisko w sprawie. Nie zgadzamy się ze stawianymi zarzutami naruszenia art. 8 i art.10 ust. 1 lit. a) Kodeksu Etyki Reklamy jak również ze stwierdzeniami Skarżącego. Na wstępie chcemy zaznaczyć, że preparat Detusan w postaci pastylek ma status wyrobu medycznego. Zgodnie z przeznaczeniem jest to produkt łagodzący podrażnienia błony śluzowej gardła. Reklama nie zawiera w swej treści sformułowania, które zachęcałoby do palenia lub zniechęcało do jego rzucenia. Co więcej, wymaga podkreślenia fakt, że w emitowanym w radiu przekazie reklamowym, lekarz wypowiada twierdzenie, że Detusan „zmniejsza odruch kaszlu”, a nie sprawia, że tego kaszlu już nie ma. Warto podkreślić, że reklama wskazuje na kaszel jako jeden z negatywnych skutków uzależnienia od nikotyny pełniąc tym samy funkcję edukacyjną. Celem reklamy nie jest bagatelizowanie tego objawu, a wręcz przeciwnie – wskazanie kaszlu jako istotnego skutku ubocznego palenia. Udział w reklamie lekarza, a nie aktora, który swoim autorytetem zwraca uwagę opinii publicznej na problem ludzi palących, jakim jest kaszel, stanowi tego potwierdzenie. Konieczne jest także stwierdzenie, że oznakowanie produktu, reklama prasowa oraz telewizyjna zawierają informację o następującej treści: „Palenie papierosów szkodzi zdrowiu, a wyrób nie chroni przed szkodliwym wpływem palenia.” Została ona umieszczona, pomimo braku takiego formalnego obowiązku. Z oczywistych względów w reklamie radiowej nie ma możliwości umieszczenia takiej informacji, nie mniej jednak znajduje się ona we wszystkich pozostałych przekazach reklamowych, w tym w szczególności ujęta została na oznakowaniu produktu. Aflofarm Farmacja Polska Sp. z o. o. jako firma farmaceutyczna w żaden sposób nie może być utożsamiana z działaniem na niekorzyść osób stosujących jej produkty czy podmiotem promującym palenie. Należy tu przede wszystkim podkreślić, że portfolio firmy jest bardzo bogate, zawierające różnorodne preparaty na wiele dolegliwości, chorób, a także środki wspierające zdrowie. W tym miejscu chcemy szczególnie zawrócić uwagę na produkt leczniczy Desmoxan, który kierowany jest do osób chcących rzucić palenie. Aktywna kampania reklamowa, w tym radiowa, która zbiegła się ze Światowym Dniem Rzucania Palenia była wyraźnym stanowiskiem firmy i skierowaniem uwagi opinii publicznej na istotny problem jakim jest nałóg palenia tytoniu. W dalszym ciągu zachęcamy konsumentów do rzucania palenia, stąd intensywna reklama telewizyjna. Z badań przeprowadzonych przez naszą firmę wynika, że wśród palaczy są i takie osoby, które w pełni świadome negatywnego wpływu nikotyny na zdrowie człowieka, wyraźnie deklarują, że nie rzucą palenia. Nie można nie zauważyć, że decyzja o paleniu, sięganie po papierosy jest niczym innym jak jednoznaczną zgodą i przyzwoleniem na negatywne skutki jakie mogą wyniknąć z powodu palenia. Szczególne ostrzeżenia znajdujące się na paczkach papierosów mają przypominać z czym wiąże się ten nałóg i jakie konsekwencje może wywołać. Nie mniej jednak nie zniechęca to do palenia. Wyrób medyczny Detusan – na kaszel palacza – wskazuje, że jednym ze skutków palenia są podrażnienia gardła, z czym wiąże się odruch kaszlu. Tak samo można wskazać na inne podobne skutki jak: zżółknięcie paznokci, zębów, nieświeży oddech, przyspieszenie procesu starzenia się skóry, a więc szybciej pojawiające się zmarszczki. To właśnie na TEGO RODZAJU skutki palenia przeznaczony jest produkt Detusan. W żadnym razie nie ma na celu maskowania problemu kaszlu, z którym można wiązać pogarszający się stan zdrowia i który wymaga konsultacji lekarskiej. Co więcej, kaszel już z definicji jest czymś negatywnym, a pokazując ten problem, wskazujemy czym grozi palenie tytoniu. Udział w reklamie lekarza nie może być uznany jako naganny, a wręcz przeciwnie, zwraca to uwagę na problem ludzi palących i skutki jakie wiążą się z paleniem. Wyrażając swoje stanowisko w sprawie, chcemy także zauważyć, że reklamie pastylek Detusan nie można przypisać zarzutu, że wprowadza w błąd, gdyż w reklamie bierze udział lekarz a nie aktor. W żadnym wypadku też nie można uznać, że działa on niezgodnie z etyka lekarską, gdyż jak zaznaczyliśmy wcześniej m.in. nie nawołuje on do palenia ani nie twierdzi, że palenie nie szkodzi zdrowiu. Wybór jakiegokolwiek produktu na kaszel, czy leku OTC, wydawanego bez recepty, a dopuszczonego do obrotu, jest działaniem szkodzącym własnemu zdrowiu. Konsument, sięgający po środek na grypę i przeziębienie może mieć bowiem zapalenie oskrzeli bądź zapalenie płuc i powinien skonsultować się z lekarzem, dolegliwości bólowe tym bardziej mogą mieć swoje źródło w dużo poważniejszych chorobach, co zatem w ogóle przekreślałoby sens reklamowania i stosowania takich produktów. Chcemy tym samym stwierdzić, że ból głowy nie oznacza od razu nowotworu mózgu, a kaszel wynikający z podrażnienia gardła dymem tytoniowym nie jest równoznaczny z nowotworem płuc. Decyzja o tym co w takiej sytuacji zrobić należy tylko i wyłącznie od osoby, której ten problem dotyczy. Jeżeli ktoś świadomie sięga po papierosy, wiedząc jak szkodliwe jest palenie, sam działa przeciw swemu zdrowiu. Należy także wspomnieć, że istnieje szereg produktów takich jak np. na wątrobę, gdzie w reklamie jednego z popularnych preparatów wskazuje się że na uszkodzenia wątroby mogą wpływać alkohol, leki, niezdrowa dieta – a więc czy należy to odbierać jako zachęta do nadużywania alkoholu, leków i niezwracania uwagi na właściwie zbilansowaną dietę? To samo można odnieść do preparatów na odchudzanie – czy oznacza to, że sport, zdrowy tryb życia, odpowiednio przygotowane posiłki można zastąpić herbatą czy tabletką? Chcemy zaznaczyć również, że istnieją także inne produkty kierowane do osób palących, takie jak wybielające pasty do zębów, odświeżacze do ust i nie są przecież odbierane jako zachęcające do palenia. Podsumowując, z całą pewnością nie można zarzucać, że reklama zawiera społecznie szkodliwe treści i tym samym wnosimy o oddalenie skargi jako bezzasadnej.” – pisownia oryginalna.

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

Zespół Orzekający nie dopatrzył się w przedmiotowej reklamie naruszenia norm Kodeksu zarzucanych przez Skarżącą.

Zespół Orzekający uznał, że przedmiotowa reklama była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z dobrymi obyczajami.

Zespół Orzekający biorąc pod uwagę, że reklamowanym produktem jest wyrób medyczny, nie dopatrzył się w przedmiotowej reklamie wprowadzenia konsumentów w błąd co do właściwości reklamowanego produktu oraz nadużywania zaufania odbiorców lub wykorzystywania ich braku doświadczenia lub wiedzy.

Jednocześnie, Zespół Orzekający podkreślił, że przedmiotem oceny Komisji Etyki Reklamy jest wyłącznie przekaz reklamowy pod kątem zgodności z Kodeksem Etyki Reklamy, a nie działalność konkretnego lekarza w zakresie zgodności z zasadami etyki lekarskiej.

W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit b) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.

Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 30 października 2013r., stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.