Uchwała Nr ZO 40/11 w sprawie reklamy firmy Novartis Poland Sp. z o.o.

Uchwała Nr ZO 40/11 z dnia 15 marca 2011 roku Zespołu Orzekającego w sprawie sygn. Akt: K/12/11

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

1) Andrzej Garapich — przewodniczący,
2) Małgorzata Augustyniak — członek,
3) Agnieszka Tomasik-Walczak — członek,

na posiedzeniu w dniu 15 marca 2011 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt K/12/11 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko Novartis Poland Sp. z o.o., z siedzibą w Warszawie (dalej: Skarżony), dotyczącej reklamy telewizyjnej

postanawia

oddalić skargę.

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. akt K/12/11.
Przedmiotem skargi była reklama telewizyjna Teraflu.

Skarżący w prawidłowo złożonej skardze podniósł iż: „uważam, że hasło reklamy – “Theraflu nr 1 na grypę na świecie*” jest zbyt daleko idącym wnioskiem z przedstawionych w reklamie danych. Jak możemy wyczytać pod *”Dotyczy produktów na objawy grypy i przeziębienia w saszetkach do rozpuszczania”. Mamy tu więc “objawy grypy”, a nie “na grypę” (który to zwrot mylnie sugeruje, że produkt leczy grypę), a także dość wąską kategorię produktów (w saszetkach do rozpuszczania). ródłem tych informacji jest niedostępna publicznie baza danych, nie wiadomo więc w jakim zestawieniu produkt zdobył 1 miejsce (dynamika wzrostu? całkowita sprzedaż?) oraz jaka jest metodologia sporządzania tego rankingu. Tak więc, podsumowanie tych danych jako “nr 1 na grypę na świecie” uważam za naruszenie Art. 10 Kodeksu Etyki Reklamy. W szczególności punktów 1f oraz 1a (sugerowanie że produkt leczy grypę).”.

W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.
Wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z dobrymi obyczajami (art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy) oraz zarzucił, że reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej i zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji.
Wniósł również o uznanie reklamy za niezgodną z art. 8 Kodeksu Etyki Reklamy, z uwagi na to, że „reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy.”.
Wniósł także o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 10 ust.1 pkt a), f) i ust.2 Kodeksu Etyki Reklamy, gdyż „reklamy nie mogą wprowadzać w błąd jej odbiorców, w szczególności w odniesieniu do:
a) istotnych cech, w tym właściwości, składu, metody, daty produkcji, przydatności, ilości, pochodzenia (w tym geograficznego) reklamowanego produktu;”.
f) urzędowych zezwoleń lub atestów, nagród, medali i dyplomów;
2. Użyte w reklamie dane oraz nieobjęte tym pojęciem w rozumieniu Kodeksu terminy naukowe, cytaty z publikacji technicznych lub naukowych muszą wskazywać źródło oraz nie mogą być używane w sposób wprowadzający w błąd. Dane muszą być prezentowane w sposób poprawny metodologicznie. Prezentacja danych statystycznych musi w szczególności uwzględniać reguły wnioskowania statystycznego, w tym zjawiska błędu statystycznego.

Arbiter-referent poinformował, iż zgodnie z art. 20 Kodeksu Etyki Reklamy, użyte w reklamie dane, rekomendacje, oferty handlowe, informacje lub objaśnienia dotyczące produktu muszą być odpowiednio udokumentowane. Dokumenty powinny być udostępnione na żądanie beneficjenta.

Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargę i nie uczestniczył w posiedzeniu.

W odpowiedzi na skargę, Skarżony wniósł o oddalenie skargi oraz wyjaśnił co następuje.

Skarżony poinformował, że na zlecenie Novartis Poland sp. z o.o. faktycznie dokonywana jest emisja reklamy produktu leczniczego Theraflu (zwana dalej „reklamą”). Reklama jest opatrzona hasłem „Theraflu nr 1 na grypę na świecie*”. Ostatnie ujęcie zawiera wyraźne dodatkowe oznaczenie o treści „Dotyczy produktów na objawy grypy i przeziębienia w saszetkach do rozpuszczania”. Opis ten widoczny jest przez cały czas emisji ostrzeżenia „Przed użyciem (…)”, a więc przez 8 sekund.

Nawiązując do zarzutów stawianych przez Konsumenta, Skarżony oświadczył na wstępie, iż Novartis Poland sp. z o.o. nie może zgodzić się ze zgłoszonymi zastrzeżeniami.

Przede wszystkim Skarżony zauważył, że sformułowanie „na grypę” w sytuacji gdy produkt Theraflu leczy jej objawy, nie jest sformułowaniem wprowadzającym w błąd. Leczenie chorób polega również na leczeniu jej objawów. Niezależnie od powyższego grypa nie jest schorzeniem, którego wyleczenia można dokonać w sposób inny niż poprzez usunięcie skutków. Zatem sformułowania lek „na grypę” oraz lek „na objawy grypy” to dwa jednoznaczne i równorzędne określenia, używane nie tylko w języku medycznym ale również w języku potocznym, tj. takim jaki stosowany jest w przekazach reklamowych. Fakt, że produkt Theraflu zajmuje pierwsze miejsce w – jak to podkreślił Konsument – dość „wąskiej kategorii” jaką są produkty w saszetkach do rozpuszczania, nie powinien mieć żadnego wpływu na ocenę przekazu reklamowego. W opinii Skarżonego reklamodawca ma prawo reklamować swoje produkty w każdy dowolny (legalny) sposób, w szczególności wyróżniając go w danej, choćby najwęższej, kategorii, w której znajdują się również produkty konkurencyjne, jeżeli reklamowany produkt w ramach takiej kategorii posiada jakąś wyróżniającą go właściwość potwierdzoną obiektywnymi dowodami, zgodne z prawem i etyczne będzie uwypuklanie takiej właściwości. Tak też uczyniono w reklamie będącej przedmiotem niniejszego postępowania.

Skarżony nie podzielił poglądu, iż „baza danych” (czyli – jak rozumiemy – źródło, z którego zaczerpnięte zostały dane sprzedażowe) nie jest publicznie dostępna. Zwracamy przede wszystkim uwagę, iż zgodnie z postanowieniami Kodeksu Etyki Reklamy (art. 10 ust. 2) „użyte w reklamie dane (…) muszą wskazywać źródło oraz nie mogą być używane w sposób wprowadzający w błąd”. W przedmiotowej reklamie, w sposób zwyczajowo przyjęty oraz wymagany przez obowiązujące przepisy – wskazano źródło stanowiące podstawę do użycia stwierdzenia „nr 1 na grypę na świecie” [„Nicholas Hall’s global OTC database, DB6 2010 (MSP); dane wartościowe dla 2009 r.”~). Niezależnie od braku technicznej możliwości Skarżony zwrócił uwagę, że ani obowiązujące przepisy ani zwyczajowo przyjęte normy nie nakazują opisywania w reklamie metodologii sporządzania rankingu, który potwierdza 1. miejsce Theraflu na świecie.

Skarżony zwrócił także uwagę, iż zgodnie z art. 20 Kodeksu Etyki Reklamy „użyte w reklamie dane, rekomendacje, oferty handlowe, informacje lub objaśnienia dotyczące produktu muszą być odpowiednio udokumentowane. Dokumenty powinny być udostępnione na żądanie beneficjenta”. Skarżony poinformował, że zdecydował się na emisję spornej reklamy bowiem dysponuje takimi dokumentami, tj. danymi sprzedażowymi zebranymi i opracowanymi przez niezależny podmiot. Skarżony poinformował, że w przypadku gdyby zaistniała taka konieczność, dokumenty potwierdzające zasadność użytych w reklamie twierdzeń, mogą być w każdej chwili okazane.

Na zakończenie Skarżony podkreślił, iż Novartis Poland sp. z o.o. jest spółką, której głównym celem jest prowadzenie działalności reklamowej nie tylko w zgodzie z obowiązującymi przepisami, ale również z normami etycznymi, które – przynajmniej w przemyśle farmaceutycznym – są dużo bardziej rygorystyczne niż obowiązujące prawo. Wyrazem dbania o najwyższe normy etyczne w trakcie prowadzenia działalności marketingowej jest również fakt pozostawania przez spółkę członkiem Związku Producentów Leków Bez Recepty PASMI. Również wewnętrzne polityki korporacyjne stawiają przed Spółką dużo wyższe wymagania w zakresie przekazów reklamowych niż normy prawne. Stosowany przez Spółkę, niezwykle precyzyjny i rygorystyczny system weryfikacji takich przekazów, nie pozwala na emisję reklam, które byłyby sprzeczne nie tylko z przepisami ale wspomnianymi powyżej normami etycznymi i korporacyjnymi. Skarżony wyraził przekonanie, iż również przedmiotowa reklama leku Theraflu pozostaje w zgodzie z tymi standardami. Standardy te nakazują także odpowiadać na wszelkie zastrzeżenia osób trzecich, co też Skarżony uczynił, mając nadzieję, że jego wyjaśnienia będą wystarczające.

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

Zespół Orzekający nie podzielił zarzutów Skarżącego, uznając, że przedmiotowa reklama nie zawiera treści wykorzystujących naturalną ufność i brak doświadczenia konsumentów.

Zespół Orzekający nie dopatrzył się w reklamie wprowadzenia odbiorców w błąd.

Biorąc powyższe pod uwagę, Zespół Orzekający nie stwierdził naruszenia norm Kodeksu Etyki Reklamy.

Jednocześnie, Zespół Orzekający zalecił reklamodawcom zwrócenie uwagi, aby tekst wyjaśniający „gwiazdkę” był przedstawiany w reklamie w sposób czytelny dla konsumentów, zwłaszcza gdy zawiera on treści uściślające znaczenie podstawowego hasła; w tym przypadku „nr 1 wśród środków na grypę W SASZETKACH”.

W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit b) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.

Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 25 listopada 2010r., stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.