UCHWAŁY
Uchwała Nr ZO 40/14 w sprawie reklamy firmy Aflofarm Farmacja Polska Sp. z o.o.
Uchwała Nr ZO 40/14
z dnia 15 kwietnia 2014 roku
Zespołu Orzekającego
w sprawie sygn. Akt:
K/06/14
1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:
1) Paweł Wiśniewski – przewodniczący,
2) Bohdan Pawłowicz – członek,
3) Wojciech Tomczak – członek,
na posiedzeniu w dniu 15 kwietnia 2014 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt K/06/14 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko Aflofarm Farmacja Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Pabianicach (dalej: Skarżony), dotyczącej reklamy telewizyjnej
postanawia uznać, że w przedmiotowej reklamie należy wprowadzić zmiany, aby usunąć naruszenie norm Kodeksu Etyki Reklamy.
2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:
Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. K/06/14.
Przedmiotem skargi była reklama telewizyjna szamponu o nazwie DX2.
Skarżący w prawidłowo złożonej skardze podniósł, iż:
„W reklamie bujno owłosiony na głowie facet plecie bzdury o cudownym szamponie dzięki któremu nie wypadają włosy i odrastają nowe super mocne, odporne na testosteron (rzekomo powodujący ich wypadanie), dzięki czemu każdy facet będzie miał czuprynę jak nastolatek.
Po pierwsze za wypadanie włosów odpowiada niedobór witamin, stres, choroby skóry.Natomiast za łysienie (nie wypadanie włosów) odpowiada przede wszystkim genetyka. Ani na łysienie ani na wypadanie włosów żaden szamponik nie pomoże (chyba, że wyeliminuje ewentualny stan chorobowy chwilowo powodujący nadmierne wypadanie – nie łysienie). Sam testosteron nie jest szkodliwy dla włosów, ewentualnie jego pochodna dihydrotestosteron szkodzi włosom na niego nieodpornym już genetycznie, co prowadzi do łysienia. Poza tym włosy nie wyrastają z cebulek, tylko z mieszków włosowych. Interesuję się tą tematyką od 8 lat i jeszcze nigdzie nie spotkałem się z wiarygodną opinią jakoby szampon DX2 powodował odrastanie włosów i zapobiegał ich wypadaniu. Na zachodzie nazywa się to popularnie “scamem” czyli nabijaniem ludzi w butelkę, czymś co nie działa, bo nie ma prawa działać. Proces odrostu nowego włosa trwa 3 miesiące więc szampon trzymany na głowie kilka minut nie może działać na ich odrost. Może nieco wyhamować ich wypadanie poprzez dostarczenie witamin.
REKLAMA sugeruje, że każdy (absolutnie każdy) facet mający łyse kółko na głowie albo zakola, nagle odzyska bujną czuprynę i będzie wyglądał jak facet z reklamy, który nigdy w życiu nie miał z tym problemu. Proszę zasięgnąć opinii dermatologów odnośnie mechanizmu utraty włosów i łysienia u mężczyzn.
Jako konsument czuję się pokrzywdzony faktem, że ta reklama jest emitowana nieprzerwanie już tak długo.” – pisownia oryginalna.
W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.
Wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 8 Kodeksu Etyki Reklamy w myśl którego „reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy.”.
Ponadto zarzucił niezgodność reklamy z art. 10 ust. 1 a) Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego „reklamy nie mogą wprowadzać w błąd jej odbiorców, w szczególności w odniesieniu do:
a) istotnych cech, w tym właściwości, składu, metody, daty produkcji, przydatności, ilości, pochodzenia (w tym geograficznego) reklamowanego produktu;”.
Skarżony nie uczestniczył w posiedzeniu.
Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargę o następującej treści:
„Odpowiadając na zawarte w piśmie z dnia 13.02.2014 roku zarzuty uznania reklamy produktu DX2 za sprzeczną z art. 8 oraz art. 10 Kodeksu Etyki Reklamy, podnoszę, że powołany w skardze o sygn. akt K/06/14 spot reklamowy dotyczy szamponu do włosów skłonnych do wypadania. Tym samym zarzuty, o których mowa powyżej są bezzasadne. Co więcej, wskazuję, że reklama ta ani nie nadużywa zaufania odbiorców, ani nie wprowadza w błąd co do właściwości i cech produktu. Treść reklamy przedstawia się następująco:
„ – Podasz mi mój szampon? Czarna tuba w walizce.
– DX2? na wypadanie włosów? Przecież tobie nie wypadają włosy.
– Teraz już nie.
– Ale stosujesz coś jeszcze?
– No właśnie nie – wystarczyła zmiana szamponu na DX2. Traciłem włosy przez testosteron, który uszkadza cebulki włosów. Szampon DX2 je odbudowuje, a włosy odrastają odporne na wypadanie, cała filozofia to pójść do apteki i kupić DX2.
– …całkiem sprytne…
Zmień szampon na dx2 i powstrzymaj wypadanie włosów!”
Szampon DX2, co jednoznacznie wynika z treści reklamy przeznaczony jest do włosów skłonnych do wypadania, w żadnym fragmencie reklamy nie twierdzimy, że osoby, których dotknął problem łysienia, odzyskają włosy, gdyż, co po raz kolejny podkreślamy, szampon ma na celu powstrzymanie wypadania włosów, a nie ich odrastanie. Jedno ze zdań wprawdzie „mówi”: „włosy odrastają odporne na wypadanie”, ale dotyczy to problemu wypadania włosów wiążącego się z fazą życia włosa, a nie łysienia i wynikającego z tego faktu odrastania włosów.
Utrata włosów, niezależnie od wieku i płci, wiąże się z dużym dyskomfortem, stanowiąc nie tylko problem kosmetyczny, ale i psychologiczny. Każdy włos podlega kolejno następującym po sobie fazom cyklu rozwojowego:
• anagen – okres wzrostu włosa
• katagen – okres zahamowania (przejściowy) wzrostu
• telogen – okres wypadania
Wzrost poszczególnych włosów jest u ludzi niezsynchronizowany to znaczy, że sąsiadujące ze sobą mieszki włosowe są w różnym okresie cyklu włosowego, a każdy z nich ma charakterystyczną dla danej fazy morfologię mikroskopową. Cykl wzrostu włosa może zostać zahamowany lub zaburzony przez bardzo wiele czynników w każdej fazie wzrostu. Dzienna utrata włosów w warunkach fizjologicznych ulega dużym wahaniom indywidualnym, na ogół nie powinna przekraczać od 70-100 włosów dziennie. Nadmierne wypadanie włosów jest zapowiedzią powstawania łysienia, które powstaje w skutek zachwiania równowagi pomiędzy utratą włosów a ich odrastaniem. (L. Brzezińska-Wcislo, A. Us, G. Kamińska, D. Wcislo-Dziadecka; Fizjologia i patologia wzrostu i utraty włosów na głowie u człowieka; Postępy Dermatologii i Alergologii XX; 2003/5). Na długość poszczególnych faz cyklu włosowego znaczący wpływ mają hormony. Testosteron jest naturalnie występującym w organizmie hormonem steroidowym należącym do androgenów. Wspominany dihydrotestosteron a dokładnie 5a-dihydrotestosteron (DHT) jest pochodną testosteronu – jego wewnątrzkomórkową formą aktywną. (M. Zając, E. Pawełczyk, A. Jelińska; Chemia leków dla studentów farmacji i farmaceutów; Wydanie II, Wydawnictwo Naukowe Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu; Poznań 2006) Zastosowane w reklamie uproszczenie w postaci odwoływania się do podstawowej formy hormonu ma na celu ułatwienie zrozumienia treści przez konsumentów. Androgeny odgrywają rolę w regulowaniu faz cyklu rozwojowego włosów. Androgeny hamują wzrost włosów na głowie, natomiast pobudzają go poza skórą głowy zarówno u kobiet jak i mężczyzn.( V. A. Randall, M. J. Thornton, A. G. Messenger, N. A. Hibberts, A. S. I. Loudon, B. R. Brinklow; Hormones and Hair Growth: Variations in Androgen Receptor Content of Dermal Papilla Cells Cultured from Human and Red Deer (Cervus Elaphus) Hair Follicles; The Journal of Investigative Dermatology; 07/1993). Mieszek składa się z części ektodermalnej (korzeń, pochewka wewnętrzna i zewnętrzna) i z otaczającej ją części mezodermalnej (pochewka łącznotkankowa). Dolną część mieszka tworzy opuszka włosa z której powstaje włos, a poniżej niej znajduje się brodawka włosa. To właśnie opuszka potocznie nazywana jest cebulka włosa ze względu na swój kształt. Podziały komórkowe prowadzące do wzrostu włosa następują w dolnej części opuszki włosa (cebulki), która de facto jest częścią mieszka włosowego.( L. Brzezińska-Wcisło, A. Lis, G. Kamińska, D. Wcisto-Dziadecka, op.cit.”). Zawarty w kosmetyku surowiec Pronalen Fibro-Actif zawiera zestaw bioaktywnych cząsteczek zdolnych do penetrowania głębszych warstw skóry, gdzie umiejscowione są mieszki włosowe. Pronalen Firo- Actif zwiększa oddychanie mitochondrialne poprzez spotęgowanie tlenowego metabolizmu komórki, co z kolei prowadzi bezpośrednio do zwiększenia ilości ATP – źródła energii, wpływającego na wydłużenie fazy anagenowei (wzrostu włosa) co przyczynia się do wydłużenia jego żywotności. Surowiec Pronalen Fibro-Actif dostarcza dzielącym się komórkom energii wystarczającej do zwiększenia proteinowej syntezy kolagenu, elastyny i glikozoaminoglikanów. Przekłada się to na działanie rewitalizuiace (zgodnie z elektroniczną wersją słownika synonimów „Gdy ci słowa zabraknie” Wojciecha Broniarka synonimem słowa rewitalizacja jest odbudowa) w obrębie skóry oraz jej wytworów. Dotleniające działanie zostało zbadane na dwóch modelach: mitochondrium wątroby oraz kulturze ludzkich fibroblastów. Ponadto zawarty w kosmetyku Aloe Barbadensis Leaf juice nawilża skórę głowy oraz posiada właściwości regenerujące wpływając pozytywnie na kondycje skóry i jej wytworów.
Powyższe potwierdza właściwości szamponu i jego przeznaczenie, a tym samym jest dowodem na to, że Skarżący nie zwrócił uwagi na faktyczny przekaz reklamy. Twierdzenia dotyczące jakoby szampon DX2 sprawia, że włosy odrastają u osób borykających się z łysieniem, są całkowicie nieuzasadnione, gdyż nie tego problemu dotyczy spot reklamowy. Nie ma zatem wątpliwości, że reklama produktu DX2 nie narusza Kodeksu Etyki Reklamy, dlatego w tym stanie rzeczy wnosimy o odrzucenie skargi jako bezzasadnej.” – pisownia oryginalna.
3. Zespół Orzekający zważył co następuje:
Zespół Orzekający wziął pod uwagę, że przedmiotowa reklama prezentuje wiele obiecujące hasło: „Traciłem włosy przez testosteron, który uszkadza cebulki włosów. Szampon DX2 je odbudowuje, a włosy odrastają odporne na wypadanie.”.
Ponadto, Zespół Orzekający zwrócił uwagę, że reklama informuje, iż reklamowany szampon „powstrzymuje wypadanie włosów”.
Z uwagi na prezentowane w reklamie hasła będące pewnym uproszczeniem/skrótem myślowym, zdaniem Zespołu Orzekającego przedmiotowa reklama może wprowadzać odbiorców w błąd.
Zespół Orzekający uznał również, że przedmiotowa reklama może nadużywać zaufania odbiorców i wykorzystywać ich brak doświadczenia lub wiedzy, dlatego zalecił zmodyfikowanie reklamy w taki sposób, aby nie prezentować w reklamie skrótów myślowych czy też uproszczeń, które mogą być zrozumiane przez odbiorców reklamy jako zapewnienie o całkowitej odporności włosów na wypadanie, po zastosowaniu reklamowanego szamponu.
W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit d) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.
Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 30 października 2013r., stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.
