Uchwała Nr ZO 45/11 w sprawie reklamy firmy Aflofarm Fabryka Leków Sp. z o.o.

Uchwała Nr ZO 45/11 z dnia 29 marca 2011 roku Zespołu Orzekającego w sprawie sygn. Akt: K/14/11

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

1) Zofia Sanejko — przewodnicząca,
2) Igor Kaleński — członek,
3) Marcin Senderski — członek,

na posiedzeniu w dniu 29 marca 2011 roku, po rozpatrzeniu skarg o sygnaturze akt K/14/11 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko Aflofarm Fabryka Leków Sp. z o.o. z siedzibą w Ksawerowie (dalej: Skarżony), dotyczącej reklamy radiowej

postanawia uznać, że reklama narusza normy Kodeksu Etyki Reklamy.

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. akt K/14/11
Przedmiotem skargi była reklama radiowa produktu Positivum.

Skarżący w prawidłowo złożonej skardze podniósł, iż „reklama radiowa specyfiku „Positivum” wprowadza w błąd, sugerując, po pierwsze, że wskazane w niej objawy jednoznacznie oznaczają chorobę zwaną depresją, a po drugie odbiorcom reklamy sugeruje się, że tak ciężką chorobę, jak depresja można wyleczyć nawet w zaledwie 10 dni i to dzięki temu środkowi, który w składzie ma ziele dziurawca. Zarówno osoby chorujące na depresję oraz lekarze psychiatrzy wiedzą, że depresja jest ciężką chorobą psychiczną i jej leczenie zajmuje min. kilka miesięcy. Spadek nastroju, niechęć do aktywności itp. nie wystarczą, aby dany stan określić jako depresyjny. W psychiatrii dodatkowo rozróżnia się depresję i stany depresyjne. W reklamie użyto słowa depresja, co jest wg mnie mocnym nadużyciem. Najlepiej skonsultować moją opinię z lekarzem psychiatrą, bo również nie jestem w stanie zaakceptować faktu, że zwykłe ziele dziurawca jest w stanie pomóc na lżejszą formę depresji – stany depresyjne, szczególnie, że typowe leki antydepresyjne, wydawane z przepisu lekarza psychiatry zaczynają zwykle działać po ok. 2 tygodniach.”.

W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.

Wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z dobrymi obyczajami (art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy) oraz zarzucił, że reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej.

Wniósł również o uznanie reklamy za niezgodną z art. 8 Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy.
Wniósł również o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 10 ust.1 a) i b) Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego „reklamy nie mogą wprowadzać w błąd jej odbiorców, w szczególności w odniesieniu do:
a) istotnych cech, w tym właściwości, składu, metody, daty produkcji, przydatności, ilości, pochodzenia (w tym geograficznego) reklamowanego produktu;
b) wartości produktu i jego rzeczywistej ceny oraz warunków płatności, w szczególności takich jak sprzedaż ratalna, leasing, sprzedaż na kredyt, sprzedaż okazyjna;”.

Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargę i nie uczestniczył w posiedzeniu.

Na wstępie Skarżony zaznaczył, że Aflofarm Fabryka Leków Sp. z o. o. nie jest członkiem Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy. Mając jednak na uwadze troskę o wysokie standardy komunikacji marketingowej oraz wykazując dobrą wolę wyjaśnienia zgłoszonych wątpliwości Skarżony postanowił ustosunkować się do poszczególnych zarzutów zawartych w skardze.
Skarżony wyjaśnił, że „Depresja” to określenie obejmujące szereg zaburzeń afektywnych, wśród których można wyróżnić liczne postacie choroby o różnej etiopatogenezie i przebiegu. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 (International Classification of Diseases) nie klasyfikuje „depresji” jako takiej. W grupie afektywnych zaburzeń nastroju wyróżnia natomiast: zaburzenia afektywne dwubiegunowe (F31), epizod depresyjny (F32), zaburzenia depresyjne nawracające (F33), uporczywe zaburzenia nastroju (afektywne, F34), inne zaburzenia nastroju (afektywne, F38), zaburzenia nastroju (afektywne), nieokreślone (F39). Zdaniem Skarżonego z powyższego wynika, że „depresja” jest powszechnie stosowanym określeniem, odnoszącym się do stanów obniżenia nastroju, które w spocie radiowym reklamującym produkt leczniczy „Positivum” zostały określone jako przygnębienie, smutek i brak zadowolenia. Ww. objawy najczęściej charakteryzują wspomniane zaburzenia (F31 – F39, ogólnie pojęta „depresja”), dlatego stanowią punkt odniesienia w reklamie „Positivum”. W ramach czasowe spotu reklamowego, nie sposób jest wyliczyć wszystkich symptomów, dlatego przedmiotowa reklama nawiązuje jedynie do najczęstszych objawów – przygnębienia i smutku.
Skarżony poinformował, że reklama nawiązuje do okresu 10 dni zgodnie z informacjami dostępnymi w Charakterystyce Produktu Leczniczego „Positivum”. Zgodnie z powołanym dokumentem „działanie przeciwdepresyjne występuje zwykle po 10-14 dniach systematycznego stosowania produktu leczniczego „Podana w spocie radowym informacja nawiązując do wspomnianych wcześniej objawów (przygnębienie i smutek), wskazuje, że „można się z nimi uporać” w 10 dni, gdyż zwykle po takim okresie czasu występuje działanie antydepresyjne produktu.

Skarżony wyjaśnił, że ziele dziurawca jest roślinnym produktem leczniczym o potwierdzonym bezpieczeństwie stosowania i ugruntowanym zastosowaniu medycznym wskazanym w leczeniu łagodnych do umiarkowanych epizodów depresyjnych oraz krótkoterminowym leczeniu objawów w łagodnych zaburzeniach depresyjnych (źródło: EMEA – EuropeanMedicinesAgency). Skarżony podkreślił, że działanie przeciwdepresyjne ziela dziurawca i jego skuteczność zostały potwierdzone wieloma publikacjami w literaturze fachowej. Metodą podwójnie ślepej próby przeprowadzono liczne badania randomizowane, które wykazały efektywność i bezpieczeństwo zastosowania ziela dziurawca w łagodnej i umiarkowanej postaci depresji. Inne badania porównujące skuteczność działania ziela dziurawca z lekami antydepresyjnymi takimi jak imipramina, amitryptylina i fluoksetyna wykazały, że ekstrakt z ziela dziurawca może być jednakowo efektywny w obniżeniu skutków depresji jednak ze znacznie mniejszymi skutkami niepożądanymi. Ponadto wykazano redukcję objawów depresji na podobnym poziomie przy porównaniu leczenia zielem dziurawca oraz trój cyklicznymi lekami antydepresyjnymi i benzodiazepinami.

Zdaniem Skarżonego z przytoczonych doniesień naukowym jednoznacznie wynika, że ziele dziurawca jest skutecznym lekiem przeznaczonym do leczenia depresji. Obok działania przeciwdepresyjnego ziela dziurawca wykazano również jego aktywność anksjolityczną. Działanie przeciwlękowe jest ogromną zaletą surowca, gdyż wiele przypadków depresji posiada komponentę lękową. Efektywność, skuteczność i bezpieczeństwo stosowania zostały potwierdzone wieloma publikacjami w literaturze fachowej i świadczy o nich również powszechne zastosowanie w ww. wskazaniach od wielu lat. Również i ten zarzut w opinii Skarżonego jest zatem bezpodstawny.

Podsumowując Skarżony stwierdził, że wskazanie działania przeciwdepresyjnego ziela dziurawca, a tym samym użycie słowa „depresja” wykazuje zgodność z danymi zatwierdzonymi przez Urząd Rejestracji i zawartymi w ChPL (w której jest mowa o działaniu przeciwdepresyjnym). Zastosowanie powyższego sformułowania nie jest nadużyciem, gdyż ziele dziurawca jest wskazane w leczeniu zaburzeń depresyjnych, czego podstawę wskazano w odpowiedzi na powyższe zarzuty konsumenta.

Skarżony wyraził nadzieję, że przedstawione wyjaśnienia będą satysfakcjonujące.


3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

Zespół Orzekający uznał, że przedmiotowa reklama radiowa narusza normy Kodeksu Etyki Reklamy.

Zespół Orzekający dopatrzył się naruszenia dobrych obyczajów i uznał, że przedmiotowa reklama nie mieści się w ramach przyjętych norm etycznych oraz stwierdził, że nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej.

W opinii Zespołu Orzekającego reklama w obecnej postaci nadużywa zaufania odbiorców i wykorzystuje ich brak doświadczenia i wiedzy, gdyż informacja zawarta w reklamie, że preparat powoduje „szybkie wyjście z depresji” nie została potwierdzona badaniami. Zdaniem Zespołu Orzekającego kategoryczność tego stwierdzenia może wprowadzać konsumentów w błąd. Zawarte w reklamie sformułowanie „możesz sobie z nią poradzić w 10 dni” dodatkowo to potęguje.

W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit c) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.

Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 25 listopada 2010r., stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.