Uchwała Nr ZO 45/14 w sprawie reklamy firmy Angelini Pharma Polska Sp. z o.o.

Uchwała Nr ZO 45/14
z dnia 13 maja 2014 roku
Zespołu Orzekającego
w sprawie sygn. Akt:
K/18/14

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

1) Wojciech Piwocki – przewodniczący,
2) Małgorzata Ołdak – członek,
3) Olgierd Cygan – członek,

na posiedzeniu w dniu 13 maja 2014 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt K/18/14 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko reklamie telewizyjnej firmy Angelini Pharma Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Łazach (dalej: Skarżony)

postanawia oddalić skargę.

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. K/18/14.
Przedmiotem skargi była reklama telewizyjna produktu leczniczego o nazwie Tantum Verde.

Skarżący w prawidłowo złożonej skardze podniósł, iż:
„produkt: Tantum Verde
opis reklamy: Reklama pokazuje opakowanie preparatu oraz animację jego skutecznego działania. Lektor odczytuje tekst o zaletach preparatu.
Treść skargi: W trakcie reklamy ukazuje się obszerny napis dotyczący działania preparatu, a którego możliwe jest odczytanie jedynie pierwszych kilku słów: 'Tantum Verde smak miętowy (…)”- pisownia oryginalna.

W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.

Arbiter-referent wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z dobrymi obyczajami (art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy) oraz zarzucił, że reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji.

Wniósł także o uznanie reklamy za niezgodną z art. 8 Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego, „reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy”.

Skarżony uczestniczył w posiedzeniu.

Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargę o następującej treści:
„W imieniu Angelini Pharma Polska Sp. z o.o. wnoszę o oddalenie w całości skargi konsumenckiej, oznaczonej sygnaturą akt K/l8/14, dotyczącej reklamy telewizyjnej produktu leczniczego (leku) Tantum Verde, która – zgodnie z treścią skargi – miała być emitowana 23 stycznia 2014 r. o godz. 16:59 na kanale TVP 1 (dalej: „Reklama Tantum Verde”). Wskazana Reklama Tantum Verde nie narusza bowiem przepisów prawa powszechnie obowiązującego, jak również nie narusza norm Kodeksu Etyki Reklamy (dalej: „Kodeks Etyki Reklamy”) .
W treści ww. skargi konsumenckiej wskazano w „opisie reklamy”, że Reklama pokazuje opakowanie preparatu oraz animację jego skutecznego działania. Lektor odczytuje tekst o zaletach preparatu’. Treść skargi: „W trakcie reklamy ukazuje się obszerny napis dotyczący działania preparatu, a którego możliwe jest odczytanie jedynie pierwszych kilku słów: Tantum Verde smak miętowy
Opierając się na treści ww. skargi konsumenckiej oraz ww. pisma z dnia 19 lutego 2014 r. Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, pod adresem Angelini Pharma Polska Sp. z o.o. są kierowane zastrzeżenia dotyczące następujących naruszeń Kodeksu Etyki Reklamy: „na podstawie złożonej skargi, arbiter-referent wnosić ma o uznanie reklamy za sprzeczna z następującymi artykułami Kodeksu Etyki Reklamy:
■ Art. 2 ust. 1 Działania objęte postanowieniami Kodeksu będą wykonywane z należytą starannością, zgodnie z dobrymi obyczajami, prowadzone w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji.
■ Art. 8. Reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy
Angelini Pharma Polska Sp. z o.o. stoi na stanowisku, że Reklama Tantum Verde nie jest jakkolwiek sprzeczna z wyżej wymienionymi artykułami Kodeksu Etyki Reklamy. Poniżej przedstawiamy szczegółowe uzasadnienie tego stanowiska.
UZASADNIENIE
Reklama Tantum Verde jest reklamą audiowizualną, zgodną z przepisami ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U.2008.45.271 z późn. zm., dalej: „Prawo farmaceutyczne”) oraz przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 listopada 2008 r. w sprawie reklamy produktów leczniczych (Dz.U.2008.210.1327, dalej: „Rozporządzenie ws. reklamy”). Oba ww. akty prawne bardzo precyzyjnie i szczegółowo określają wymogi dotyczące zasad reklamowania leków, w tym m.in. w telewizji. Wymogi te w szczególności dotyczą zawierania odpowiednich elementów i informacji w treści reklamy, a także umieszczania odpowiedniego ostrzeżenia, jak również formy komunikatu reklamowego. Reklama produktów leczniczych jest tym samym podana bardzo restrykcyjnym regulacjom, które nie są stosowane w odniesieniu do innych grup produktów. Prowadzenie reklamy jest również nadzorowane przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego, który wszczyna odpowiednie postępowania, a także – po stwierdzeniu naruszeń przepisów – np. zakazuje administracyjnie prowadzenia określonej reklamy.
W przypadku wspomnianej Reklamy Tantum Verde, będącej przedmiotem skargi konsumenckiej, jej treść oraz forma – zgodnie z nasza wiedza – nie była jakkolwiek zakwestionowana przez uprawnione organy administracji publicznej. Nie stwierdzono, aby naruszała ona ww. przepisy Prawa farmaceutycznego lub Rozporządzenia ws. reklamy , które – co należy podkreślić – są i tak bardzo restrykcyjne daleko bardziej restrykcyjne od wymogów dotyczących innych produktów na rynku.
W reklamie produktów leczniczych, kierowanej do publicznej wiadomości (pacjentów/konsumentów), obligatoryjne jest wskazanie określonych danych i informacji: „nazwy produktu leczniczego; nazwy powszechnie stosowanej substancji czynnej a w przypadku produktu zawierającego więcej niż 3 substancje czynne, określenie: „produkt złożony”; dawki substancji czynnej; postaci farmaceutycznej; wskazania lub wskazań do stosowania, przeciwwskazania, wskazania podmiotu odpowiedzialnego”, co wynika z § 6 ust. 1 Rozporządzenia ws. reklamy. Reklama leku musi zawierać przy tym również ostrzeżenie w dolnej części reklamy, na płaszczyźnie stanowiącej nie mniej niż 20% jej powierzchni, które musi być widoczne i czytelne, odczytywane w sposób wyraźny w języku polskim i ukazywać się na ekranie nie krócej niż 8 sekund. W Reklamie Tantum Verde te elementy zostały wskazane, co jest zgodne z obowiązującymi przepisami prawa i przez nie wymagane. Reklama ta, ani żaden jej element, nie naruszają obowiązujących przepisów, w tym nie wprowadzają w błąd odbiorcy oraz nie gwarantują skutku. Reklama jest komunikatem, w który przedstawione zostały informacje na temat produktu i jego działania.
W treści skargi konsumenckiej wskazano „w trakcie reklamy ukazuje się obszerny napis dotyczący działania preparatu, a które możliwe jest odczytanie jedynie pierwszych kilku słów: Tantum Verde smak miętowy Wskazywane powyżej „obszerny napis”, jak określił to skarżący Konsument, to właśnie zestawienie wymaganych elementów obligatoryjnych przez przepisy i zamieszczanych zgodnie z ich treścią, które zostały przedstawione w sposób widoczny i czytelny. Co dodatkowo należy podkreślić, zawiera ww. napis informacje dla trzech prezentowanych wersji produktu (trzy opakowania), które różnią się smakiem i kolorem pastylek. Jednakże dla konieczności zapewnienia zgodności reklamy z obowiązującymi przepisami konieczne było również ich wyszczególnienie. Należy przy tym wskazać, że właściwie każda reklama audiowizualna leków (w telewizji), nawet tych najprostszych, składających się z jednej substancji czynnej i jednego wskazania, zawiera takie właśnie „obszerne napisy”, co wprost wynika z obowiązujących przepisów i konieczności zawarcia szeregu, ww. obowiązkowych informacji oraz ostrzeżeń.
Nie może być zatem tak, że realizowanie wymogów, wynikających wprost z przepisów prawa powszechnie obowiązującego, przez podmiot prowadzący reklamę leków, może jakkolwiek naruszać Kodeks Etyki Reklamy lub być potencjalnie tak interpretowane. Cały system obowiązkowych informacji i ostrzeżeń ma – co należy również podkreślić – właśnie służyć temu, aby pacjent miał zaufanie do produktu oraz odpowiednią wiedzę na jego temat. Służy temu również stanowcze wskazanie w Reklamie Tantum Verde, aby zapoznać się z ulotka dołączona do opakowania lub skonsultować ze specjalistami, co jest szczególnie ważne, w przypadku gdvbv Konsument powziął jakieś wątpliwości lub jakichś treści nie rozumiał.
Zamieszczenie elementów obligatoryjnych w Reklamie Tantum Verde nie narusza zatem art. 8 Kodeksu Etyki Reklamy, który precyzuje, że „Reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy”. Nie można uznać, że jest jakkolwiek nadużywane zaufanie odbiorcy poprzez odwzorowanie w reklamie leku wymaganych prawnie informacji w sposób zgodny z dokumentacją rejestracyjną tego leku (Charakterystyka Produktu Leczniczego) – nawet jeśli jest „obszerne”. Zamieszczenie obligatoryjnych informacji („obszerny napis”) nie wykorzystuje jakkolwiek braku doświadczenia lub wiedzy odbiorcy, skoro właśnie ułatwia się w ten sposób odbiorcy dostęp do tych informacji. Dodatkowo wskazane zostało się w Reklamie Tantum Verde odpowiednie, obligatoryjne ostrzeżenie, które wprost nakazuje odbiorcy zapoznanie się z ulotką dołączaną do opakowania (gdzie wskazuje się szczegółowo jak działa produkt) lub skonsultowanie się z lekarzem lub farmaceutą przed użyciem leku, w celu uzyskania stosownych informacji lub rozwiania wszelkich wątpliwości. Czyli, nawet jeśli Konsument nie zdąży przeczytać informacji wyświetlanej w reklamie z jakichś względów, to ma wprost podane (’zalecane’) gdzie może tych informacji szukać.
W przypadku Reklamy Tantum Verde również należy podkreślić, że nie narusza ona jakkolwiek art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy, który stanowi, że: „Działania objęte postanowieniami Kodeksu będą wykonywane z należytą starannością, zgodnie z dobrymi obyczajami, prowadzone w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji”. Reklama ta została bowiem opublikowania w telewizji z dochowaniem należytej staranności oraz w poczuciu odpowiedzialności społecznej, a jej publikacja była poprzedzona uzgodnieniami i analizami jej treści oraz poszczególnych elementów. Reklama Tantum Verde była również analizowana pod kątem zgodności z przepisami prawa. Przedmiotowa reklama nie narusza również jakkolwiek dobrych obyczajów oraz jest zgodna z zasadami uczciwej konkurencji.
Niezależnie od innych argumentów, należy również wskazać na pewne uwarunkowania praktyczne w tej sprawie. Przedmiotowa skarga konsumenta została złożona elektronicznie („on-line”) za pośrednictwem formularza na stronie Rady Reklamy. Zatem osoba składająca skargę korzysta z Internetu oraz ma niezbędne umiejętności, aby pozyskiwać określone informacje i „nawigować” na stronach internetowych. W przypadku powzięcia wątpliwości przez Konsumenta, gdy np. nie zdąży przeczytać napisów umieszczanych w treści reklamy, może on w sposób bardzo prosty, chociażby nawet za pomocą Internetu, uzyskać dostęp informacji i oficjalnych dokumentów dotyczących reklamowanego produktu, w tym np. tych upublicznionych przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych . Co więcej, podmioty działające na rynku farmaceutycznym mają również określone obowiązki informacyjne (vide na przykład art. 26 ust. 1 c Prawa farmaceutycznego „Podmiot odpowiedzialny zapewnia, aby treść ulotki była dostępna na życzenie pacjenta za pośrednictwem organizacji pacjentów, w formie właściwej dla osób niewidomych i słabowidzących.”). Zatem pacjent/Konsument ma zagwarantowaną pełną informację na temat leku, do której dostęp ma zapewniony na różne możliwe sposoby: w reklamie telewizyjnej, Internecie, a także – o czym jest informowany wprost – w dokumentach/ulotkach załączanych do produktu oraz u lekarza lub farmaceuty. Argument o „nadużywaniu zaufania odbiorcy” lub „wykorzystywaniu jego braku doświadczenia lub wiedzy”, w szczególności przy takim dostępie do informacji, należy uznać zatem za nietrafiony w przypadku Reklamy Tantum Verde.
W świetle powyższego zarzuty sprzeczności Reklamy Tantum Verde z postanowieniami Kodeksu Etyki Reklamy, określone w skardze konsumenckiej, należy uznać za całkowicie bezzasadne. Wobec powyższego, wnosimy w imieniu Angelini Pharma Polska Sp. z o.o. o podjęcie uchwały, zgodnie z 111.37. Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez Zespół Orzekający, w której oddali on skargę konsumencką (K/l 8/14), w szczególności z uwagi na brak faktu naruszenia przedmiotowego Kodeksu Etyki Reklamy.
Jednocześnie wnoszę o przeprowadzenie następującego dowodu, zgodnie z II. Pkt 26 Regulaminu Rozpatrywania Skarg :
■ Zdjęcie informacji zawartej w Reklamie Tantum Verde dotyczące „obszernego napisu” określonego w treści skargi konsumenckiej.
Rozumiemy przy tym, że Związek Stowarzyszeń Rada Reklamy dysponuje Reklamą Tantum Verde, będącą przedmiotem skargi konsumenckiej. Jeśli miałoby być inaczej, to prosimy o informację, a przekażemy ten materiał.”- pisownia oryginalna.

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

Zespół Orzekający nie podzielił zarzutów Skarżącego, uznając, że w przedmiotowej reklamie obowiązkowe ostrzeżenie o zapoznaniu się z ulotką bądź konsultacji z lekarzem lub farmaceutą było czytelne.

Zespół Orzekający uznał, że przedmiotowa reklama była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z dobrymi obyczajami.

Zespół Orzekający nie dopatrzył się również w przedmiotowej reklamie nadużywania zaufania odbiorców lub wykorzystywania ich braku doświadczenia lub wiedzy.

W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit b) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.

Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 30 października 2013r., stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.