Uchwała Nr ZO 50/11 w sprawie reklamy firmy Temapharm Sp. z o.o.
Uchwała Nr ZO 50/11 z dnia 19 kwietnia 2011 roku Zespołu Orzekającego w sprawie sygn. Akt: K/32/11/01 i K/32/11/02
1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:
1) Wojciech Tomczak — przewodniczący,
2) Małgorzata Augustyniak — członek,
3) Marek Janicki — członek,
na posiedzeniu w dniu 19 kwietnia 2011 roku, po rozpatrzeniu skarg o sygnaturze akt K/32/11/01 i K/32/11/02 złożonych, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko Temapharm Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej: Skarżony), dotyczących reklamy radiowej
postanawia oddalić skargę.
2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:
Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęły skargi o sygn. akt K/32/11/01 i K/32/11/02.
Przedmiotem skarg była reklama radiowa leku Piastprazol.
Skarżący w prawidłowo złożonej skardze podniósł, iż „piszę w nawiązaniu do codziennych emisji reklamy o różnych porach w blokach reklamowych na falach stacji RMF FM, ale nie tylko tam, produktu Piastprazol, która brzmi w przybliżeniu tak: Pytanie z reklamy: – Kto był pierwszym królem Polski? Pada odpowiedź: – Piast! Pytanie z reklamy: – Jaki jest pierwszy lek na zgagę… Pada odpowiedź: – Piastprazol itd” Uważam to za nieetyczne nadużycie ze strony producenta reklamy, a wręcz świadome wprowadzanie w błąd w celu osiągnięcia korzyści majątkowej: przekazywanie nieprawdziwej informacji o faktach historycznych jako pewnika w nowym wydaniu, jednoczesne bazowanie na i ranienie tożsamości narodowej (uczuć patriotycznych) w celu wypromowania produktu komercyjnego. Takie zachowanie jest szkodliwe także społecznie, a szczególnie w odniesieniu do dzieci i młodzieży. Uważam, że reklama w tej treści powinna zostać objęta zakazem emisji, a jej producent powinien zamieścić sprostowanie na temat pierwszego króla Polski, najlepiej także w formie emisji radiowej na falach stacji, w których obecnie się ogłasza i na łamach pism młodzieżowych – myślę, że taka forma byłaby pouczająca dla ewentualnych przyszłych amatorów kreowania nowej wersji historii Polski. Będę wdzięczny za informację zwrotną, jakie kroki zostały podjęte i jakimi rezultatami się zakończyły.”.
Drugi Skarżący poprosił o „podjęcie kroków które zapobiegną rozpowszechnianiu reklamy produktu Piastprazol, która w ewidentny sposób kpi z historii Polski i wprowadza w błąd słuchaczy sugerując, jakoby to pierwszym królem Polski był legendarny Piast.”.
W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.
Wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z dobrymi obyczajami (art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy) oraz zarzucił, że reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej.
Wniósł również o uznanie reklamy za niezgodną z art. 8 Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy.
Wniósł także o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 10 ust.1 a) Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego „reklamy nie mogą wprowadzać w błąd jej odbiorców, w szczególności w odniesieniu do:
a) istotnych cech, w tym właściwości, składu, metody, daty produkcji, przydatności, ilości, pochodzenia (w tym geograficznego) reklamowanego produktu;
Wniósł także o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 25 Kodeksu Etyki Reklamy, z uwagi na to, iż reklamy skierowane do dzieci lub młodzieży muszą uwzględniać stopień ich rozwoju oraz nie mogą zagrażać ich fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu dalszemu rozwojowi.
Arbiter-referent poinformował również, że zgodnie z art. 32 Kodeksu Etyki Reklamy, przepisy zawarte w art. 22-31 stosuje się odpowiednio również do reklam, które nie są bezpośrednio skierowane do dzieci, jednak dzieci są ich odbiorcami ze względu na formę oraz miejsce i sposób prezentowania reklam. Dotyczy to w szczególności reklam emitowanych w telewizji w sąsiedztwie audycji dla dzieci, reklam wyświetlanych w kinach przed seansami filmów dla dzieci oraz reklamy zewnętrznej.
Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargę i nie uczestniczył w posiedzeniu.
Skarżony poinformował, że reklama jest formą komunikowania perswazyjnego, którego naczelnym zadaniem jest przekonać odbiorców do produktu, usługi lub osoby. Reklama farmaceutyczna w pierwszej kolejności musi być zgodna z wymogami prawa farmaceutycznego. To naczelna zasada towarzysząca tworzeniu przez nas reklam jakiegokolwiek rodzaju. Reklama, której dotyczą skargi, jest zgodna z wymogami prawa farmaceutycznego. Kontrowersje, które wywołuje, wynikają z określenia w niej „Piastem” pierwszego króla Polski. Dyskusja na temat tej konkretnej reklamy toczyć się może zatem na trzech polach: zgodności z prawdą historyczną zgodności z zasadami etyki w reklamie i zgodności z prawem farmaceutycznym.
Skarżony wyjaśnił, że jeśli chodzi o prawdę historyczną: „Piast Kołodziej” był raczej postacią legendarną a nie historyczną. Jakiekolwiek stwierdzenia na jego temat są bardziej domysłami. Skarżony poinformował, ze w swojej reklamie pozwala sobie na określenie, że pierwszym królem Polski był Piast, zakładając że każdy reprezentant dynastii Piastów (od Mieszka Pierwszego do Jerzego Wilhelma, księcia brzesko-legnickiego) zasługuje na miano Piasta. Skarżony wyraził opinię, że funkcjonujące w średniowiecznej historii Polski określenie: „Piastowie – pierwsi królowie Polski” uprawnia go do nazywania każdego króla z tej dynastii „Piastem”. Wiadomo powszechnie, że pierwszym królem Polski był Bolesław Chrobry z dynastii Piastów, a zatem – „Piast”. W ten sposób, nie mówimy w reklamie nieprawdy.
Skarżony zauważył, że bardzo wiele jest reklam, które nie mówią prawdy wprost. Reklama to forma komunikacji, w której brak ścisłych nakazów i reguł, tym bardziej brak reguły wiernego odzwierciedlania rzeczywistości. Co innego, jeśli określenia dotyczące produktu, są nieprawdziwe. To już duże nadużycie. Jednak określenie ” Pierwszy bez recepty lek na zgagę z aż dwudziestoma miligramami omeprazolu – Piastprazol”, pojawiające się w reklamie produktu Piastprazol, jest w pełni zgodne z prawdą. Najważniejsze w opinii Skarżonego jest mówienie prawdy na temat reklamowanego produktu.
Trzeci aspekt – zgodność z prawem farmaceutycznym, co z perspektywy Skarżonego jest najistotniejsze podczas tworzenia jakiejkolwiek reklamy produktu leczniczego. Reklama produktu Piastprazol jest zgodna z prawem farmaceutycznym, w związku z czym nie powinna budzić niczyich wątpliwości i kontrowersji.
Reasumując, Skarżony stwierdził, że skargi konsumentów uznaje za bezzasadne, gdyż nie mówi w reklamie nieprawdy. Nawet jeśli określenie, co do którego powstały wątpliwości, budzi kontrowersje, to jest prawdziwe. Najważniejsza dla reklamy produktu farmaceutycznego jest zgodność z wymogami prawa farmaceutycznego oraz komunikowanie prawdy na temat samego produktu. Skarżony stwierdził, że w jego reklamie obie te przesłanki zostały spełnione.
3. Zespół Orzekający zważył co następuje:
Zespół Orzekający nie dopatrzył się w reklamie naruszenia norm Kodeksu Etyki Reklamy.
Zespół Orzekający uznał, że przedmiotowa reklama była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej.
W opinii Zespołu Orzekającego reklama nie nadużywa zaufania odbiorców i nie wykorzystuje ich braku doświadczenia i wiedzy, gdyż wiedza, że pierwszym królem Polski był Bolesław Chrobry jest wiedzą powszechną wśród Polaków.
Zespół Orzekający zwrócił uwagę, że reklama jest utrzymana w konwencji żartu i wykorzystuje zabawę słowem Piast — Piastprazol.
Zespół Orzekający stwierdził, że reklama nie wprowadza odbiorców w błąd i nie zagraża fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu rozwojowi dzieci i młodzieży.
W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit b) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.
Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 25 listopada 2010r., stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.
