Uchwała Nr ZO 55/12 w sprawie reklamy firmy o2 Sp. z o.o.

Uchwała Nr ZO 55/12 z dnia 8 maja 2012 roku Zespołu Orzekającego w sprawie sygn. Akt: K/04/12

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

1) Wojciech Piwocki — przewodniczący,
2) Agnieszka Tomasik-Walczak — członek,
3) Marek Janicki — członek,

na posiedzeniu w dniu 8 maja 2012 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt K/04/12 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko o2 Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej: Skarżony), w zakresie materiału na portalu Pudelek.pl dotyczącego ogłoszeń na serwisie najpraca.pl

postanawia oddalić skargę, ponieważ nie podlega ona rozpatrzeniu przez KER na podstawie art. 3 Kodeksu Etyki Reklamy.


2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. K/04/12.
Przedmiotem skargi był materiał na portalu pudelek.pl dotyczący ogłoszeń na serwisie najpraca.pl.

Skarżąca w prawidłowo złożonej skardze podniosła, iż „reklama, a właściwie seria reklam portalu Najpraca.pl notorycznie narusza zasady dobrego smaku i dobrych obyczajów. Reklamy te są prostackie i prymitywne. Posługują się obrazami bądź roznegliżowanych kobiet, bądź kobiet o wyzywającym spojrzeniu okraszonych napisami w stylu „męskiej przyjemności” (jest to portal z ogłoszeniami o pracę!). Tego typu obrazy i teksty przywodzą na myśl raczej strony z pornografią. Reklamy w sposób instrumentalny traktują kobiety. Z jednej strony pokazują je jako obiekty seksualne które mają zapewnić „dużo przyjemności” (nie bardzo tutaj widzę związek między treścią reklamy a reklamowanym produktem ale może tutaj chodzić o przyjemność w pracy) mężczyźnie, z drugiej pokazują kobietę jako zdolną do znalezienia pracy głównie dzięki wyzywającemu strojowi i gestom o podtekście erotycznym (wcześniejsze reklamy portalu Najpraca.pl). Wszystko to bez jakiegokolwiek związku z reklamowanym produktem Uważam, że reklamy te: – dyskryminują kobiety – nie są prowadzone w poczuciu odpowiedzialności społecznej bo jeśli przyjmiemy że w poczuciu odpowiedzialności społecznej jest reklama portalu z ogłoszeniami o pracę, na której przedstawiona jest kobieta w krótkiej spódniczce spod której widać różowe majtki, tarzająca się po masce samochodu z gąbką w dłoni, to idąc tym tropem można przyjąć, że masło może reklamować półnaga kobieta wijąca się na podłodze. Jaka tu odpowiedzialność społeczna? Reklamy te są niewłaściwe przede wszystkim ze względu na to, że prezentują szkodliwy wizerunek kobiety, kobiety – obiektu seksualnego, ponadto sugerują, że rolą kobiety jest dostarczanie mężczyźnie przyjemności, że kobieta może zdobyć pracę tylko dzięki odwołaniu się do własnej seksualności. Jest to podejście kłamliwe i gorszące, w związku z czym wnoszę o ukaranie portalu Najpraca.pl, jak również portalu Pudelek.pl, na którym zamieszczane były i są te reklamy.” Reklama dotyczy portalu Najpraca.pl, a została wyemitowana na portalu Pudelek.pl 26 stycznia 2012r. o godzinie 11:10. Skarżąca załączyła screen strony Pudelek.pl z rzeczoną reklamą widoczną po lewej stronie – kobieta myjąca samochód z podpisem: Dla dużych chłopców (SPRAWD) Ta reklama (i jej podobne) portalu Najpraca.pl pojawiają się bardzo często na Pudelek.pl Zaglądam raz na 2 dni i w zasadzie zawsze się na nie napotykam”.

Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargę i uczestniczył w posiedzeniu.

Skarżony w odpowiedzi na zawiadomienie dotyczące skargi konsumenckiej rozpatrywanej w ramach sprawy o sygn. akt K/04/12, wniósł o oddalenie skargi z uwagi na brak naruszenia norm Kodeksu Etyki Reklamy.

Skarżony zaznaczył, iż odpowiedź na skargę odnosi się przede wszystkim do zastrzeżeń do materiału załączonego przez Skarżącego do skargi. Skarżony poinformował, że nie może odnieść się do zarzutów opisywanych przez Skarżącego. Forma i treść zarzutów stawianych o2 sp. z o.o. przez Skarżącego w odniesieniu do tych ostatnich materiałów wyłącza o2 sp. z o.o. możliwość skutecznej obrony, gdyż Skarżący zarzuca o2 sp. z o.o. naruszenie norm Kodeksu Etyki Reklamy bez wskazania inkryminowanych materiałów. Skarżony podniósł, że powoduje to, iż nie jest w stanie ustalić, czego dokładnie dotyczyły te materiały, w jakim zakresie i czy w ogóle były one związane z o2 sp. z o.o. W konsekwencji Skarżony nie może odeprzeć tak sformułowanych zarzutów.

W odpowiedzi na ogólnie przedstawione zarzuty Skarżony wyjaśnił, iż nie było nigdy jego zamiarem dyskryminowanie kobiet ani traktowanie ich przedmiotowo. Skarżony zaprzeczył jakoby naruszał zasady dobrego smaku czy dobrych obyczajów czy nie wykazywał „poczucia odpowiedzialności społecznej”, wskazując przede wszystkim, iż są to pojęcia niedookreślone. Zdaniem Skarżonego, nie można, jak czyni to Skarżący, pomijać okoliczności, iż przy wykładni i stosowaniu tych pojęć winno być stosowane kryterium obiektywne, a więc obiektywne reakcje przeciętnego odbiorcy czy społeczeństwa, a nie subiektywne poczucie czy przekonanie skarżącego. Skarżony wskazał, iż jest obecnie wydawcą wielu serwisów skierowanych do kobiet takich jak np. snobka.pl, kimono.pl czy kafeteria.pl. Jakiekolwiek formy dyskryminacji, poniżania czy wykorzystywania kobiet w reklamach w „prostacki i prymitywny” sposób, traktowania ich wyłącznie jako obiektów seksualnych, byłoby wbrew polityce o2 sp. z o.o. i jej uzasadnionym interesom.

Skarżony wskazał, że nie sposób zgodzić się z poglądem Skarżącego, jakoby kwestionowany przez niego materiał w sposób instrumentalny traktował kobiety. Stwierdzenia, iż „reklama ta pokazuje kobietę jako obiekt seksualny który ma zapewnić dużo przyjemności” oraz jako „zdolną do znalezienia pracy głównie dzięki wyzywającemu strojowi i gestom o podtekście erotycznym” to wyłącznie subiektywne oceny Skarżącego. W tym samym duchu Skarżony ocenił stwierdzenia Skarżącego, że „reklama ta sugeruje, że rolą kobiety jest dostarczanie mężczyźnie przyjemności” oraz że „kobieta może zdobyć pracę tylko dzięki odwołaniu się do własnej seksualności”. Skarżony poinformował, że jego zamiarem nigdy nie było wywołanie tego typu sugestii. Zamiarem o2 sp. z o.o. nigdy nie było także prezentowanie kobiet jako obiektów seksualnych, które mogą zdobyć prace wyłącznie dzięki ich seksualności, wyzywającym strojom i gestom. Jak zostało to wyjaśnione powyżej materiał nie prezentował sposobu w jaki kobiety mogą zdobyć pracę. Prezentował natomiast jedno z zajęć jakie mogą one podjąć. Bez znaczenia jest przy tym czy ktoś akceptuje czy też nie podejmowanie przez kobiety takich prac. Faktem jest, że istnieją zarówno firmy świadczące takie usługi, jak i kobiety, które przyjmują oferty pracy w takich firmach.

Co do skojarzeń skarżącego z pornografią, Skarżony wskazał, że kwestionowanego materiału w żadnym wypadku nie można traktować jako materiału o charakterze pornograficznym. Zgodnie ze słownikową definicją termin „pornografia” oznacza „pisma, druki, filmy, wizerunki i inne przedmioty wykorzystywane i rozpowszechniane w celu wywołania u odbiorcy podniecenia seksualnego; nie jest przedmiotem pornografii reprodukcja dzieł sztuki” [Nowa Encyklopedia PWN, Warszawa 1998, s. 254]. Oczywistym jest, że zakwestionowany przez Skarżącego materiał tej definicji nie spełnia. Skarżony podniósł, iż należy mieć na uwadze, że termin pornografia powinien być definiowany niezwykle ostrożnie i przy uwzględnieniu faktu, iż jest to pojęcie niezwykle płynne i niedookreślone. Podobnie jak w przypadku pozostałych zarzutów Skarżącego, także i w tym przypadku należy dokonywać jego wykładni stosując kryteria obiektywne tj. obiektywne odczucia przeciętnego odbiorcy a także okoliczności publikacji tego materiału przedstawione w niniejszym piśmie. Skarżony wskazał przy tym, że jej celem nie było uzyskanie opisanego efektu tj. podniecenia seksualnego ani też budowanie jakichkolwiek skojarzeń odnoszących się do seksualności.

Wobec wskazanych argumentów zdaniem Skarżonego, należy uznać, że zarzuty postawione w skardze są bezpodstawne i powinny skutkować jej oddaleniem.

Skarżony wyraził ubolewanie wobec faktu, że Skarżący poczuł się dotknięty treścią materiału i zapewnił, że poruszone przez Skarżącego kwestie są na bieżąco brane pod uwagę przez osoby odpowiedzialne za promocję tego serwisu.

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

Zespół Orzekający uznał, że skarga dotyczy materiału, który nie jest reklamą i nie podlega rozpatrzeniu przez Komisję Etyki Reklamy.
Zespół Orzekający podkreślił, że obszarem działania Komisji Etyki Reklamy są treści reklamowe, a nie zawartość merytoryczna portali internetowych.

W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit a) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.

Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 25 listopada 2010r., stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.