Uchwała Nr ZO 61/16 w sprawie reklamy firmy Olimp Laboratories Sp. z o.o.

Uchwała Nr ZO 61/16
z dnia 1 sierpnia 2016 roku
Zespołu Orzekającego
w sprawie sygn. Akt:
K/50/16

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

1) Andrzej Garapich – przewodniczący,
2) Małgorzata Augustyniak – członek,
3) Małgorzata Rokita – członek,

na posiedzeniu w dniu 1 sierpnia 2016 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt K/50/16 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko reklamie radiowej firmy Olimp Laboratories Sp. z o.o. z siedzibą w Dębicy (dalej: Skarżony)

postanawia uznać, że przedmiotowe wskazanie sponsora narusza normy art. 2 ust. 1 i art. 9 Kodeksu Etyki Reklamy.

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. K/50/16.
Przedmiotem skargi było wskazanie sponsora – producenta suplementu diety Gold Omega 3, zawierające sygnał karetki pogotowia.

Skarżący w prawidłowo złożonej skardze podniósł, iż:
„opis reklamy: Nie jest to reklama w sensie ścisłym, ale dżingiel sponsorski emitowany przed i po prognozie pogody w radiowej Trójce (kilka razy dziennie). Rozpoczyna się sygnałem karetki pogotowia, a następnie dwójka lektorów czyta: „Na prognozę pogody zaprasza producent suplementu diety Gold Omega 3. Gold Omega 3 – strażnik Twojego serca”.
Treść skargi: Rozlegający się na początku sygnał karetki pogotowia może być bardzo mylący dla osób, które słuchają radia podczas prowadzenia auta. Kierowcy mogą spodziewać się prawdziwej karetki, reagować nieprzewidywalnie, skupiać uwagę na błędnych bodźcach, co w efekcie może powodować zagrożenie w ruchu drogowym. Dlatego uważam, że reklama narusza art. 9 Kodeksu Etyki Reklamy (podobne zastrzeżenia można formułować wobec wszystkich reklam radiowych, w których pojawia się sygnał karetki lub klaksonu).” – pisownia oryginalna

W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.
Wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy, z uwagi na to, że reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z dobrymi obyczajami.
Ponadto, wniósł o uznanie reklamy za niezgodną z art. 9 Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego „Reklamodawca, promujący, pośrednik i środki przekazu, każdy wyłącznie w zakresie swojej działalności dotyczącej reklamy, będzie przestrzegał zasady, aby odbiorca reklamy powstałej lub rozpowszechnianej z jego udziałem mógł zawsze zidentyfikować, że dany przekaz jest reklamą.”.

Skarżony nie uczestniczył w posiedzeniu.
Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargę o następującej treści:
„W odpowiedzi na pismo z dnia 22.06.16 (pismo nr K/50/16) dotyczące reklamy radiowej suplementu diety Gold Omega 3, pozwalam sobie przedstawić następujące stanowisko.
Arbiter referent zarzuca niezgodność ww. reklamy z art. 9 (możliwość rozpoznania, że dany przekaz jest reklamą) i art. 2 2 (należyta staranność, dobre obyczaje, poczucie odpowiedzialności społecznej, zasady uczciwej konkurencji) Kodeksu Etyki Reklamy.
Zgodnie z treścią skargi konsumenckiej przekaz może być bardzo mylący dla osób, które słuchają radia podczas prowadzenia samochodu. Kierowcy mogą spodziewać się prawdziwej karetki, reagować nieprzewidywalnie, skupiać uwagę na bodźcach, co w efekcie może powodować zagrożenie w ruchu drogowym.
Argumentacja przedstawiona przez Skarżącego jest absurdalna. Skoro utożsamia ona sygnał karetki z radia i sygnał prawdziwej karetki, to powadzi ona do wniosku, że także na sygnał prawdziwej karetki kierowcy mogą reagować nieprzewidywalnie, skupiać uwagę na bodźcach, co w efekcie może powodować zagrożenie w ruchu drogowym. Takie podejście uznaje sygnał karetki jako taki za zagrożenie dla ruchu drogowego. Tymczasem kierowcy są osobami, które przeszły specjalne przeszkolenie teoretyczne i praktyczne, egzamin praktyczny oraz badania lekarskie umożliwiające uzyskanie prawa jazdy. Podczas szkolenia teoretycznego są oni informowani w jaki sposób prawidłowo reagować na sygnał karetki. Także podczas szkolenia praktycznego stykają się oni zarówno z sygnałami dźwiękowymi dobiegającymi z zewnątrz samochodu (w tym sygnałami karetek) jak i dźwiękami emitowanymi przez radio samochodowe. Jest oczywiste, że dźwięki te mają inne natężenie i modulację łatwe do rozróżnienia dla osób z prawidłowym słuchem a takimi osobami powinni być kierowcy. Tym samym żaden sygnał karetki nie powinien powodować nieprawidłowego zachowania.
Sygnał prawdziwej karetki jest z reguły sygnałem narastającym w miarę zbliżania się karetki oraz sygnałem wyraźnie dochodzącym z zewnątrz auta. Często jest on zauważalny równocześnie z sygnałem świetlnym a także prowadzi do wyraźnie zauważalnych zachowań innych kierowców w postaci zwalniania, zjazdu na inny pas czy chodnik. Sygnał karetki słyszalny w kwestionowanym przekazie ma charakter nagły i szybko ustaje (wyraźnie słychać zaledwie trzy charakterystyczne dźwięki przez około sekundę). Jego częstotliwość jest też wyraźnie szybsza niż w przypadku sygnału prawdziwej karetki. Ponadto dobiega on z wewnątrz samochodu. Tym samym wyraźnie różni się od sygnału prawdziwej karetki i nie spowoduje zachowań charakterystycznych w przypadku usłyszenia sygnału prawdziwej karetki. Jednocześnie bardzo szybko słuchacz zostaje dodatkowo poinformowany, że ma do czynienia nie tylko z sygnałem karetki, ale także z innym przekazem. Sformułowanie „Na prognozę pogody zaprasza….” wyraźnie prowadzi do skojarzenia sygnału karetki z dodatkowymi informacjami. Ponadto słuchacz może kojarzyć sygnał karetki z przekazem typowo reklamowym również emitowanym w radio. Powyższe świadczy o konstruowaniu przekazów przez Skarżonego z należyta starannością, dobrymi obyczajami i poczuciem odpowiedzialności społecznej.
Nawet zakładając, że pierwotny sygnał karetki dezorientuje kierowcę, dalsza treść przekazu pozwala z łatwością i szybko (sygnał karetki trwa zaledwie sekundę) zorientować się, że sygnał karetki nie jest związany z rzeczywistą karetką. Tym bardziej, że zarówno dźwięk karetki z przekazu jak i ww. sformułowanie mają to samo natężenie, modulację i dobiegają z tego samego kierunku tj. głośników pojazdu. Najistotniejsze jest jednak, że całość przekazu pozwala z łatwością zorientować się odbiorcy, że ma do czynienia z przekazem sponsorskim a zatem nie występuje naruszenie art. 9 Kodeksu Etyki Reklamy. Przepis ten nie stawia przy tym wymogu, by odbiorca był informowany na początku przekazu, że ma do czynienia z reklamą. W przeciwnym wypadku praktycznie wszystkie reklamy byłyby sprzeczne z tym przepisem.
Istotne jest także, że w świetle ustawy o radiofonii i telewizji kwestionowany przekaz nie jest reklamą. Zgodnie z tą ustawą reklamą jest każdy przekaz, niepochodzący od nadawcy, zmierzający do promocji sprzedaży albo innych form korzystania z towarów lub usług, popierania określonych spraw lub idei albo osiągnięcia innego efektu pożądanego przez reklamodawcę, nadawany za opłatą lub inną formą wynagrodzenia (definicja podobna do zastosowanej w Kodeksie Etyki Reklamy). Sponsorowaniem jest natomiast bezpośrednie lub pośrednie finansowanie albo współfinansowanie tworzenia lub rozpowszechniania audycji lub innych przekazów, przez podmiot niebędący nadawcą lub producentem audycji, dla upowszechnienia, utrwalenia lub podniesienia renomy nazwy, firmy, towaru lub usługi, znaku towarowego lub innego oznaczenia indywidualizującego sponsora lub jego działalność. Kwestionowany przekaz jest spotem sponsorskim. Nie ma i nie może mieć charakteru reklamowego (art. 17 ww. ustawy). Kodeks Etyki Reklamy, wbrew ustawie o radiofonii i telewizji, definiuje sponsoring jako rodzaj reklamy. Tym samym w świetle ww. ustawy kwestionowany przekaz w ogóle nie jest reklamą. Na odróżnienie reklamy od sponsoringu wskazuje też doktryna (zob. na przykład Konsument a reklama: Studium cywilnoprawne, Agnieszka Malarewicz, s. 41).
W związku z powyższym wnoszę o odrzucenie skargi.” – pisownia oryginalna

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

Zespół Orzekający wskazał, że wskazanie sponsora wypełnia definicję reklamy zawartą w art. 3 Kodeksu Etyki Reklamy.

Zespół Orzekający dopatrzył się w przedmiotowym wskazaniu sponsora naruszenia dobrych obyczajów i uznał, że przekaz nie był prowadzony w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z dobrymi obyczajami. Zespół Orzekający stwierdził, że w komunikacji reklamowej nie powinno się używać sygnałów dźwiękowych alarmowych zarezerwowanych dla pojazdów uprzywilejowanych, aby nie dezorientować kierowców, a co za tym idzie nie narażać ich na niebezpieczeństwo.

Tym samym Zespół Orzekający uznał przedmiotowy przekaz za niezgodny z art. 9 Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego „reklamodawca, promujący, pośrednik i środki przekazu, każdy wyłącznie w zakresie swojej działalności dotyczącej reklamy, będzie przestrzegał zasady, aby odbiorca reklamy powstałej lub rozpowszechnianej z jego udziałem mógł zawsze zidentyfikować, że dany przekaz jest reklamą.”.
Jednocześnie, Zespół Orzekający zdecydował powiadomić o treści uchwały instytucje nadzoru ruchu drogowego.

W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit c) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.

Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 4 listopada 2014r., Stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.