Uchwała Nr ZO 66/15 w sprawie reklamy firmy PKP Intercity Sp. z o. o.

Uchwała Nr ZO 66/15
z dnia 14 maja 2015 roku
Zespołu Orzekającego
w sprawie sygn. Akt:
K/204/14

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

1) Zofia Sanejko – przewodnicząca,
2) Małgorzata Augustyniak – członek,
3) Paweł Wiśniewski – członek,

na posiedzeniu w dniu 14 maja 2015 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt K/204/14 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko reklamie zewnętrznej firmy PKP Intercity Sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie (dalej: Skarżony)

postanawia oddalić skargę.

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. K/204/14
Przedmiotem skargi była reklama zewnętrzna PKP Intercity.

Skarżący w prawidłowo złożonej skardze podniósł, iż:
„opis reklamy: zarówno nie znalazłem przewozu w tej cenie, jak i czas podróży podany przez przewoźnika odbiega od tego faktycznie deklarowanego na stronie www, która należy do przewoźnika
Treść skargi: czas przejazdu podany w reklamie nie jest faktycznym czasem podawanym na rozkładzie jazdy oraz faktycznym czasem podróży. Również cena biletu wprowadza w błąd…
chyba że to cena za przejazdy w tym czasie – czyli nierealne, lub w dalekiej przyszłości może się wydarzy:)”. – pisownia oryginalna

W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.
Arbiter-referent wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z dobrymi obyczajami (art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy) oraz zarzucił, że reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji.
Wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 8 Kodeksu Etyki Reklamy w myśl którego „reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy.”.

Ponadto zarzucił niezgodność reklamy z art. 10 ust. 1 a) Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego „reklamy nie mogą wprowadzać w błąd jej odbiorców, w szczególności w odniesieniu do:
a) istotnych cech, w tym właściwości, składu, metody, daty produkcji, przydatności, ilości, pochodzenia (w tym geograficznego) reklamowanego produktu;”.

Skarżony uczestniczył w posiedzeniu.
Skarżony złożył pisemna odpowiedź na skargę o następującej treści:
„W imieniu „PKP Intercity” Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie („Spółka” lub „Skarżona”), z powołaniem na załączone pełnomocnictwo, w odpowiedzi na skargę konsumencką dotyczącą reklamy przejazdu pociągiem na trasie Warszawa – Gdańsk („Skarga”), niniejszym na podstawie pkt 37 ppkt 1 lit. b) Regulaminu rozpatrywania skarg („Regulamin”) wnoszę o oddalenie Skargi w całości i wyjaśniam, co następuje, wnosząc jednocześnie o przeprowadzenie dowodów wskazanych w treści niniejszej odpowiedzi na Skargę w trybie pkt 26 Regulaminu.
Dla porządku, w niniejszej odpowiedzi Skarżona odniesie się w punktach do przedstawionych zarzutów.
1. W pierwszej kolejności skarżona wskazuje, że nie jest członkiem Rady Reklamy, systemu samoregulacji ani sygnatariuszem Kodeksu Etyki Reklamy. Niniejszą odpowiedź należy zatem rozpatrywać wyłącznie jako informację (opis zdarzenia) w niniejszej sprawie, udostępnianą Zespołowi Orzekającemu w celu informowania konsumentów lub organizacji ich reprezentujących o dostępnej ofercie przewozowej Spółki, jako że w ocenie Spółki skarżący nie wziął pod uwagę istotnych okoliczności związanych z omawianą reklamą oraz nie dochował należytej staranności przy weryfikacji oferty przewozowej. Ewentualne obowiązki Spółki (zarówno pieniężne, jak i o innym charakterze) mogą zostać przyjęte wyłącznie przez Zarząd Spółki, w formie pisemnej pod rygorem bezskuteczności. Pełnomocnik nie jest upoważniony do składania oświadczeń w powyższym zakresie i niniejsze pismo w żadnym przypadku nie może być poczytane jako przyjęcie na Spółkę lub pełnomocnika jakichkolwiek obowiązków.
2. Billboard, którego dotyczy Skarga („Billboard”) był rzeczywiście (zgodnie z twierdzeniem skarżącego wskazanym w Skardze) umieszczony przy ul. Grochowskiej 207 w Warszawie na budynku Uniwersam Grochów. Pozostałe twierdzenia skarżącego mijają się jednak z prawdą, z przyczyn wyjaśnionych poniżej.
3. W grudniu 2014 r. Spółka przechodziła intensywną restrukturyzację, w szczególności w związku z wprowadzeniem nowych składów pociągów (Pendolino). Nowe połączenia były dostępne od dnia 14 grudnia 2014 r. – jako że zgodnie z art. 30 ust. 5a ustawy z dnia 28 marca 2003 r. ustawy o transporcie kolejowym (tj. z dnia 6 grudnia 2013 r.; Dz. U. z 2013 r. poz. 1594, ze zm.) zmiana obowiązującego rozkładu jazdy pociągów następuje o północy w drugą sobotę grudnia. Abstrahując już od możliwości zapoznania się każdej osoby z treścią wskazanego wyżej przepisu, zmiany rozkładu jazdy oraz ich termin są wielokrotnie komunikowane, nie tylko przez przewoźników, ale również przez media.
4. W dniu określonym w Skardze jako data emisji (4 grudnia 2014 r.) klienci Spółki mogli kupić bilety na połączenie Warszawa Centralna – Gdańsk Główny w nowym rozkładzie jazdy, wprowadzanym zgodnie z ustawą o transporcie kolejowym, w cenie od 49 zł, przy czym:
a. cena 49 zł dotyczy oferty Super Promo dla II klasy, dla określonych relacji pociągów (w tym w szczególności Warszawa – Trójmiasto), zaś wszelkie regulacje oraz jej regulamin oferty dostępny jest m.in. na stronie internetowej Spółki,
b. cena 49 zł jest ceną biletu normalnego, przed naliczeniem ewentualnych ulg ustawowych. Tym samym, jeśli dany pasażer jest uprawniony do zniżki na podstawie ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (tj. z dnia 30 sierpnia 2012 r.; Dz. U. z 2012 r. poz. 1138), np. z uwagi na wiek, status ucznia lub studenta, wykonywany zawód czy stan zdrowia, koszt biletu wyniósłby odpowiednio o 37%, 51%, 78% lub 95% mniej. Pod wskazanym wyżej adresem strony internetowej skarżonej dostępne są również zestawienia kosztów wszystkich relacji, na których oferta Super Promo jest dostępna,
c. bilety w ofercie Super Promo dostępne były w różnych kanałach sprzedaży,
tj. w kasach biletowych, kasie biletowej, automacie biletowym, serwisie e-IC,
systemie SkyCash, systemie BILkom – przy czym ich zakup był możliwy najwcześniej na 30 dni, ale nie później niż na 15 dni przed dniem wyjazdu. Tym samym w dniu 4 grudnia 2015 r., tj. w dniu, w którym skarżący został rzekomo wprowadzony w błąd, skarżący mógł z łatwością skorzystać z dowolnego z powyższych kanałów sprzedaży i uzyskać informację, że może kupić bilet na połączenie Warszawa Centralna – Gdańsk Główny w ofercie Super Promo, zaś najwcześniejszym możliwym terminem odjazdu byłby w takim przypadku 19 grudnia 2015 r. Dla przykładu, opisywane przez skarżącego wejście na stronę internetową Spółki umożliwiłoby mu sprawdzenie regulaminu tej oferty (w zakładce „Dla Pasażera”) oraz dostępności biletów po wybraniu odpowiedniej relacji,
d. wspomnieć również należy, że dostępność biletów w ofercie Super Promo była ograniczona, jak zresztą w większości przypadków ofert promocyjnych – co jednak skarżący mógł w każdej chwili zweryfikować w dowolnej chwili, w każdym z kanałów sprzedaży.
5. Niezgodne z prawdą jest również twierdzenie skarżącego, iż czas podróży odbiega od deklarowanego na stronie internetowej Spółki. Gdyby skarżący skorzystał z reklamowanej przez Spółkę oferty Super Promo lub choćby sprawdził jej warunki poprzez dowolny kanał sprzedaży (co każdy rozsądny konsument zrobić powinien), uzyskałby informację, że czas przejazdu w reklamowanej ofercie wynosił 2 godziny i 58 minut. Obecnie czas podróży na trasie Warszawa Centralna – Gdańsk Główny uległ dalszemu skróceniu i wynosi, na dzień złożenia niniejszego pisma, 2 godziny i 54 minut. Należy oczekiwać dalszego skrócenia czasów przejazdu, wobec remontów infrastruktury i przygotowania jej dla kolei dużych prędkości (Pendolino), o czym Spółka zapewne poinformuje w następnych kampaniach reklamowych.
6. Jak się wydaje, skarżący albo nie wziął pod uwagę różnych rodzajów pociągów w ofercie Spółki albo też, być może, przyjął, że czas 2 godziny 58 minut dotyczy każdego, bez wyjątku, połączenia. W szczególności podkreślenia wymaga, że czasy przejazdów pociągów TLK oraz IC mogą być dłuższe, co wynika m.in. z przyczyn technologicznych (starsze składy). Niemniej jednak, przy skorzystaniu z oferty EJP (Express Intercity Premium – czyli tzw. Pendolino) czas przejazdu był zgodny z reklamowanym przez Spółkę na Billboardzie. Warto wspomnieć również, że połowa pociągów Spółki na trasie Warszawa Centralna – Gdańsk Główny to właśnie pociągi EIP.
7 Z uwagi na charakter niniejszego postępowania, skarżona nie będzie rozwijać
argumentacji prawnej, obejmującej orzecznictwo oraz stanowiska doktryny, a dotyczącej aspektów ewentualnego wprowadzenia w błąd treścią reklamy, niemniej jednak godnym zacytowania dla potrzeb postępowania wydają się następujące orzeczenia sądów, związane z wyżej przedstawionym stanem faktycznym:
a. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 18 lutego 2014 r., sygn. I ACa 782/13, zgodnie z którym podanie przez producenta określonych właściwości pewnych jego wyrobów w reklamie bez stwierdzenia, o jakie konkretnie wyroby chodzi, nie może być w każdym przypadku rozumiane jako wprowadzające w błąd. Co więcej, nie można od podmiotu reklamującego swoje produkty czy usługi wymagać aby w krótkiej, aczkolwiek kosztownej reklamie, zawarł wszystkie istotne informacje dotyczące cech jego wyrobów. Wydaje się to zresztą niemożliwe, a także pozbawione sensu ze względu na to, z uwagi na sens reklamy, jaką jest przyciągnięcie potencjalnych klientów. Przepisy ustawy chronią prawo konsumentów do rzetelnej informacji, lecz uprawnienia te muszą być rozumiane w kontekście roli reklamy, która nie jest wszak ofertą handlową produktu w rozumieniu prawa cywilnego. Sąd ten wskazał również, że błąd, w który ma wprowadzać potencjalnych klientów reklama, musi być błędem istotnym, tj. takim, który ma zdolność kierowania zachowaniami rynkowymi klientów lub szkodzenia interesom konkurentów. Każdy świadomy konsument jest w stanie zweryfikować treści zawarte w reklamie.
b. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 12 grudnia 2013 r., sygn. I ACa 958/13, w którym sąd ten wskazał, że za model przeciętnego konsumenta – adresata reklamy, uznaje się konsumenta dostatecznie dobrze poinformowanego, uważnego i ostrożnego, przy czym z uwagi na przedmiot reklamy model ten może być różny.
8. Z uwagi na powyższe, należy bezsprzecznie stwierdzić, że reklama umieszczona na Billboardzie nie wprowadzała w błąd i nie można uznać, że Spółka dopuściła się jakiegokolwiek naruszenia przepisów – czy to bezwzględnie obowiązujących, czy też branżowych (niezależnie już do aspektu braku związania tymi przepisami).
Z uwagi na powyższe, wnoszę jak na wstępie.”. – pisownia oryginalna

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

Zespół Orzekający nie dopatrzył się w przedmiotowej reklamie naruszenia norm Kodeksu zarzucanych przez Skarżącego i uznał, że reklama była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej i zgodnie z dobrymi obyczajami.

Zespół Orzekający stwierdził, że reklama nie nadużywa zaufania odbiorców i nie wykorzystuje ich braku doświadczenia lub wiedzy.

Zespół Orzekający oddalił zarzut Skarżącego dotyczący wprowadzania konsumentów w błąd co do właściwości reklamowanego produktu i wyraził opinię, iż w tym zakresie przedmiotowa reklama w sposób odpowiedni przedstawiała cechy reklamowanego produktu.

W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit b) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.

Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 4 listopada 2014 r., stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.