Uchwała Nr ZO 69/19/41u w sprawie reklamy telewizyjnej Visa Europe Management Services Ltd.

Uchwała Nr ZO 69/19/41u

z dnia 12 czerwca 2019 roku

Zespołu Orzekającego

w sprawie sygn. Akt:

KER/71/19

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

1) Beata Ptaszyńska-Jedynak – przewodnicząca,

2) Małgorzata Augustyniak – członek,

3) Sławomir Skowerski – członek,

na posiedzeniu w dniu 12 czerwca 2019 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt KER/71/19 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko reklamie telewizyjnej Visa Europe Management Services Limited Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej: Skarżony) 

postanawia oddalić skargę.

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. KER/71/19.

Przedmiotem skargi była reklama telewizyjna karty Visa Europe.

Skarżący w prawidłowo złożonej skardze podniósł, iż:

„opis reklamy: reklama opisuje spieszącego się na zajęcia z dziećmi pana z psem. Pan po wielu perypetiach dociera do placówki które rzucają się do obmacywania psa

Treść skargi: reklam promuje i utrwala niebezpieczne zachowania wobec psów” – pisownia oryginalna

W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.

Arbiter-referent wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z dobrymi obyczajami i zarzucił, że reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej, co jest niezgodne z art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy.

Wniósł także o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 21 Kodeksu Etyki Reklamy w myśl którego, „reklamy nie mogą propagować postaw kwestionujących prawa zwierząt. Reklamy wykorzystujące wizerunek zwierząt powinna cechować powściągliwość, tak aby zwierzęta nie były przedstawiane w sposób sugerujący możliwość ich niehumanitarnego traktowania.”. 

Skarżony nie uczestniczył w posiedzeniu.

Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargę o następującej treści:

„Dziękujemy za korespondencję. W imieniu Visa Europe Management Services Limited (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) Oddział w Polsce („Visa Europe”), którego aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego załączam, ustosunkowując się do skargi konsumenckiej, na reklamę telewizyjną Visa Europe wyemitowaną 5 lutego 2019 r. („Reklama”), doręczonej Visa Europe dnia 22 lutego 2019 roku („Skarga”), wnosimy o:

1.       odrzucenie Skargi w całości; albo alternatywnie

2.       oddalenie Skargi w całości oraz

3.       przeprowadzenie dowodów z nagrania Reklamy na okoliczności wskazane w uzasadnieniu niniejszej odpowiedzi na Skargę.

UZASADNIENIE

1.       KWESTIE FORMALNE

1.1     Kognicja Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy (Komisji Etyki Reklamy) w ocenie reklam Visa Europe

Visa Europe na zasadzie wyjątku wyraża jednorazową zgodę na uczestnictwo w postępowaniu o sygn. akt KER/71/19 dotyczącym Skargi. Niniejsza zgoda jest udzielana jedynie z ostrożności procesowej i woli pozasądowego rozstrzygnięcia, oczywiście nieuzasadnionej z perspektywy Visa Europe, Skargi.

Wskazujemy jednocześnie, że nie może to być poczytywane jako potwierdzenia kognicji Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy w sprawach Reklamy ani innych przeszłych ani przyszłych reklam Visa Europe.

Visa Europe nie jest ani członkiem Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, ani nie jest zrzeszony w żadnej z organizacji będącej członkiem Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, ani nie jest sygnatariuszem Kodeksu Etyki Reklamy.

Tym samym, Visa Europe nie jest w żaden sposób formalnie zobowiązana do przestrzegania określonych przez Związek Stowarzyszeń Rada Reklamy zasad i reguł, zwłaszcza, że tylko niewielka część rynku reklamowego miała rzeczywisty wpływ na ustalenie treści Kodeksu Etyki Reklamy, a sam Kodeks Etyki Reklamy nie ma umocowania prawnego.

Na skutek powyższego – w braku woli procedowania przedmiotowej skargi przez Visa Europe – pomimo postanowień punktu 12 w zw. z punktem 374 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, a więc wewnętrznego dokumentu Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, przedmiotowe postępowanie nie powinno się toczyć (a Skarga powinna zostać odrzucona), ponieważ powoduje to rozciąganie kognicji Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy (Komisji Etyki Reklamy), które wykracza poza ramy samoregulacji.

Niemniej, abstrahując od uwag formalnych zawartych powyżej, w ramach dotyczących postępowania w sprawie KER/71/19 Visa Europe zgadza się na uczestnictwo w tym postępowaniu, wskazując, że Skarga wynika wyłącznie z braku zrozumienia skarżącego istoty ukazanej w Reklamie sceny dogoterapii.

1.2     Brak zgody na wykorzystanie dóbr osobistych Visa Europe

Niezależnie od treści przyszłego rozstrzygnięcia Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy (Komisji Etyki Reklamy) w niniejszej sprawie KER/71/19, Visa Europe nie wyraża zgody na zawarcie firmy, nazwy ani jakiegokolwiek bezpośredniego ani pośredniego odniesienia do Visa Europe, ani usług i produktów Visa, w ramach publikacji rozstrzygnięcia Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy (Komisji Etyki Reklamy) w niniejszej sprawie KER/71/19.

Przy braku jakiejkolwiek relacji Visa Europe ze Związkiem Stowarzyszeń Rada Reklamy (Komisji Etyki Reklamy), opublikowanie rozstrzygnięcia Komisji Etyki Reklamy może w naszym odczuciu naruszać dobre imię, renomę Visa Europe, a ponadto może stanowić rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o rzekomych związkach Visa Europe ze Związkiem Stowarzyszeń Rada Reklamy – w szczególności w zakresie przynależności Visa Europe do Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy lub o wywołanie błędnego wrażenia, że Visa Europe jest sygnatariuszem Kodeksu Etyki Reklamy.

Na marginesie należy wskazać, że nawet sądy powszechne w ramach publikowanych wyroków nie rozpowszechniają informacji o stronach postępowania, anonimizując je. Uważamy, że takie podejście pozwoli zachować cel działania Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy (Komisji Etyki Reklamy) – publikacji rozstrzygnięcia dot. Skargi przy braku ryzyka naruszenia dóbr prawem chronionych i braku popełnienia czynów nieuczciwej konkurencji.

2.       MERYTORYCZNE UWAGI DO SKARGI

Przechodząc do kwestii merytorycznych dotyczących przedmiotowej Skargi, Visa Europe wnosi o oddalenie skargi w całości z uwagi na brak faktu naruszenia jakichkolwiek norm wynikających z przepisów prawa, dobrych obyczajów, zasad współżycia społecznego, interesów konsumentów ani innego ważnego interesu publicznego, zasad etyki lub dobrych praktyk rynkowych, a w szczególności standardów etyki biznesu lub norm etycznych w komunikacji marketingowej, w tym także w wersji przyjętej w wewnętrznym dokumencie Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, jakim jest Kodeks Etyki Reklamy, w tym w zakresie jego art. 2 ust. 1, ani art. 21.

Znamiennym jest to, że rozpatrywana w niniejszym postępowaniu Reklama przedstawia sytuację nie stanowiącą zagrożenia dla życia ani zdrowia dzieci ani zwierząt uwidocznionych w Reklamie.

Dowód:        materiał audiowizualny przedstawiający Reklamę

Skarga dotyczyła scen Reklamy, w których zgodnie z zarzutami Skargi, [dzieci] rzucają się do obmacywania psa. W oczach skarżącego konsumenta ma to skutek w postaci promowania i utrwalania niebezpiecznego zachowania wobec psów.

2.1 Brak niebezpieczeństwa ani zagrożenia dla życia ani zdrowia ludzi, w tym dzieci

Nie można się zgodzić z zarzutami Skargi, wedle której dzieci rzucają się do obmacywania ukazanego w Reklamie psa, ani że promowane są niebezpieczne zachowania ludzi wobec psów.

W istocie bowiem, w Reklamie ukazany jest bohater i prowadzący zajęcia z dogoterapii, który prowadzi psa na zajęcia z dziećmi. Reklama ukazuje następującą sekwencję obrazów relewantnych dla Skargi:

Jedna z dziewczynek spogląda w górę (w domyśle patrząc się na obecną pomieszczeniu osobę dorosłą). W tym obrazie widać pewną niepewność dziecka.

Kolejna scena ukazuje kontekst sytuacji – dziewczynka łagodnie głaszcze psa. Pies jest pod kontrolą dorosłego bohatera reklamy, który znajduje się bezpośrednio za psem, pozwalając dziewczynce na bezpieczną interakcję z psem. Kontekst sceny jest ugruntowany napisem „dogoterapia”.

Inne dzieci, widząc, że pies jest potulny i jest pod kontrolą dorosłego bohatera Reklamy, podchodzą do psa i bohatera, by również pogłaskać psa.

Dowód: materiał audiowizualny przedstawiający Reklamę

Powyżej opisane sceny Reklamy nie pozwalają na stwierdzenie wyrażone w Skardze, że Reklama promuje niebezpieczne zachowania dzieci wobec psów, ze względów na to, że:

2.1.1   pies jest zawsze przy bohaterze odpowiedzialnym za psa;

2.1.2   pies jest na uwięzi, pod kontrolą bohatera;

2.1.3   dzieci są w kontrolowanym środowisku, pod opieką dorosłej kobiety;

2.1.4   kontekst Reklamy nie jest bez znaczenia – dotyczy dogoterapii, czyli terapii z udziałem psa – metody wzmacniającej efektywność rehabilitacji, w której motywatorem jest odpowiednio wyselekcjonowany i wyszkolony pies, prowadzony przez wykwalifikowanego terapeutę;

2.1.5   Reklama ukazuje proces nabierania zaufania dzieci do psa – nie można stwierdzić, że

dzieci się rzucają do obmacywania psa, ani że mają one z góry bezgraniczne zaufanie do psa.

Powyższe oznacza, że Reklama nie ukazuje niebezpiecznej sytuacji z udziałem dzieci. Nie jest tym bardziej uzasadnione twierdzenie o tym, że Reklama promuje lub utrwala niebezpieczne zachowania wobec psów.

Skutkiem tego, Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż Reklama:

• nie narusza dobrych obyczajów;
• jest prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji oraz
• nie narusza przepisów prawa stanowiących o ukazywaniu dzieci w przekazach reklamowych, w tym w szczególności art. 16b ust. 2 pkt. 4) ustawy z dnia 29 grudnia 1992 roku o radiofonii i telewizji (tekst jednolity- Dz. U. z 2019 r., poz. 361, z późn. zm.), który zakazuje nadawania przekazów handlowych w nieuzasadniony sposób ukazujących małoletnich w niebezpiecznych sytuacjach.

2.2 Brak niebezpieczeństwa ani zagrożenia dla życia ani zdrowia zwierząt

Nie można się zgodzić z zarzutami Skargi, wedle której Reklama miałaby propagować postawy kwestionujące prawa zwierząt.

W tym kontekście, aktualność zyskują przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie praw zwierząt (tekst jednolity z 2019 roku, poz. 122, z późn. zm), zgodnie której art. 5 w zw. z art. 4 pkt. 2) – każde zwierzę wymaga humanitarnego traktowania, rozumianego jako traktowanie uwzględniające potrzeby zwierzęcia i zapewniające mu opiekę i ochronę.

Reklama w całej swojej rozciągłości ukazuje psa pod ciągłą opieką bohatera – osoby zajmującej się dogoterapią. Pies nie jest zmuszany do wykonywaniu jakichkolwiek akrobacji ani trików ani jakiegokolwiek zachowania, które wykracza poza normalne, codzienne zachowanie zwierzęcia. Interakcje psa z otoczeniem są ograniczone do spaceru, podróży autobusem (na kolanach bohatera) oraz do bycia głaskanym przez bohatera i dzieci. W toku tych scen pies ma zapewnioną odpowiednią opiekę i ochronę przez bohatera – jako dorosłego człowieka, na którym ciąży obowiązek opieki nad psem. Można zatem stwierdzić, że wizerunek psa jest wykorzystany w sposób powściągliwy.

Ponadto, Visa Europe zadbało o to, by pies nie doznawał jakiegokolwiek cierpienia. W tym względzie, Visa Europe wykazała należytą staranność poprzez dobór odpowiedniego modelu i rozmiaru szelek, smyczy oraz nie stosowania kagańca.

W związku z powyższym, ukazanie psa w Reklamie nie zagraża życiu ani zdrowiu psa, ani też nie powoduje jego cierpienia. Pies nie wykonują także żadnych czynności wymagających szczególnych umiejętności.

Skutkiem tego, Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż Reklama:

• nie narusza dobrych obyczajów;
• jest prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji;
• nie kwestionuje prawa zwierząt, w tym w szczególności nie narusza przepisów prawa stanowiących o ochronie praw zwierząt – art. 5 w zw. z art. 4 pkt. 2) ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie praw zwierząt (tekst jednolity z 2019 roku, poz. 122, z późn. zm);
• wykorzystuje wizerunek psa w sposób powściągliwy oraz
• nie przedstawia psa w sposób sugerujący możliwość ich niehumanitarnego traktowania. 2.3 Wzorzec przeciętnego konsumenta

W kwestionowanej przez konsumenta Reklamie w istocie rzeczy nie ma zatem treści, które zostały przedstawione w Skardze. Zarzuty Konsumenta nie znajdują żadnych uzasadnionych podstaw.

Wziąć trzeba pod uwagę, że przedmiotowa Reklama adresowana jest do ogólnego kręgu dorosłych konsumentów i w związku z tym powinna być dokonywana przez pryzmat przyjętego w prawie i orzecznictwie sądowym wzorca przeciętnego konsumenta.

Zwrócić należy bowiem uwagę, że model przeciętnego konsumenta uwzględnia wyłącznie dobrze poinformowanego, rozeznanego, uważnego i rozsądnego przeciętnego konsumenta .

W ocenie Visa Europe nie można przyjmować założenia, że przeciętny konsument miałby z Reklamy wywieźć rzekome wnioski objęte Skargą złożoną w sprawie KER/71/19.

3.       KONKLUZJE

Nie sposób zatem w Reklamie dopatrywać się sprzeczności z dobrymi obyczajami, z poczuciem odpowiedzialności społecznej lub z zasadami uczciwej konkurencji (art. 2 Kodeksu Etyki Reklamy) ani ze szczegółowymi zasadami wskazanymi w art. 21 Kodeksu Etyki Reklamy.

Reklama zatem:

• nie narusza dobrych obyczajów;
• jest prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji;

• nie narusza przepisów prawa stanowiących o ukazywaniu dzieci w przekazach reklamowych, w tym w szczególności art. 16b ust. 2 pkt. 4) ustawy z dnia 29 grudnia 1992 roku o radiofonii i telewizji (tekst jednolity – Dz. U. z 2019 r., poz. 361, z późn. zm.), który zakazuje nadawania przekazów handlowych w nieuzasadniony sposób ukazujących małoletnich w niebezpiecznych sytuacjach.
• nie kwestionuje prawa zwierząt, w tym w szczególności nie narusza przepisów prawa stanowiących o ochronie praw zwierząt – art. 5 w zw. z art. 4 pkt. 2) ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie praw zwierząt (tekst jednolity z 2019 roku, poz. 122, z późn. zm);
• wykorzystuje wizerunek psa w sposób powściągliwy oraz
• nie przedstawia psa w sposób sugerujący możliwość ich niehumanitarnego traktowania i tym samym zasługuje na jej oddalenie.

W związku z powyższym, wnoszę jak na wstępie.” – pisownia oryginalna

 

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

Zespół Orzekający nie podzielił zarzutów Skarżącego i nie dopatrzył się w przedmiotowej reklamie naruszenia norm art. 2 ust. 1 i art. 21 Kodeksu Etyki Reklamy. Zdaniem Zespołu Orzekającego przedmiotowa reklama była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej i nie narusza dobrych obyczajów. W opinii Zespołu Orzekającego przedmiotowa reklama nie zawiera treści kwestionujących prawa zwierząt. Zespół Orzekający podkreślił, że reklama mieści się w ramach przyjętych norm etycznych, a jej humorystyczna konwencja  usprawiedliwia prezentowane w reklamie treści. W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit b) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.

 

Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 4 listopada 2014r., Stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.