UCHWAŁY
Uchwała Nr ZO 76/13 w sprawie reklamy firmy Boiron Sp. z o.o.
Uchwała Nr ZO 76/13
z dnia 20 czerwca 2013 roku
Zespołu Orzekającego
w sprawie sygn. Akt:
K/24/13
1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:
1) Jarosław Sobolewski – przewodniczący,
2) Wojciech Piwocki – członek,
3) Paweł Wiśniewski – członek,
na posiedzeniu w dniu 20 czerwca 2013 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt K/24/13 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko Boiron Sp. z o.o. z siedzibą w Piasecznie (dalej: Skarżony), dotyczącej reklamy telewizyjnej
postanawia oddalić skargę.
2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:
Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. K/24/13.
Przedmiotem skargi była reklama telewizyjna leku dostępnego aptece bez recepty o nazwie Oscillococcinum.
Skarżący w prawidłowo złożonej skardze podniósł, iż „Reklama telewizyjna Oscillococcinum narusza Art. 8 oraz Art. 10 podpunkt 1.a) Kodeksu Etyki Reklamy i wprowadza konsumenta w błąd. W przekazie reklamowym jest zawarta informacja, iż Oscillococcinum “zapobiega i leczy” grypę. W reklamie pada zatem sformułowanie, które sugeruje jednoznacznie konsumentowi jakoby Oscillococcinum skutecznie leczyło grypę. Tymczasem producent leku nigdy nie dostarczył wiarygodnych i niepodważalnych wyników badań klinicznych, które potwierdzałyby skuteczność tego preparatu w leczeniu i profilaktyce grypy. Przeważająca większość danych medycznych wskazuje, iż preparat ma znikomą skuteczność nie większą niż placebo.”.
W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.
Arbiter-referent wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 8 Kodeksu Etyki Reklamy w myśl którego „reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy.”.
Zarzucił także niezgodność reklamy z art. 10 ust. 1 a) Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego „reklamy nie mogą wprowadzać w błąd jej odbiorców, w szczególności w odniesieniu do:
a) istotnych cech, w tym właściwości, składu, metody, daty produkcji, przydatności, ilości, pochodzenia (w tym geograficznego) reklamowanego produktu;”.
Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargę i uczestniczył w posiedzeniu.
W odpowiedzi na pismo z dnia 15 kwietnia 2013 roku Skarżony podniósł, iż wszelkie działania podejmowane przez Związek Stowarzyszeń Rada Reklamy względem Boiron sp. z o.o. nie są uprawnione, gdyż nie jest on sygnatariuszem Kodeksu Etyki Reklamy [„Kodeks”] i nie wyraził zgody na podjęcie względem niego postępowania na zasadach określonych w Regulaminie Rozpatrywania Skarg. Powyżej wskazane okoliczności powodują, iż Boiron sp. z o.o. nie dotyczą w żadnej mierze nie tylko unormowania Kodeksu, ale i zasady postępowania przed Zespołem Orzekającym Komisji Etyki Reklamy [„Komisja”] określone w Regulaminie Rozpatrywania Skarg. W szczególności Boiron sp. z o.o. nie jest biernie legitymowany do występowania jako strona takiego postępowania i nie jest w żadnym zakresie zobowiązany do jakiegokolwiek odnoszenia się do stawianych mu przez Komisję zarzutów.
Pomijając kwestię wadliwości formalnych przyjętych założeń, zdaniem Boiron sp. z o.o. nie ulega najmniejszych wątpliwości, iż treść wszelkich informacji zawartych w reklamie produktu leczniczego Oscillococcinum [„Reklama”] pozostaje w pełnej zgodności z Charakterystyką Produktu Leczniczego, która oparta została o dokumentacje zweryfikowaną przez Departament Polityki Lekowej i Farmacji Ministerstwa Zdrowia.
Zdaniem Skarżonego, niezależnie od opinii, stanu wiedzy lub jej braku, czy jakichkolwiek innych przesłanek jakimi kierował się Skarżący, nie jest on osobą kompetentną do decydowania o skuteczności lub właściwościach leczniczych produktu leczniczego Oscillococcinum. W oparciu o przyjęte przez Boiron sp. z o.o. system prawny procedury, produkt leczniczy Oscillococcinum, został dopuszczony do obrotu jako produkt leczniczy, niezależnie od subiektywnych zapatrywań skarżącego oraz jego opinii o skuteczności jego działania. Wyrażanie przez Skarżącego opinii o efektach działania produktu leczniczego Oscillococcinum, stanowi prywatne, subiektywne stanowisko tej osoby.
Skarżony podniósł, jako jaskrawy przykład uzurpowania sobie przez Skarżącego prawa do ferowania niczym nie popartych opinii przytoczyć można fragment jego wypowiedzi, w której stwierdza on, że użycie w reklamie produktu leczniczego sformułowania „zapobiega i leczy” w sposób „jednoznaczny sugeruje konsumentowi, jakoby Oscillococcinum skutecznie leczyło grypę”. Po pierwsze nie znajdziemy na naszym rynku reklamy produktu leczniczego, która nie stwierdzałaby, że reklamowany przez nią produkt leczniczy „leczy” lub „zapobiega” określonym chorobom. Sformułowanie takie nie tylko nie pozostaje w sprzeczności z prawem, ale w żaden sposób nie oznacza udzielania przez reklamodawcę gwarancji „wyleczenia” choroby, co należałoby rozumieć pod pojęciem „skutecznego leczenia”, jakim posłużył się Skarżący. Innymi słowy każdy produkt leczniczy dopuszczony do obrotu w naszym kraju „leczy” lub „zapobiega”, gdyż inaczej nie byłby produktem leczniczym i nie mógłby być dopuszczony do obrotu. Zasady i wymogi, jakie musi spełniać reklama produktu leczniczego Oscillococcinum określone zostały w rozdziale czwartym ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (tekst jednolity Dz.U.2008.45.271 z późn. zm.) [„Ustawa”]. Rozdział ten reguluje kwestie zgodności z prawem reklamy produktów leczniczych, czyli zgodnie z przyjętą przez Ustawę definicją „substancji lub mieszanin substancji, przedstawianych jako posiadających właściwości zapobiegania lub leczenia chorób występujących u ludzi lub zwierząt lub podawanych w celu postawienia diagnozy lub w celu przywrócenia, poprawienia lub modyfikacji fizjologicznych funkcji organizmu poprzez działanie farmakologiczne, immunologiczne lub metaboliczne”. Niezależnie od powyższego słowa „zapobiega i leczy” użyte zostały w trybie niedokonanym. Skarżony w żadnym przypadku nie stwierdza – jak sugeruje Skarżący – iż produkt leczniczy Oscillococcinum „zapobiegł” lub „wyleczył” grypę. Tylko bowiem w przypadku takich sformułowań można by uznać, iż informacja taka stanowi gwarancje „skutecznego leczenia grypy”.
Dodatkowo Skarżony podniósł, że Skarżący używa absurdalnego zarzutu jakoby „producent leku nigdy nie dostarczył wiarygodnych i niepodważalnych wyników badań klinicznych, które potwierdzałyby skuteczność tego preparatu w leczeniu i profilaktyce grypy”. Pomijając oczywisty zarzut, iż nie znajduję żadnych przesłanek prawnych kreujących po stronie Skarżonego obowiązek dostarczania odbiorcom reklamy jakichkolwiek wyników badań klinicznych, wskazać należy iż stosowne dokumenty zostały dostarczone do Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, który to urząd, po dokonaniu ich weryfikacji dopuścił produkt leczniczych Oscillococcinum do obrotu na terytorium Polski. Zastanawiający jest też zarzut osoby skarżącej, jakoby „przeważająca większość danych medycznych wskazywała, iż preparat ma znikomą skuteczność nie większą niż placebo”. Pomijając kwestie znikomego prawdopodobieństwa znajomości przez osobę Skarżącą całego światowego dorobku literatury medycznej odnoszącej się do tego zagadnienia, wyrażanie opinii o efektach działania produktu leczniczego Oscillococcinum, stanowi prywatne, subiektywne stanowisko tej osoby. Co więcej, za kompletnie absurdalne uznać należy przekazywanie Radzie Reklamy informacji odnoszących się do skuteczności (lub nie jakichkolwiek produktów leczniczych). się skarżony nie kwestionuje wiedzy Rady Reklamy pozwalającej na prawidłowe dokonanie weryfikacji prawdziwości takich informacji. Przyjmuję jedynie, iż oparcie się na decyzjach kompetentnych organów państwa w tym zakresie, wydaje się rozwiązaniem słuszniejszym.
Biorąc powyższe pod uwagę Skarżony zaznaczył, że w przypadku podania do publicznej wiadomości rozstrzygnięć Komisji, które w jakikolwiek sposób naruszałyby jego dobre imię, poprzez np. stwierdzenia, że naruszył on postanowienia Kodeksu (którego nie jest sygnatariuszem) lub zamieszczenie w Internecie uchwały Komisji lub jakiejkolwiek innej informacji mogącej sugerować, że Skarżony prowadzi działania reklamowe niezgodnie z prawem albo w jakikolwiek inny sposób naruszył prawo, niezwłocznie podjęte zostaną wszelkie kroki prawne mające na celu przywrócenie stanu zgodnego z prawem i naprawienie wszelkich, poniesionych przez Skarżonego szkód. O ile bowiem całkowicie zrozumiałym jest dla Skarżonego, że Komisja uprawniona jest do dokonywania oceny działań reklamowych sygnatariuszy Kodeksu oraz rozpowszechniania podjętych w związku z tym uchwał, o tyle podejmowanie takich działań w odniesieniu do innych podmiotów bezsprzecznie narusza ich prawa, dobre obyczaje oraz normy etyczne, na których straży ma podobno stać Związek Stowarzyszeń Rada Reklamy.
3. Zespół Orzekający zważył co następuje:
Zespół Orzekający nie dopatrzył się w przedmiotowej reklamie naruszenia norm Kodeksu Etyki Reklamy.
Zespół Orzekający uznał, że przedmiotowa reklama była prowadzona zgodnie z dobrymi obyczajami i nie nadużywa zaufania odbiorców, ani nie wykorzystuje ich braku doświadczenia lub wiedzy.
W opinii Zespołu Orzekającego reklama nie wprowadza konsumentów w błąd. Zespół Orzekający zaznaczył, że w przedmiotowej reklamie zawarto informację dotyczącą wskazania do stosowania tego produktu: „objawy grypy, przeziębienia i infekcji grypopodobnych: gorączka (do 38,5°C), uczucie ogólnego rozbicia, bóle mięśniowe i kostno-stawowe”, które to sformułowanie jest zgodne z Charakterystyką Produktu Leczniczego tego produktu. Zespół Orzekający zaznaczył, że w przedmiotowej reklamie nie zawarto informacji na temat skuteczności produktu.
Na koniec, Zespół Orzekający podkreślił, że przedmiotem oceny Komisji Etyki Reklamy jest wyłącznie przekaz reklamowy pod kątem zgodności z Kodeksem Etyki Reklamy, a nie działalność reklamodawcy.
W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit b) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.
Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 16 maja 2012r., stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.
