Uchwała Nr ZO ZO 1/19/1u w sprawie reklamy radiowej promocji “Megarabaty na całą elektronikę” w sklepach EURO RTV AGD

Uchwała Nr ZO 1/19/1u
z dnia 8 stycznia 2019 roku
Zespołu Orzekającego
w sprawie sygn. akt:
K/195/18

 

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

1) Zofia Sanejko – przewodnicząca,
2) Małgorzata Augustyniak – członek,
3) Joanna Łodygowska – członek,

na posiedzeniu w dniu 8 stycznia 2019 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt K/195/18 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu rozpatrywania skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko reklamie radiowej Euro-net Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej: Skarżony)

postanawia uznać, że reklama narusza normy art. 2 ust.1, art. 8, art. 10 ust. 1 a) i art. 10 ust. 2 Kodeksu Etyki Reklamy.

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygnaturze akt K/195/18.

Przedmiotem skargi była reklama radiowa akcji promocyjnej o nazwie „Megarabaty na całą elektronikę” dostępnej w sieci sklepów EURO RTV AGD.

Skarżący w prawidłowo złożonej skardze poinformował:

„«Euro-net» zorganizowała akcję promocyjną «Megarabaty na elektronikę». Akcja ta była reklamowana przy pomocy spotów radiowych emitowanych w Polskim Radiu. Reklama rozpoczynała się od słów «Teraz w sklepach EURO – megarabaty na całą elektronikę. Nawet do 67% procent taniej». Klienci otrzymali zatem jednoznaczny komunikat, że każdy produkt, który może być zakwalifikowany jako szeroko pojęta «elektronika» objęty jest korzystną promocją, zachęcającą do zakupów w sieci sklepów EURO.

W rzeczywistości jednak, promocja nie dotyczyła «całej elektroniki», co niezgodnie z prawdą głosiła reklama, a jedynie wybranych produktów wymienionych w Regulaminie promocji. Przedmiotowy komunikat wprowadzał zatem odbiorców w błąd co do faktycznego zakresu promocji – jego celem było stworzenie wrażenia, że promocją objęty jest znacznie szerszy katalog produktów.

Nie ulega wątpliwości, że działanie takie jest niezgodne z art. 2 ust. 1 oraz 10 Kodeksu Etyki Reklamy. Odbiorcy reklamy w nieuczciwy sposób zostali wprowadzeni w błąd. Reklama w sposób jednoznaczny wywoływała przekonanie, że atrakcyjna promocja dotyczy «całej elektroniki», podczas gdy z regulaminu akcji wynika, iż dotyczy ona tylko pewnej części tej kategorii produktów. Uogólnienie takie należy z całą pewnością uznać za nadużycie zaufania odbiorców, sprzeczne z zasadami rzetelnej reklamy – pisownia oryginalna

W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.

Arbiter-referent wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z dobrymi obyczajami (art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy) oraz zarzucił, że reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej, zgodnie z należytą starannością oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji.

Wniósł również o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 8 Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy.

Wniósł także o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 10 ust. 1 a) i art. 10 ust. 2 Kodeksu Etyki Reklamy, zgodnie z którym „reklamy nie mogą wprowadzać w błąd jej odbiorców, w szczególności w odniesieniu do:

a) istotnych cech, w tym właściwości, składu, metody, daty produkcji, przydatności, ilości, pochodzenia (w tym geograficznego) reklamowanego produktu.

2. Użyte w reklamie dane oraz nieobjęte tym pojęciem w rozumieniu Kodeksu terminy naukowe, cytaty z publikacji technicznych lub naukowych muszą wskazywać źródło oraz nie mogą być używane w sposób wprowadzający w błąd. Dane muszą być prezentowane w sposób poprawny metodologicznie. Prezentacja danych statystycznych musi w szczególności uwzględniać reguły wnioskowania statystycznego, w tym zjawiska błędu statystycznego.

W posiedzeniu uczestniczył pełnomocnik Skarżonego.

Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargę o następującej treści:

„W imieniu mojego Mocodawcy, Euro-net Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (Skarżony), odpis pełnomocnictwa w załączeniu, wobec zawiadomienia Związku Stowarzyszeń Rady Reklamy datowanego na 21 listopada 2018 r., o skardze konsumenta przeciwko Skarżonemu, realizując przysługujące Skarżonemu uprawnienie do ustosunkowania się co do treści skarg konsumenckiej, wnoszę o:
– oddalenie w całości skargi konsumenckiej z uwagi na brak naruszenia norm Kodeksu Etyki Reklamy z dnia 19 stycznia 2018 r. (Kodeks), w szczególności art. 2, art. 8, art. 10.

UZASADNIENIE

W uzasadnieniu powyższego wskazuję, co następuje:

[Podstawy prawne wniosku o oddalenie skargi]

Ogólne, powszechnie wiążące zasady reklamowania produktów określone są w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 16 kwietnia 1993 r. ze zm., (dalej: u.z.n.k.). Wprowadza ona do prawa polskiego pojęcie czynu nieuczciwej konkurencji, którego dopuszcza się przedsiębiorca reklamujący swoje towary czy usługi, ewentualnie agencja reklamowa, która reklamę wykonała. W świetle u.z.n.k, czynem nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy jest w szczególności:

a. reklama sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka;
b. reklama wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi;
c. reklama odwołująca się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci;
d. wypowiedź, która, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji;
e. reklama, która stanowi istotną ingerencję w sferę prywatności, w szczególności przez uciążliwe dla klientów nagabywanie w miejscach publicznych, przesyłanie na koszt klienta niezamówionych towarów lub nadużywanie technicznych środków przekazu informacji.

Ponadto, zasady dotyczące reklamy zostały precyzyjnie uregulowane przez Radę Reklamy w Kodeksie Etyki Reklamy z dnia 10 marca 2014 r. (dalej: Kodeks). W ocenie Rady Reklamy znaczenie mają następujące uregulowania Kodeksu, tj.:

art. 2 ust. 1
Działania objęte postanowieniami Kodeksu będą wykonywane z należytą starannością, zgodnie z dobrymi obyczajami, prowadzone w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji..

art. 8
Reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy.

art. 10 ust 1. a) oraz ust. 2
1. Ponadto reklamy nie mogą wprowadzać w błąd jej odbiorców, w szczególności w odniesieniu do:
a) istotnych cech, w tym właściwości, składu, metody, daty produkcji, przydatności, ilości, pochodzenia (w tym geograficznego) reklamowanego produktu;
2. Użyte w reklamie dane oraz nieobjęte tym pojęciem w rozumieniu Kodeksu terminy naukowe, cytaty z publikacji technicznych lub naukowych muszą wskazywać źródło oraz nie mogą być używane w sposób wprowadzający w błąd. Dane muszą być prezentowane w sposób poprawny metodologicznie. Prezentacja danych statystycznych musi w szczególności uwzględniać reguły wnioskowania statystycznego, w tym zjawiska błędu statystycznego.

[brak zastosowania art. 10 Kodeksu]

Już na wstępie odpowiedzi stwierdzić należy jednoznacznie, że art. 10 ust 1. a) oraz ust. 2 nie powinien mieć w niniejszej sprawie zastosowania, albowiem akcja promocyjna «Megarabaty na Elektronikę» oraz przedmiotowa reklama w ogóle nie odnosiły się do konkretnego produktu i jego cech.

Wobec tego niemożliwe było wprowadzenie w błąd co do istotnych cech, w tym właściwości, składu, metody, daty produkcji, przydatności, ilości, pochodzenia (w tym geograficznego) reklamowanego produktu.
Zastosowanie nie znajdzie również art. 10 ust. 2 gdyż odnosi się do danych zdefiniowanych w kodeksie, czyli użyte w reklamie wyniki badań, wyniki sprzedaży oraz wszelkie inne dane statystyczne (w art. 3 Kodeksu pkt n) oraz nieobjęte tym pojęciem w rozumieniu Kodeksu terminy naukowe, cytaty z publikacji technicznych lub naukowych.

Tymczasem przedmiotowa reklama nie odnosi się w żaden sposób do wyników badań, wyników sprzedaży, danych statystycznych, czy też terminów naukowych, cytatów z publikacji technicznych lub naukowych.
Wobec powyższego analiza naruszenia przepisów Kodeksu i powszechnie obowiązującego prawa w odniesieniu do art. 10 jest bezprzedmiotowa.

[brak wprowadzenia konsumenta w błąd i brak wpływu na podjęcie decyzji o zakupie]

Spółka nie naruszyła żadnych przepisów powszechnie obowiązującego prawa w zakresie reklamy promocji «Megarabaty na elektronikę» oraz zasad Kodeksu, a zarzuty skarżącego są pozbawione podstaw.
Regulamin promocji był ogólnodostępny, a Spółka w żadnym zakresie nie wprowadzała klientów w błąd. Co więcej z samej treści skargi wynika, że skarżący zapoznał się z listą produktów objętych promocją (stanowiącą załącznik nr 1 do regulaminu), co oznacza że: 1) z łatwością regulamin odnalazł w podanym przez Skarżoną miejscu, 2) zapoznał się z nim, 3) pozostali konsumenci mogli również zapoznać się z jego treścią.
Produkty objęte promocją były wymienione w formie załącznika nr 1 do regulaminu w sposób jasny i precyzyjny. Szczegółowe odniesienie do regulaminu pozwalało zweryfikować listę produktów objętych poszczególnymi wysokościami rabatu.

Skarżący prezentuje oczekiwania konsumenta, które nie są realne. Po pierwsze, że w reklamie zostaną wymienione wszystkie produkty z grupy elektroniki objęte promocją oraz że każdy produkt sprzedawany przez spółkę należy traktować jako cyt. «szeroko pojętą elektronikę» co nie jest prawdą. Należy również wziąć pod uwagę realia specyfiki reklamy radiowej, która nie pozwala na obszerny komunikat i pełne przedstawienie treści reklamowej (choćby w formie przypisów czy odesłań), a jedynie krótkie komunikaty. Celem komunikatów reklamowych jest m.in. promocja sprzedaży. Ma ona skłaniać odbiorcę do nabycia towarów lub do zapoznania się z ofertą co odróżnia jej narrację od przekazów neutralnych o charakterze wyłącznie informacyjnym.

Skarżący nie przedstawił również w jaki sposób reklama wpłynęła, bądź mogła wpłynąć na jego decyzję o zakupie. Skarżący nie wskazał nawet czy jakikolwiek zakup planował. Brak jest więc niezbędnej przesłanki o której mowa w u.z.n.k. czyli możliwości wpłynięcia na decyzję konsumenta co do nabycia towaru lub usługi.

[Objecie promocją wszystkich typów produktów występujących w dziale elektronika]

Skarżona prowadzi handel równymi kategoriami produktów. Jako kategorie można np. wymienić kategorię AGD, w ramach której występują np. zmywarki, pralki, lodówki. Osobną kategorią jest elektronika , czyli m.in. aparaty fotograficzne, telewizory, smartfony, laptopy, komputery, słuchawki głośniki. Kategoria elektroniki wywodziła się z uprzedniej kategorii RTV. Jednak w świetle rozwoju techniki, nowoczesne urządzenia elektroniczne zaczęły wykraczać poza prosta kategorię jedynie odbiorników telewizyjnych. Obecnie dział produktów RTV jest podgrupa produktów określanych jako elektronika.
Odróżnienie kategorii elektroniki od kategorii AGD jest przyjęte na rynku i powszechne wśród konsumentów, Sama Skarżona w swym logotypie (powstającym jeszcze w latach 90-tych) posiada rozróżnienie na produkty RTV i AGD.

Hasło reklamowe «Megarabaty na całą elektronikę» oznacza, że rabaty są dostępne we wszystkich grupach produktów, w ramach kategorii elektroniki jak np. laptopy czy smartfony. Posługując się wyżej wymienionym podziałem gdyby hasło brzmiało «Megarabaty na całe AGD» oznaczałoby to, że rabaty będą dostępne we wszystkich grupach produktów w ramach kategorii AGD. Określenie kategorii produktów oznacza jedynie określenie typu produktów, które mogą podlegać rabatom a nie konkretnych produktów.

Reklama wprowadzałaby w błąd, gdyby brzmiała «Megarabaty na wszystkie produkty z elektroniki (lub np. RTV, AGD itd.)» czy też «Megarabaty na wszystkie produkty elektroniczne (lub np. RTV, AGD itd)», jako odnosząca się już bezpośrednio do produktów mieszczących się w zbiorczej kategorii. Tymczasem reklama brzmiała «Megarabaty na całą elektronikę» co oznacza, że rabaty występowały nie tylko w grupie np. smartfonów ale również laptopów i wszystkich innych grupach obejmujących elektronikę. Akcja obejmowała zasięgiem całą elektronikę, a poszczególne produkty wchodzące w dane kategorie mieszczące się w ramach elektroniki, które były objęte promocją, określono w regulaminie, z którym zresztą Skarżący sam się zapoznał.

Mając na uwadze powyższą argumentację, skarga w przedmiotowej sprawie jest bezzasadna.

Wobec powyższych argumentów wnoszę jak na wstępie.

Korespondencję w sprawie proszę kierować na adres wskazany w stopce pierwszej strony niniejszego pisma.

Załączniki:
1. odpis pełnomocnictwa
2. wydruk z Centralnej Informacji KRS
3. Regulamin Promocji «Megarabaty na elektronikę»
4. dwa odpisy skargi.”– pisownia oryginalna.

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

Zespół Orzekający uznał, że przedmiotowa reklama posługując się hasłem zawierającym stwierdzenie kategoryczne: „Megarabaty na całą elektronikę” nie była prowadzona z należytą starannością i mogła wprowadzać odbiorców w błąd i wykorzystywać ich brak doświadczenia lub wiedzy.

Zdaniem Zespołu Orzekającego, przy licznych wyłączeniach produktów z promocji, nieuprawnione było zastosowanie w reklamie określenia „Megarabaty na całą elektronikę”, ponieważ poprzez użycie w reklamie zwrotu „całą elektronikę” odbiorcy reklamy mogą zakładać, że nie ma żadnych wyłączeń.

Zespół Orzekający podkreślił, że przedstawione w reklamie informacje nie mogą być używane w sposób wprowadzający w błąd. Zespół Orzekający zalecił szczególną ostrożność w stosowaniu w reklamach określeń kategorycznych. Podsumowując, Zespół Orzekający podkreślił, że produkty finansowe powinny być prezentowane w reklamie w sposób przejrzysty, jednoznaczny i zrozumiały.

W związku z powyższym, na podstawie pkt. 37 lit c) Regulaminu rozpatrywania skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt. 1 uchwały.

Zgodnie z pkt. 50. Regulaminu rozpatrywania skarg, Skarżący oraz skarżony będący Sygnatariuszem mogą odwoływać się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie dziesięciu dni od doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały, o której mowa w pkt. 37, 37¹, 37² oraz 37³.