Uchwała Nr ZO/115/19/48o w sprawie reklamy Free Now

Uchwała Nr ZO/115/19/48o

z dnia 23 października 2019 roku

Zespołu Orzekającego

w sprawie sygn. akt:

KER/223/19

Uchwała KER – w sprawie skargi na przekaz reklamowy nie-sygnatariusza

Związek Stowarzyszeń Rada Reklamy
ul. Puławska 39/77 
02-508 Warszawa

Komisja Etyki Reklamy, Zespół Orzekający w składzie:

1) Bohdan Pawłowicz – przewodniczący,

2) Dorota Kotowska-Symes – członek,

3) Sławomir Skowerski – członek,

DO:

Konsument (bliższe dane w aktach sprawy), zwany dalej „Wnioskodawcą”

 mytaxi Polska  Sp. z o.o.  z siedzibą w Warszawie, zwany dalej „Reklamodawcą”

OPINIA – OCENA PRZEKAZU REKLAMOWEGO

Dnia 23 października 2019 r. na podstawie pkt. 37⁴ Regulaminu rozpatrywania skarg Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, będącej organem Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, zwanego dalej „Zespołem”, w składzie wyżej wymienionym, powołanym w celu badania zgodności przekazu reklamowego z powszechnie przyjętymi zasadami etyki, rozpatrzył zgłoszenie Wnioskodawcy, złożone prawidłowo według wzorca stanowiącego Załącznik nr 2 pod nazwą „Formularz skargi dla konsumentów”, zwany dalej – odpowiednio – „Formularzem” i „Wnioskiem”, dotyczące rozpowszechnianej reklamy internetowej aplikacji do zamawiania taksówek, prowadzonej przez Reklamodawcę, w zakresie ewentualnego naruszenia w reklamie norm Kodeksu Etyki Reklamy, zwanego dalej „Kodeksem”, wskazanych w zapytaniu skierowanym do Reklamodawcy według wzoru stanowiącego Załącznik nr 6 do Regulaminu rozpatrywania skarg.

W ocenie Zespołu, wyłonionego z członków Komisji Etyki Reklamy, zaskarżona  w powyższy sposób reklama:

– była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej;

– jest zgodna z następującymi powszechnie przyjętymi zasadami etyki, sformułowanymi w Kodeksie, których treść expressis verbis przytoczono w uzasadnieniu poniżej, zaś: oceniany przekaz reklamowy nie narusza dobrych obyczajów, a nadto dochowano w nim wymaganej w takich przypadkach należytej staranności. Zespół  przy tym uznał, że reklama była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej, nie zawiera treści nadużywających zaufania odbiorcy, ani też wykorzystujących  jego brak doświadczenia lub wiedzy oraz nie zawiera treści które mogłyby wprowadzać w błąd jej odbiorców, w szczególności w odniesieniu do wartości produktu i jego rzeczywistej ceny.

Uzasadnienie

Komisja Etyki Reklamy, działając w celu wytyczania i promowania powszechnie przyjętych zasad etyki oraz dobrych praktyk rynkowych będących podstawą akceptacji treści reklamowych, podjęła się dokonania oceny przekazu reklamowego wskazanego powyżej z uwagi na treść argumentów podniesionych w Formularzu, zarzucającym jej w szczególności:

„ produkt: aplikacja mobilna do zamawiania taksówek

opis reklamy: jak na załączonym zdjęciu

Treść skargi: Wnoszę skargę na reklamę Free Now, ponieważ moim zdaniem może wprowadzać w błąd. Klient nie jest informowany, że chodzi o ofertę promocyjną, która obowiązuje przez określony czas. Z reklamy nie wynika też, co oznacza „najtaniej” – jaka jest stawka za kilometr, czy minutę jazdy, o jakiej porze, w jakiej części miasta, czy każdym samochodem itp. Nie wiadomo, co bohaterka reklamy porównała.

Moim zdaniem reklama nadużywa zaufania klientów. Treść reklamy nie pozwala ocenić, czy rzeczywiście jest to najkorzystniejsza oferta (i przy jakich założeniach). Klienci, zwłaszcza ci mniej zaradni, mogą zdecydować się na usługi Free Now będąc w mylnym przekonaniu, ile zapłacą i nie wiedząc, że standardowa oferta jest mniej korzystna, niż promocja na początku.

Dodam, że podobne reklamy Free Now mówiące o tym, że u nich jest najtaniej można było zobaczyć w mediach społecznościowych.” – pisownia oryginalna za Formularzem złożonym przez Wnioskodawcę.

Działając w interesie publicznym i w zakresie doświadczeń wyniesionych ze współpracy z organizacjami konsumenckimi, Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a także organizacjami promującymi standardy rynku reklamy w innych krajach, jak i na poziomie międzynarodowym (w tym The European Advertising Standards Alliance (EASA) oraz mając na celu ochronę interesów konsumentów Komisja Etyki Reklamy dokonała analizy przekazu reklamowego pod kątem zgodności z powszechnie przyjętymi zasadami etyki oraz dobrymi praktykami rynkowymi.

We Wniosku dotyczącym reklamy internetowej, podniesiono naruszenie przez reklamę powszechnie przyjętych zasad etyki będących podstawą akceptacji treści reklamowych przez środowisko reklamodawców oraz konsumentów poprzez ewentualność potencjalnego naruszenia dyspozycji poniższych norm Kodeksu brzmiących, jak następuje:

– „Działania objęte postanowieniami Kodeksu będą wykonywane z należytą starannością, zgodnie z dobrymi obyczajami, prowadzone w poczuciu odpowiedzialności społecznej oraz zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji,”

-„Reklama nie może nadużywać zaufania odbiorcy, ani też wykorzystywać jego braku doświadczenia lub wiedzy.”

-„Ponadto reklamy nie mogą wprowadzać w błąd jej odbiorców, w szczególności w odniesieniu do:

b) wartości produktu i jego rzeczywistej ceny oraz warunków płatności, w szczególności takich jak sprzedaż ratalna, leasing, sprzedaż na kredyt, sprzedaż okazyjna;

2. Użyte w reklamie dane oraz nieobjęte tym pojęciem w rozumieniu Kodeksu terminy naukowe, cytaty z publikacji technicznych lub naukowych muszą wskazywać źródło oraz nie mogą być używane w sposób wprowadzający w błąd. Dane muszą być prezentowane w sposób poprawny metodologicznie. Prezentacja danych statystycznych musi w szczególności uwzględniać reguły wnioskowania statystycznego, w tym zjawiska błędu statystycznego.”

Reklamodawca nie wyraził zgody na uczestnictwo w postępowaniu przed Komisją Etyki Reklamy.

Reklamodawca udzielił odpowiedzi na zawiadomienie o poniższej treści:

 „Szanowni Państwo, działając w imieniu spółki mytaxi Polska sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (adres: Ul. Młynarska 42, 01-205 Warszawa), wpisanej do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 423350 (dalej „mytaxi”),

w związku z otrzymaniem, od Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy z siedzibą w Warszawie (adres: ul. Puławska 39/77, 02-508 Warszawa), wpisanego do Rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 253222 (dalej „Rada Reklamy"), rzekomej skargi  dotyczącej naruszenia przez mytaxi tzw. „Kodeksu Etyki Reklamy" , poprzez publikację na portalu Youtube w dniu 17 sierpnia 2019 r. reklamy usługi „FREE NOW" (dalej „Reklama"), poniżej przedstawiamy nasze stanowisko w sprawie.

Po pierwsze, Rada Reklamy (ani żaden jej statutowy organ, w szczególności Komisja Etyki Reklamy) nie posiada żadnych kompetencji do przyjmowania oraz rozpatrywania skarg (ani jakichkolwiek innych środków prawnych) dotyczących reklam innych podmiotów, a ponadto wprowadza konsumentów w błąd próbując sprawić wrażenie, że kompetencje takie posiada. Co więcej, postępowanie Rady Reklamy wymusza na przedsiębiorcach presje dotyczącą „FREE NOW" udziału w prowadzonych przez nią postępowaniach. Praktyka ta narusza w szczególności przepisy ustawy prawo o stowarzyszeniach .

Po drugie, skarga jest oczywiście bezzasadna już ze względu na to, że mytaxi nie jest związana Kodeksem, w związku z czym nie mogła naruszyć jego postanowień. Po trzecie, nawet gdyby uznać, że mytaxi jest związana Kodeksem (co jest oczywiście nieprawdziwe), skarżona reklama nie narusza Kodeksu, ani powszechnie obowiązujących przepisów prawa. Wreszcie po czwarte, przesłana skarga nie zawiera sprecyzowanych zarzutów (w szczególności nie wskazuje do jakiego typu naruszenia miałoby rzekomo dojść). W związku z tym, nie jest możliwe rzetelne odniesienie się do jej treści w pełnym zakresie.

W celu uniknięcia wątpliwości mytaxi wskazuje, że nie jest członkiem żadnego z podmiotów, które zawiązały Radę Reklamy, ani nie wyraża w tym miejscu zgody na przystąpienie do żadnego z nich. Co więcej mytaxi nie wyraża zgody na udział w „postępowaniu” prowadzonym przez Radę Reklamy.

mytaxi zawiadamia, że wszelkie dalsze działania inicjowane lub wspierane przez Radę Reklamy, mające na celu lub narażające mytaxi na utratę renomy lub szkody wizerunkowe, nie pozostaną bez stosownej reakcji. W szczególności mytaxi podejmie wszelkie kroki prawne niezbędne do obrony przed ww. działaniami.

Poniżej zamieszczamy szczegółowe odniesienie się do kwestii podniesionych w skardze:

1.                Bezzasadność skargi

(1)              Jak już wskazano, niezależnie od powyższych kwestii, skarga jest zupełnie bezzasadna. Jak wynika z pkt 1.1 Regulaminu w „postępowaniu” ze skargi oceniana jest jedynie zgodność z Kodeksem, mytaxi nie mogła naruszyć Kodeksu, gdyż nigdy nie wyraziła zgody na związanie się jego normami. W świetle braku takiej samoregulacji naruszenie Kodeksu przez mytaxi nie jest możliwe. Z tego tylko powodu Skarga i ewentualne dalsze „postępowanie” jest bezprzedmiotowe. Również argumenty podniesione w samej skardze nie są uzasadnione.

(2)              Jak się wydaje, skarga została umotywowana tym, że rzekomo może wprowadzać klientów w błąd. Twierdzenie to jest nieprawdziwe przynajmniej z kilku przyczyn, które zostaną przedstawione poniżej.

2.                Reklama nie musi definiować użytego w niej stwierdzenia „najtaniej”

(1) Autor skargi konstatuje, że „[z] reklamy nie wynika też, co oznacza „najtaniej” - jaka jest stawka za kilometr czy minutę jazdy, o jakiej porze, w jakiej części miasta, czy każdym samochodem itp.". Należy jednak wskazać, że stwierdzenie to ma charakter superlatywu i nie powinno być brane - przez rozsądnego konsumenta - dosłownie.

 (2)             W doktrynie i orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że przy ocenie konkretnej reklamy, należy kierować się zasadą, że „treści nadmiernie podkreślające cechy towaru (np. co do jakości, ceny, funkcjonowania, dostępności lub innych cech towaru lub usługi) nie wywołują wprowadzenia w błąd"    (pogrubienie - mytaxi). Wskazuje się również, że „reklama zawiera w swojej treści przejaskrawienia rzeczywistości, czyli pewną dozę przesady (która w przypadku przekazów reklamowych jest dozwolona). Cechą reklamy jest bowiem posługiwanie się superlatywami w celu wyeksponowania zalet reklamowanej oferty’ .

(3)              Co więcej, przy ocenie czy reklama może wprowadzać błąd, należy posługiwać się tzw. wzorcem przeciętnego konsumenta. Jak wskazuje się w orzecznictwie, ,,[n]ie można traktować go [konsumenta - przyp. mytaxi] jako mało uważnego i łatwo poddającego się [...] sugestii płynącej z otrzymanego przekazu [...]. Przeciwnie, można przyjmować model konsumenta rozsądnie krytycznego, który jest osobą należycie poinformowaną oraz przezorną i ostrożną".

(4)              W świetle powyższego, twierdzenie, zgodnie z którym Reklama może wprowadzać w błąd mniej zaradnych klientów jest bezpodstawne. Dopiero ustalenie, że Reklama może wprowadzać w błąd przeciętnego, rozsądnego konsumenta - mogłoby prowadzić do wniosku o jej potencjalnie mylącym przekazie. Nie ulega jednak wątpliwości, że przy uwzględnieniu jej superlatywnego charakteru oraz modelu oceny, o którym mowa powyżej, Reklama nie wprowadza w błąd, w związku z czym skarga jest bezzasadna.

3.                Reklama nie musi wskazywać „do czego porównuje” gdyż nie stanowi reklamy porównawczej

(1) Odnosząc się do stanowiska wyrażonego w skardze, zgodnie z którym ,,[n]ie wiadomo, co bohaterka reklamy porównała", należy stwierdzić, że Reklama nie ma charakteru reklamy porównawczej. Slogan Jadę najtaniej' ma jedynie charakter superlatywny. W świetle orzecznictwie TSUE, reklama superlatywna ze względu na brak identyfikacji (choćby pośredniej) kontrahenta lub jego towarów (usług), nie stanowi reklamy porównawczej . Stanowisko to zostało podzielone również przez sądy polskie, a także przedstawicieli doktryny . 

W świetle powyższego nie można uznać, że brak bezpośredniego porównania konkurentów lub do konkurencyjnych usług w jakikolwiek sposób narusza interesy konsumentów, w szczególności zaś, że może wprowadzać w błąd.

Przedmiotem reklamy nie jest oferta promocyjna

Skarżący twierdzi również, że Reklama może wprowadzać w błąd, gdyż „[k]lient nie jest informowany, że chodzi o ofertę promocyjną, która obowiązuje przez określony czas". W ocenie mytaxi, twierdzenie to wynika z niezrozumienia pełnej oferty usługi FREE NOW. W rzeczywistości, Reklama nie dotyczy oferty promocyjnej ograniczonej czasowo, a jedynie usługi FREE NOW w ogólnym jej kształcie.

Aplikacja FREE NOW dla pasażera umożliwia zamówienie przejazdu taxi w sześciu alternatywnych opcjach. Jedną z nich jest opcja Lite, będąca stałym elementem usługi FREE NOW, a nie promocją ograniczoną czasowo ani ofertą dla nowych użytkowników (na pierwszy przejazd). Założeniem usługi Lite jest znajomość ceny z góry (przed złożeniem zamówienia, z podaniem adresu odbioru i docelowego) oraz niższe ceny, od tych obowiązujących na rynku, a także od innych opcji dostępnych w usłudze FREE NOW.

W świetle powyższego, mytaxi żąda zaprzestania dalszego prowadzenia „postępowania.” – pisownia oryginalna

Zespół uznał, iż oceniana reklama była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej, z należytą starannością  i nie narusza dobrych obyczajów.

Zdaniem Zespołu reklama nie zawiera treści, które mogłyby nadużywać zaufania odbiorcy, czy też wykorzystywać  jego brak doświadczenia lub wiedzy oraz nie zawiera treści które mogłyby wprowadzać w błąd jej odbiorców, w szczególności w odniesieniu do wartości produktu i jego rzeczywistej ceny.

Zdaniem Zespołu użyte w reklamie dane były komunikowane prawidłowo.

Komisja Etyki Reklamy nie jest organem właściwym do oceny zgodności z przepisami prawa, dlatego poleca Biuru Związku Stowarzyszeń Rady Reklamy poinstruowanie Wnioskodawcy o możliwości zwrócenia się do właściwych organów w celu dokładnego zbadania oraz dokonania wiążącej oceny przekazu reklamowego pod kątem jego zgodności z prawem.

W razie pojawienia się jakichkolwiek pytań prosimy o kierowanie ich do Związku Stowarzyszeń Rady Reklamy w sposób wskazany na naszej stronie internetowej www.radareklamy.pl. Postaramy się udzielić wszelkich możliwych informacji oraz porad mogących zagwarantować najwyższe standardy etyczne oraz przestrzeganie dobrych praktyk rynkowych na rynku reklamowym w Polsce.

W związku z powyższym, mając na uwadze treść Wniosku oraz na podstawie pkt. 374 Regulaminurozpatrywaniaskarg, Zespół ocenił przedmiotową reklamę, jak w osnowie niniejszej Uchwały.