Uchwała Nr ZO 15/13 w sprawie reklamy firmy Sygma Banque Société Anonyme S.A.
Uchwała Nr ZO 15/13 z dnia 19 lutego 2013 roku Zespołu Orzekającego w sprawie sygn. Akt: K/150/12
1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:
1) Wojciech Kowalczyk — przewodniczący,
2) Andrzej Garapich — członek,
3) Paweł Wiśniewski — członek,
na posiedzeniu w dniu 19 lutego 2013 roku, po rozpatrzeniu skargi o sygnaturze akt K/150/12 złożonej, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumenta (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko Sygma Banque Société Anonyme S.A. z siedzibą w Warszawie (dalej: Skarżony), dotyczącej reklamy internetowej
postanawia uznać, że w reklamie powinny być wprowadzone zmiany, aby reklama nie naruszała norm Kodeksu Etyki Reklamy.
2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:
Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęła skarga o sygn. K/150/12.
Przedmiotem skargi była reklama internetowa karty Bricomarche.
Skarżący w prawidłowo złożonej skardze podniósł, iż „Niżej wskazana reklama jest niezgodna z:
1. Art. 10 ust. 1 lit a i b Kodeksu Etyki Reklamy (dalej KER),
2. Art. 14 KER,
3. Art. 15 KER,
4. Art. 17 KER
Reklama pod następującym adresem:
http://www.sygmabank.pl/karty/1,produkt,karta-bricomarche-mastercard
posługuje się zwrotami nieprawdziwymi i wprowadzającym w błąd, przez co należy ją uznać za nieuczciwą praktykę rynkową:
„darmowy kredyt do 51 dni” – Zgodnie z art. 7 pkt. 20 Ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktyko rynkowym nieuczciwymi praktykami rynkowymi w każdych okolicznościach są następujące praktyki rynkowe wprowadzające w błąd: prezentowanie produktu jako „gratis”, „darmowy”, „bezpłatny” lub w podobny sposób, jeżeli konsument musi uiścić jakąkolwiek należność, zwrot użyty w tej reklamie spełnia tę przesłankę, ponieważ jak wynika z kosztów wskazanych w dalszej części reklamy klient jest zobowiązany do zapłaty m.in opłaty roczna za kartę w wysokości 25,79 zł oraz opłata miesięcznej w wysokości 30,96 zł, dodatkowo w Tabeli opłat pod adresem:
http://www.sygmabank.pl/public/media/userfiles/file/tabele_oplat_i_prowizji/tabela_oplat_karty_kredytowe.pdf , są podane inne wartości tj. opłata za korzystanie karty głównej wskazano jako 25 zł, z kredytem tym wiążą się opłaty (w reprezentatywnym przykładzie żadna z wartości nie jest równa zero), a zatem posłużenie się terminem „darmowy” jest nieprawdziwą i wprowadzającą w błąd informacją „całkowicie darmowa spłata jednorazowa” – zwrot wprowadza w błąd ze względów jak wskazano wyżej, w szczególności klient jest zobowiązany do zapłaty m.in opłaty roczna za kartę w wysokości 25,79 zł oraz opłata miesięcznej w wysokości 30,96 zł, dodatkowo aby spłacić „jednorazowo” trzeba mieć zawartą umowę a z tego faktu wynikają opłaty wskazane w dalszej części reklamy i w Tabeli opłat (http://www.sygmabank.pl/public/media/userfiles/file/tabele_oplat_i_prowizji/tabela_oplat_karty_kredytowe.pdf PrntScr pt. reklama 3 w załączeniu), ponadto sformułowanie to wprowadza w błąd ukrywając istotne informacje, nie jest wskazane na jakich warunkach taka spłata jest możliwa i tym samym sugerując że każda spłata jednorazowa w każdym czasie np. 2 lata od dokonania zakupu jest darmowa – co jest nieprawdziwą informacją bo w tym czasie zostanie naliczone np. oprocentowanie czy oplata roczna za kartę.
„Sam decydujesz, w ilu ratach dokonasz spłaty zakupu” -Zgodnie z art. 4 ust 2 ww. ustawy za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się w szczególności praktykę rynkową wprowadzającą w błąd, zgodnie z art. 5 ust. 2 Ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym wprowadzającym w błąd działaniem może być w szczególności:
1) rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji;
2) rozpowszechnianie prawdziwych informacji w sposób mogący wprowadzać w błąd; informacja ta jest nieprawdziwa bowiem jak wskazano wyżej w reklamie spłat można dokonać jedynie w ograniczonym zakresie zatem sformułowanie, że klient sam decyduje w ilu ratach może spłacić jest nieprawdziwe, klient nie może zdecydować ze spłaci np. w 2, 3 , 10,44 czy 60 ratach w ramach reklamowanej karty „Bricomarche”, a wyraźnie w reklamie w wskazano, że w ilu ratach decyduje klient, jest to informacja nieprawdziwa. Ponadto zdanie” aby otrzymać gotówkę wystarczy zadzwonić do Działu Obsługi Klienta, a pieniądze znajdą się na wskazanym koncie bankowym lub bezpośrednio w domu Klienta” sugeruje, że aby otrzymać gotówkę nie jest wymagane posiadanie zdolności kredytowej, co z kolei wydaje się być niezgodnym z ustawą prawo bankowe w tym zakresie.”.
W czasie posiedzenia skargę przedstawiał i popierał arbiter-referent.
Wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 10 ust.1 a) i b) Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego reklamy nie mogą wprowadzać w błąd jej odbiorców, w szczególności w odniesieniu do:
a) istotnych cech, w tym właściwości, składu, metody, daty produkcji, przydatności, ilości, pochodzenia (w tym geograficznego) reklamowanego produktu;
b) wartości produktu i jego rzeczywistej ceny oraz warunków płatności, w szczególności takich jak sprzedaż ratalna, leasing, sprzedaż na kredyt, sprzedaż okazyjna;
Ponadto, zarzucił niezgodność reklamy z art. 14 Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego „przedstawienie w reklamie warunków sprzedaży ratalnej, sprzedaży na kredyt lub innych form kredytu konsumenckiego musi być dokonane w taki sposób, by nie rodziła wątpliwości rzeczywista końcowa cena reklamowanego produktu, a także kwota płacona gotówką, wysokość zaliczki, wysokość oprocentowania, terminy spłat rat kredytu oraz inne warunki związane z tą formą sprzedaży”.
Zarzucił także niezgodność reklamy z art. 15 Kodeksu Etyki Reklamy, zgodnie z którym „reklamy informujące o ofertach pożyczki nie mogą zawierać stwierdzeń mogących wprowadzić odbiorców w błąd w szczególności co do ich rodzaju, niezbędnych zabezpieczeń, terminów spłat, rzeczywistych kosztów odsetek oraz możliwych innych opłat”.
Wniósł również o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 17 Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego „nie można stosować reklamy mogącej stworzyć u odbiorcy wrażenia, że nie istnieje obowiązek zapłaty za produkt, o ile nie jest on istotnie bezpłatny.”.
Skarżony złożył pisemną odpowiedź na skargę i uczestniczył w posiedzeniu.
Skarżony w odpowiedzi na pismo z dnia 20 listopada 2012 r. dotyczące skargi konsumenckiej zarejestrowanej przez Państwa pod sygnaturą K/150/12, w imieniu Sygma Banque Société Anonyme (Spółka Akcyjna) Oddział w Polsce (dalej „Sygma Bank”), podziękował za przesłane uwagi.
Skarżony, zaznaczył, iż jako podmiot nie będący członkiem Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, dalej zwa¬nego „Stowarzyszeniem”, ani nie korzystający z uprawnień do posługiwania się znakiem towarowym „Reklamuję etycznie” lub innym wydawanym przez Stowarzyszenie certyfikatem, nie jest zobowiązany do poddania się procedurze arbitrażowej, ani nie jest związany dokumentami korporacyj¬nymi wydanymi przez Stowarzyszenie jak np. „Regulamin rozpatrywania skarg” załączony do korespondencji. Skarżony stwierdził że jego polityka prowadzenia biznesu oraz komunikacji zakłada jednak otwartość na sygnały dochodzące spoza organizacji i uważne wsłuchiwanie się w głosy instytucji i osób fizycznych mających uwagi do tego, w jaki sposób kontaktujemy się z otoczeniem rynkowym. Z tego powodu, chcąc wykazać najdalej posuniętą dbałość o czytelność i zrozumiałość kierowanych przekazów reklamowych, Skarżony z uwagą przeanalizował postawione w skardze zarzuty i skomen¬tował je następująco :
Zarzut nieuczciwej praktyki rynkowej polegającej na posługiwaniu się nieprawdziwymi i wprowadzający¬mi w błąd zwrotami „darmowy kredyt do 51 dni” oraz „całkowicie darmowa spłata jednorazowa” ujętymi w treści zamieszczonego na stronie www.sygmabank.pl przekazu reklamowego dotyczącego Karty Bricomarche MasterCard, w sytuacji gdy zgodnie z treścią reprezentatywnego przykładu dla tej Karty pobierana jest oplata roczna w wysokości 25,79 zł oraz opłata miesięczna wysokości 30,96 zł, zgodnie z Tabelą opłat dla tej Karty pobierana jest opłata roczna w wysokości 25 zł, a także drugie ze sformuło¬wań nie zawiera istotnej informacji co do tego na jakich warunkach np. w jakim okresie taka darmowa splata jest możliwa.
W odpowiedzi na powyższy zarzut Skarżony wyjaśnił, że zwroty „darmowy kredyt” oraz „całkowicie darmowa spłata jednorazowa” są tłumaczeniami rozpowszechnionego i ogólnie zrozumiałego zwrotu „grace period” oznaczającego okres, w ramach którego użytkownik karty kredytowej może spłacić kwotę równą sumie dokonanych transakcji nie ponosząc z tytułu tych transakcji dodatkowych opłat. Skarżony zwrócił uwagę na fakt, że zwrot „okres łaski”, będący tłumaczeniem angielskiego wyrażenia „grace pe¬riod” doczekał się ogólnodostępnego wyjaśnienia w publicznych źródłach, a jego wyjaśnienie i rozumie-nie można odnaleźć chociażby w internetowej encyklopedii Wikipedia. Pod linkiem http://pl.wikipedia.org/wiki/Grace period znajdujemy zatem tłumaczenie istoty okresu łaski: „okres, w którym z karty kredytowej można pożyczyć pieniądze bez konieczności regulowania odsetek. Grace pe¬riod jest istotnym elementem konstrukcji karty kredytowej, bowiem darmowy kredyt jest podstawowym narzędziem, służącym bankom do promowania kart kredytowych. Jest to też powód, dla którego więk¬szość klientów korzysta z kart Co ważne, właśnie z powodu tego okresu oraz dodatkowych zniżek i promocji klienci chcą korzystać z kart kredytowych. Należy przy tym od razu zastrzec, że /cytat ze źró¬dła wskazanego powyżej/ „Bank rezygnuje z odsetek tylko w przypadku, gdy przed zakończeniem tego okresu klient dokona spłaty zadłużenia w całości. Jeśli tego nie zrobi, to bank policzy odsetki od całej kwoty zadłużenia od dnia dokonania płatności (nawet jeżeli klient spłacił połowę zadłużenia).” Nawiasem mówiąc, zwrotem „okres łaski”, „okres darmowego korzystania z karty”, czy „okres bez odsetek” posłu¬gują się również media cyklicznie opisujące i porównujące różne karty kredytowe dostępne w Polsce, żeby przywołać chociażby artykuł pod linkiem: http://biznes.onet.pl/kto-pyta-nie-placi-okres-laski-bez-odsetek.18493,4904777,4174085.314,2,news-detal. Zwracamy uwagę na sam tytuł tego artykułu, w któ¬rym znany dziennikarz ekonomiczny mówi właśnie o „okresie łaski”.
Dodatkowo Skarżony wyjaśnił, że w przypadku Karty Bricomarche MasterCard opłata roczna za Kartę zgodnie z Tabelą opłat powołaną w skardze należna jest dopiero od drugiego roku używania karty, a opłata mie¬sięczna w ogóle nie jest przewidziana. Co to oznacza w konkretnym przypadku? Dla klienta użytkujące¬go kartę w pierwszym roku nie ma wobec tego żadnych obowiązkowych kosztów, które powodowałyby, że w sytuacji skorzystania z opcji „grace period” klient ten musiałby dopłacić Sygma Bank jakąkolwiek kwotę poza spłacaną wartością dokonanych transakcji.
Skarżony wskazał ponadto, że jako iż oba zakwestionowane zwroty występują łącznie w jednym przekazie reklamowym, nie jest zasadne twierdzenie iż Sygma Bank pominął istotną informację co do terminu, w jakim kredyt może być spłacony bez ponoszenia przez klienta kosztów. Zdaniem Skarżonego, przy lekturze całości przekazu, jasne jest, że warunkiem dokonania spłaty jednorazowej bez ponoszenia kosztów jest zachowanie ter¬minu do 51 dni i tenże przekaz, tj. obydwa zdania, należy czytać i rozumieć łącznie. Aby jednak dać wy¬raz dbałości Sygma Bank o jednoznaczność i czytelność przekazu reklamowego sformułowania zostaną doprecyzowane poprzez zamianę pojęcia „darmowy” na pojęcie „bezodsetkowy”, co, jak sądzi Skarżony, po¬prawi jakość przekazu i znajdzie uznanie.
Z kolei odnosząc się do zarzutu niespójności przekazu z treścią zamieszczonego w dalszej części przy¬kładu reprezentatywnego Skarżony wskazał, że zgodnie z art. 8 ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie kon¬sumenckim (Dz.U. 126 poz. 715), dalej zwanej Ustawą, konstruując reprezentatywny przykład, kredyto¬dawca jest zobowiązany wziąć pod uwagę warunki umowy o kredyt, na których spodziewa się zawrzeć co najmniej 2/3 umów danego rodzaju. Zgodnie z wykładnią prezentowaną wielokrotnie przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta dla potrzeb tego przykładu należy przyjąć parametry, na których Bank spodziewa się sporządzić co najmniej 2/3 produkcji, czy, posługując się terminologią stosowaną przez media – co najmniej 2/3 portfela umów. W powołanym przykładzie ze względu na niehomogeniczność i zdywersyfikowanie parametrów produkcyjnych odnośnie tego rodzaju Karty Sygma Bank na po¬trzeby skonstruowania reprezentatywnego przykładu uwzględnia dane wyliczone jako średnie dla całego swojego portfela kart. Na tej podstawie wzięto zatem do wyliczeń reprezentatywnego przykładu wartości uśrednione dla portfela kart zarówno co do wysokości opłaty rocznej, jak i miesięcznej.
Zarzut nieuczciwej praktyki rynkowej polegającej na posługiwaniu się nieprawdziwym zwrotem „Sam de¬cydujesz w ilu ratach dokonasz spłaty zakupu” w sytuacji gdy wyżej w reklamie wskazano, że wybór ilo¬ści rat jest ograniczony.
W odpowiedzi na powyższy zarzut Skarżony wyjaśnił, że w ocenie Sygma Bank zarzut jest zupełnie bezpodstawny. Zdania zawierające ilość rat w których moż¬liwe jest dokonanie spłaty oraz zdanie wskazujące, że wybór ilości rat należy do klienta są umiejscowio¬ne jedno bezpośrednio pod drugim i mają wobec siebie charakter uzupełniający. Dla osoby czytającej całość przekazu oczywistym jest, że konsument może wybrać dowolną spośród podanych w zdaniu po¬przedzającym ilości rat. Obydwa zdania należy czytać łącznie.
Skarżony wskazał, że przekaz reklamowy jest spójną całością i nie jest zasadne dokonywanie oceny po¬szczególnych jego fragmentów, bez uwzględnienia bezpośredniego kontekstu, na co również i Państwo zwracaliście uwagę w swoich uchwałach dotyczących spraw zgłaszanych w przypadku innych produk¬tów i usług. Tak zwane wyrywanie słów z kontekstu nie jest w naszej ocenie etyczną metodą wskazywa¬nia rzekomych uchybień po stronie Skarżonego.
Zarzut niezgodności z prawem bankowym sformułowania „Aby otrzymać gotówkę wystarczy zadzwonić do Działu Obsługi Klienta, a pieniądze znajdą się na wskazanym koncie bankowym lub bezpośrednio w domu Klienta”.
W odpowiedzi na powyższy zarzut Skarżony wyjaśnił, że jak wynika z treści przekazu reklamowego Karta Bricomarche to karta kredytowa z odnawialnym limitem kredytowym. Warunki otrzymania kredytu odna¬wialnego i Karty, w tym dokumenty wymagane przez Sygma Bank w poprzedzającym zawarcie umowy o kredyt odnawialny i Kartę, procesie oceny zdolności kredytowej, znajdują się w zakładce „Wymagane dokumenty”. Załączona do skargi strona zawiera informacje o korzyściach płynących z posiadania Karty, a zatem przeznaczonych dla osób, które zawarły już umowę o Kartę, i których zdolność kredytowa zo¬stała już zbadana przez Bank. Mówimy zatem o sytuacji, w której klient może skorzystać z tej konkretnej oferty, co literalnie, posługując się wykładnią językową, oznacza mniej więcej tyle, co: „Jeśli jesteś już naszym klientem, to mamy dla Ciebie taką, a taką ofertę”. Jedną z korzyści płynących z posiadania Kar¬ty jest możliwość złożenia dyspozycji wypłaty gotówki przez przelew lub przekaz pocztowy, w ramach której po otrzymaniu zgodnej z umową o Kartę dyspozycji telefonicznej, Bank przesyła żądaną kwotę na rachunek bankowy użytkownika Karty albo przekazuje ją na jego adres przekazem pocztowym.
Skarżony wyraził przekonanie, że powyższe wyjaśnienia wskazują w sposób jednoznaczny, że kształtując swój przekaz reklamowy na stronie internetowej naszego banku dokładamy do tego najwyższej staranności, zaś sformułowania mogące być uznanymi za niedorozumiane zmieniamy w sposób zgodny z najlepszą praktyką rynkową. Skarżony poinformował, że fragmenty treści reklamowych, co do których mo¬gły powstać wątpliwości interpretacyjne zostały już przez niego zmienione. Skarżony wyraził gotowość spotkania i zaprezentowania swojego stanowisko w szczegółowy sposób.
3. Zespół Orzekający zważył co następuje:
Zespół Orzekający podzielił zarzut Skarżącego, uznając, że oceniana reklama narusza Kodeks Etyki Reklamy ponieważ zawiera sformułowania które mogą budzić wątpliwości typu:
„darmowy kredyt do 52 dni”
„całkowicie darmowa spłata jednorazowa”.
Zespół Orzekający podkreślił, że nie można stosować reklamy mogącej stworzyć u odbiorcy wrażenia, że nie istnieje obowiązek zapłaty za produkt, o ile nie jest on istotnie bezpłatny.
Zespół Orzekający, biorąc pod uwagę krąg osób, do których reklama jest skierowana, stwierdził, że uzasadniony jest zarzut, że przekaz jest nieczytelny i może wprowadzać odbiorców w błąd.
Podsumowując, Zespół Orzekający podkreślił, że produkty finansowe powinny być prezentowane w reklamie w sposób przejrzysty, jednoznaczny i zrozumiały.
Jednocześnie Zespół Orzekający docenił działania reklamodawcy, który po otrzymaniu informacji o skardze zmodyfikował przekaz reklamowy, aby nie budził wątpliwości wśród odbiorców.
W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit d) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.
Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 16 maja 2012r., stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.
