Uchwała Nr ZO 28/13 w sprawie reklamy firmy Media Saturn Holding Polska Sp. z o.o.

Uchwała Nr ZO 28/13 z dnia 5 marca 2013 roku Zespołu Orzekającego w sprawie sygn. Akt: K/168/12/01-05

1. Zespół Orzekający Komisji Etyki Reklamy, działającej przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy, w składzie:

1) Wojciech Kowalczyk — przewodniczący,
2) Marta Macke — członek,
3) Przemysław Częstochowski — członek,

na posiedzeniu w dniu 5 marca 2013 roku, po rozpatrzeniu skarg o sygnaturze akt K/168/12/01-05 złożonych, na podstawie pkt. 7 Regulaminu Rozpatrywania Skarg, przez konsumentów (bliższe dane w aktach sprawy), (dalej: Skarżący), przeciwko Media Saturn Holding Polska Sp. z o.o., z siedzibą w Warszawie (dalej: Skarżony), dotyczących reklamy telewizyjnej

postanawia uznać, że przedmiotowa reklama narusza normy Kodeksu Etyki Reklamy.

2. Zespół Orzekający ustalił, co następuje:

Do Komisji Etyki Reklamy wpłynęły skargi o sygn. K/168/12/01-05.
Przedmiotem skarg była reklama telewizyjna przedstawiająca eksplodującą kulę ziemską i datę 21.12.2012

Skarżący w prawidłowo złożonych skargach podnosili, iż:

„Witam, od jakiegoś czasu w telewizji (TVN) emitowana jest reklama (kilkusekundowa) przedstawiająca jedynie datę „21.12.2012” która jest na tle wybuchającej kuli ziemskiej. reklama nie przedstawia nic więcej, poza datą. Według mnie jest to bezpośrednie nawiązanie do przewidywanej przez Majów daty końca świata. Zgodnie z Art. 6 Kodeksu Etyki Reklamy „Bez uzasadnionej konieczności powodowanej np. względami społecznymi i profilaktyką, reklamy nie mogą motywować do zakupu produktu poprzez wykorzystywanie zdarzeń losowych, wywoływanie lęku lub poczucia strachu.” Wydaje mi się, że manipulowanie w przekazie reklamowym wspomnianą datą jest nieuczciwe i niepotrzebnie może powodować u społeczeństwa panikę, strach i lęk. Nie wydaje mi się, żeby wspomniana reklama w następnych swoich odsłonach miała większy cel społeczny, a jedynie jest początkiem zwykłej kampanii konsumenckiej.”.

„Na przestrzeni kilku ostatnich tygodni na antenie dwóch dużych stacji telewizyjnych zauważyłam tzw. „wstęp do reklamy”, bez ujawnienia produktu lub usługi, którego dotyczy. Wstęp ten – mówiąc obrazowo – przedstawia kulę ziemską która ulega kompletnemu zniszczeniu (a dokładniej mówiąc – eksplozji) gdy w tym czasie pojawia się data 21-12-2012. Spot ten ewidentnie koresponduje z przewidywaną „datą końca Œwiata”. Choć pogląd ten nie jest szczególnie powszechny i mi bliski osobiście, to jednak budzi mój niepokój. Okazuje się, że słusznie – otóż Art. 6 Kodeksu Etyki Reklamy III. PODSTAWOWE ZASADY REKLAMY stanowi: „Bez uzasadnionej konieczności powodowanej np. względami społecznymi i profilaktyką, reklamy nie mogą motywować do zakupu produktu poprzez wykorzystywanie zdarzeń losowych, wywoływanie lęku lub poczucia strachu”. W mojej opinii opisywany spot odwołuje się wywoływania lęku i poczucia strachu tym bardziej, iż nie wiadomo jakiego produktu/usługi dotyczy. W związku z powyższym zgłaszam złamanie, w mojej opinii, Art. 6 Kodeksu Etyki Reklamy i proszę o interwencję w tej sprawie.”.

„Pokazuje się napis: „21.12.2012 KONIEC”, po czym widzimy obraz wybuchającej i rozpadającej sie w ogniu kuli ziemskiej. Czy przypomina o dacie końca świata wg Majów? Obraz ten budzi strach, przywołuje pesymistyczne myśli o śmierci i zagładzie, wywołuje niepokój, a nawet depresję. Podobną reklamę słyszałam w radiu Z- lektor powiedział datę jak wyżej i słowo „koniec”. Uważam, że jest to działanie nieetyczne, nawet nie wiadomo kto te reklamę stworzył i w jakim celu chce przestraszyć widzów i słuchaczy.”.

„Ostatnio w mediach zarówno w telewizji jak i w radiu pojawiła się reklama z wizerunkiem eksplodującej kuli Ziemskiej i nawiązująca do przewidzianego przez majów na dzień 21.12.2012 r. końca Œwiata. Uważam, iż emitowanie takich reklam wprowadza niepokój, panikę i zniesmaczenie w społeczeństwie. Proszę o niezwłoczne usunięcie tej reklamy z mediów!”.

„Reklama, której dotyczy moja skarga jest krótkim \”(ok.5 sek.) spotem. Nie podano nazwy reklamowanego produktu. Widzimy tylko Ziemię, która nagle wybucha. Pojawia się tylko data 21.12.2012. Reklama ta wprowadza spory niepokój wśród widzów bo wyemitowana w niej data jest ostatnio kojarzona z końcem świata. Z tego co wiem emisja w telewizji połączona jest z akcją billboardową w większych miastach. Osobiście ich nie widziałem ale z komentarzy w internecie wiem o ich istnieniu. Nie chciałbym by ktoś wystraszony taką reklamą zrobił coś złego sobie lub innym. Ludzie ze strachu przed końcem świata są w stanie do różnych nieodpowiedzialnych zachowań. Potęgowanie strachu przez lekkomyślnego reklamodawcę jest w mojej ocenie wysoce nieetyczne i niestosowne.”.

W czasie posiedzenia skargi przedstawiał i popierał arbiter-referent.

Arbiter-referent wniósł o uznanie reklamy za sprzeczną z dobrymi obyczajami (art. 2 ust. 1 Kodeksu Etyki Reklamy) oraz zarzucił, że reklama nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej.

Wniósł również o uznanie reklamy za niezgodną z art. 6 Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego „Bez uzasadnionej konieczności powodowanej np. względami społecznymi i profilaktyką, reklamy nie mogą motywować do zakupu produktu poprzez wykorzystywanie zdarzeń losowych, wywoływanie lęku lub poczucia strachu.”.

Wniósł także o uznanie reklamy za sprzeczną z art. 9 Kodeksu Etyki Reklamy, w myśl którego „reklamodawca, promujący, pośrednik i środki przekazu, każdy wyłącznie w zakresie swojej działalności dotyczącej reklamy, będzie przestrzegał zasady, aby odbiorca reklamy powstałej lub rozpowszechnianej z jego udziałem mógł zawsze zidentyfikować, że dany przekaz jest reklamą.”.

Skarżony nie złożył pisemnej odpowiedzi na skargi i nie uczestniczył w posiedzeniu.

3. Zespół Orzekający zważył co następuje:

Zespół Orzekający dopatrzył się w przedmiotowej reklamie naruszenia norm Kodeksu.

W opinii Zespołu Orzekającego przedmiotowa reklama narusza dobre obyczaje i nie była prowadzona w poczuciu odpowiedzialności społecznej, gdyż przekaz reklamowy jest nieadekwatny do wybranego medium komunikacji.

W opinii Zespołu Orzekającego pokazanie w reklamie telewizyjnej wizerunku eksplodującej kuli ziemskiej w nawiązaniu do przewidywanego przez majów na dzień 21.12.2012 r. końca świata dodatkowo potęguje poczucie zagrożenia.

Zdaniem Zespołu Orzekającego użyte w reklamie środki wyrazu są przesadzone, co może wywoływać lęk wśród odbiorców.

Zespół Orzekający uznał, że zasada, aby odbiorca reklamy mógł zawsze zidentyfikować, że dany przekaz jest reklamą, nie została naruszona, dlatego oddalił w tym zakresie zarzuty Skarżących.

W związku z powyższym, na podstawie pkt 37 ust. 1) lit c) Regulaminu Rozpatrywania Skarg Zespół Orzekający orzekł jak w pkt 1 uchwały.

Zgodnie z pkt.50 Regulaminu Rozpatrywania Skarg z dnia 16 maja 2012r., stronom przysługuje prawo do odwołania się od uchwały Zespołu Orzekającego w terminie 10 dni od daty doręczenia uchwały. Podstawę odwołania mogą stanowić wyłącznie nowe fakty i dowody, nieznane zainteresowanej stronie w dacie podjęcia przez Zespół Orzekający uchwały.